Minuten van de uitgaande brieven van Johan de Witt aan Cornelis de Witt januari t/m juni 1672

De transcriptie is gemaakt met behulp van Transkribus en hoewel hij is gecontroleerd, kunnen er nog fouten in staan.. De transcriptie volgt exact het handschrift, en is dus niet genormaliseerd. ‘Link afbeelding’ verwijst naar de scan van de pagina op de site van het Nationaal Archief. (Met dank aan Stan Bussen en Jasper Dekker).

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0001.jpg
paginanummer: 1]

Aen den heere Ruwaerdt van Putten den 26^en jan: 1672

Mijn heere ende broeder Naer Uw Ed^ts vertreck van hier heeft sich den heere Prince van Oraigne meer ende meer gedeclareert de commissie pro expeditione noijt te sullen aennemen, ende blijft sijne Hoocheijt, soo’t schijnt, bij die resolutie onbeweechlijck; weshalven oock de ses andere provincien bij haer gesustineerde blijven persisteren, versoeckende ’t elckens haer Ed: Gr:Mo: haer met de resolutien van de heeren haere principaelen tot eene perpetuelle commissie te willen conformeren. Niettemin hebben haer Ed: Gr:Mo: mede bij haer geresolveerde van den 19^en deses gepersisteert, ende voorts geresolveert dat men, bij onstentenisse van de voortgang van dien de militie soude bestellen conform de resolutie vanden 5^en junij 1671, off wel conform ’t jongst uutgebrachte advis vanden Raedt van State

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0002.jpg
paginanummer: 2]

soo als Uw Ed: uut het bijgaende extract breeder sal gelieven te vernemen; ende sijn haer Ed: Gr: Mo: daerop van den anderen gescheijden op reces tot huijden ende acht daegen die wesen sal den 2^en Febr: toecomende. ’s Avonds voor’t scheijden is noch vast gestelt wat heeren van wegen haer Ed: Gr: Mo: ter generaliteijt gepresenteert souden werden tot de deputatie te velde, ende is de verkiesinge gevallen op Uw Ed: ende den heere van Beverningk; maer ick vertrouwe dat den gem: heere van Beverningk die deputatie niet sal willen aennemen ingevalle de saecke met sijne Hoocheijt blijfft in termen als voors. is. D’heeren vande Ridderschap hadden tot de voors. deputatie voorgeslaegen den heere van Maesdam ende den gem: heere van Beverningk ’t welck tot Delff incluys wierde gevolgt, maer Leijden, Amstelredam, ende noch thien van de volgende leden hebben op Uw Ed: gestemt; Goude excuseerde den heere van Beverningk met verklaeringe van wel verseeckert te sijn dat sijn Ed: constantelijck geresolveert was voortaen geenderhande commissien meer aen te nemen, ende stemden dienvolgende den heere van Maesdam ende Uw Ed: daer¬ inne zij bij Rotterdam ende noch al eenige andere leden wierden gevolgt, sulx dat bij uutvall den gem: heere van Maesdam op eene stemme naer met Uw Ed: gelijck stondt. Ick hebbe met den Hoochgem: heere Prince van Oraigne gesproocken over de caerte bij Uw Ed: begeert die mij verklaert heeft ordre te sullen geven om deselve te doen copieren,

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0003.jpg
paginanummer: 3]

’t welck ick soo veel sal bevorderen als het mij mogelijck sal sijn. Waer de tijdingen uut Spaignen ingecomen, die Uw Ed: oock aldaer onfeijlbaerlijck breeder sal hebben verstaen, vreese ick dat de ratificatie van de geteeckende acte van defensie noch al wat sal uutblijven, maer echter schijne uut alle circumstantien dat Spaigne in den grondt vast sal blijven staen. Waermede dese besluijtende sal ick verblijven etc. Haege den 26^en Januari 1672.

Aen den heere Ruwaerdt van Putten den 28^en Jan: 1672.

Mijn heere ende broeder Mijne jongste aen Uw Ed: is geweest vanden 26^en deses, zedert sijn de saecken nopende de bestellinge van de militie alhier noch in denselven standt gebleven; Eenige van de heeren Gecommiteerde Raeden, ende wel voornaementlijck den heere Van der Meer hebben in’t collegie seer geurgeert dat aen de leden bij een brieff, in de welcke deselve leden versocht werden den dach vanden 3^en febr: toecomende tot de wederkomste van de vergaederinge geprefigeert preciselijck te willen waernemen, bekent gemaeckt soude werden dat de provincien niet en waeren te disponeren tot het aennemen van den voorslach van Hollandt om den heere Prince van Oraigne aen te stellen tot Capitein Generael pro expeditione, ende dat men

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0004.jpg
paginanummer: 4]

oock in’t seecker bericht was dat sijne Hoocheijt selve, alwaer’t saecke dat de provincien daer toe conden resolveren, de charge op dien voet noijt soude aenvaerden; dat de leden oversulx gelast ende volcomentlijck geaucthoriseert souden gelieven te comen omme op die saecke soodaenige andere uutkomste ter eenre ofte ter andere zijde te helpen vinden, als naer de perplexe gelegentheijdt van de jegenwoordige tijden bevonden sal werden te behooren. Maer naedemael bij eenige andere heeren van’t collegie geoordeelt wierde dat sulx, naer twee eenpaerige resolutien vanden 19^en ende 22^en deses, d’heeren Gecommitteerde Raeden geensins soude betaemen, is dat voorstel gedeclineert; ende echter daeruut wel aff te nemen wat men inde volgende vergaederinge dienthalven al wederom heeft te verwachten. A. De discrepantien etc: als aen de heere ambassadeur de Groot, ten eijnde toe.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0005.jpg
paginanummer: 5]

Aende Heere Ruwaerdt van Putten jegenwoordich tot Brussel den 4^en Febr: 1672.

Mijn heere ende broeder Naer’t affgaen van mijne jongste vanden 28 der voorlede maendt, sijn mij Uw Ed^ts twee distincte brieven vanden selven date ende het pacquet vanden 31^en, daeraenvolgende wel ter handen gecomen. De speculatien die Uw Ed: aldaer gehadt heeft raeckende het retrancheren van de reviere de Vecht ende het stercken van de Stadt van Utrecht, sijn alhier bij de regieringe mede al gevallen, sijnde daerop geresolveert ’t gunt Uw Ed: uut het bijgaende extract breeder sal gelieven te vernemen. D’heeren commissarissen van de Gecommitteerde Raeden hebben daerover in de provincie van Utrecht met gedeputeerden van de heeren Staten der voors. provincie in conferentie geweest, ende hebben met den heere veldtmaerschalck Wirts niet alleenlijck de Vecht, ende de vaert, maer oock Na. te vullen Na. bijlaege

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0006.jpg
paginanummer: 6]

de grebbe wesen inspecteren: ende sullen, Soo ick vertrouwe, morgen van haer wedervaeren ende verrichtinge rapport doen. Het versoeck vanden heere Graeve van Monterij om alhier een regement van 1200 off 1100 man meer te werven, ende ’t selve vervolgens aen sijne Excelentie overte doen hebb ick provisionnelijck, aen haer Ed: Gr: Mo:, die noch niet wederom completelijck bij de anderen gecomen waeren, gecommuniceert, edoch en heeft, mits deselve incompleetheijdt daerop geene deliberatie connen vallen, niettemin vind ick mij verplicht Uw Ed: in antecessumn bekent te maecken dat d’heeren Edelen ende sommige gedeputeerden van de Steden haer daerop discoursgewijse geuijttet hebbende, daerontrent die difficulteijten te gemoedt gesien hebben, dat de militie soo wel als andere soorten van menschen, heeft haere verkiesinge, datse d’eene Staet off prins liever dienen als d’andere om consideratiën ende insichten voornaementelijck van prompter ende beter betaelinge off anderen, ende datmen oversulx, naer de regulen van de goedertierne regieringe deser landen, geene vrije luijden soude connen off willen dwingen in anderen dienst over te gaen, daer toe zij misschien ongenegen souden mogen sijn, ende als men haer uut den eedt ende de gagie van desen Staet ontslaet, dat zij dan oock met eenen van alle obligatie om haer Ho: Mo: bevelen te gehoorsaemen ontslaegen sijn. Ick sal echter desenaengaende het sentiment van haer Ed: Gr: Mo: naeder verstrecken te verstaen, ende sien wat occasien daerontrent aen de handt souden mogen comen.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0007.jpg
paginanummer: 7]

Na. bijlaegen Na. bijlaege

Dat Spaigne tot eene ablotute rupture conde resolveren in cas Vranckrijck desen Staet quaeme te attacqueren, soude onfeijlbaerlijck het beste sijn voor de gemeene saecke, gelijck daer toe oock de acten van deser zijde originelijck gedresseert sijn geweest, met insertie van de clausule van naermaels geen vrede te sullen maecken als men insluijtinge vande geallieerde in sulcken staet als hij was voor den aenvang van de rupture, ende met gelijcke advantagien etc. als daer van de ontworpene ende bij de hooge regieringe geadvoueerde concepten hier nevens gaen, welcker dispositiff ende conclusie Uw Ed^en, het casus voorcomende altijdts sal connen dienen voor een modelle. Den heere ambassadeur Downing heeft gisteren door de bijgaende memorie gedenuncieert sijne revocatie ’t welck, mijns oordeels, genoechsaem is eene declaratie van oorloch.

hij wiste wel dat eene schriftelijcke antwoorde op sijne eerste memorie gereedt gemaeckt was ende hem apparentelijck noch dien selven dach geëxtradeert soude werden; Waermede affbreeckende sal ick verblijven etc.

Haege de 4^en Febr: 1672. Na.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0008.jpg
paginanummer: 8]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0009.jpg
paginanummer: 9]

Aen de heer Ruwaert van Putten den 5^e. Febr: 1672.

Mijn heere ende broeder Uw Ed^ts missiven vanden 2^e ende 3^e deser loopende maendt sijn mij wel ter handen gecomen. Huijden is bij haer Ed: Grootmo: geprocedeert tot begevinge van de luitenant collonels ende sergeant majorsplaetsen in de regementen van de oude militie staende op de repartitie deser provincie; ende sijn tot luitenant collonels geeligeert Andries Commersteijn, Hendrick Grahame, d’heer van Meijnerswijck, Ottho van Limborch, Adriaen van Beveren, Mario ende Johan de Bije; tot sergeanten major John Lamij, Adriaen van Gent, Gerrit van Uuttenhove, Jacob van Oudensteijn, Hendrick van Uuttenhove, Charles de Lanoij ende Everwijn Kirckpatrick; ende voor dese reijse hierbij niets van consideratie te voegen hebbende, sal ick verblijven etc.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0010.jpg
paginanummer: 10]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0011.jpg
paginanummer: 11]

Aen de heer Ruwaert van Putten den 11^e Febr: 1672

Mijn heere ende broeder Uw Ed^ts jongste missive gedateert den 8^e deser loopende maendt comt mij soo aenstonts wel ter handen. Uut de ingeleijde resolutie sal Uw Ed: gelieven aff te nemen hoe de electie van de officieren over de seven regementen te paerdt ende vijff te voet op de provincie van Hollandt gerepartieert, uut gevallen is; het is mij leet dat wij den Graeff van la Moterie mits defect van de noodige qualificatie niet te paerdt hebbe connen helpen; Mons^r. Cull de Magny, neve van den heere Grave van Marcin die de leden in’t uuterlijck niet en voldede, heeft mede misgeloopen; ende voor dese reijse bij defect van tijdt moetende affbreecken sal ick verblijven

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0012.jpg
paginanummer: 12]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0013.jpg
paginanummer: 13]

Aen de heere Ruaerdt van Putten den 18^en Febr: 1672.

Mijn heere ende broeder Op’t affgaen van mijne missive van den 11^en deses waeren Uw Ed^ts brieven vanden 6^en ende 7^en daerbevorens alhier noch niet overgebracht, maer quaemen deselve mij ’s anderen daechs ter handen te gelijck met een missive vanden heere Sasburch vanden 9^en deses. Wijders sijn mij oock wel gewerden Uw Ed^ts brieven vanden 8^en ende 13^en met alle de voorgaende soo veel ick uut de volgende hebbe connen affnemen, sulx dat mijns wetens, egeene en sijn vermist. De ratificatien op de acten met den heere de Lijra alhier geteeckent sijn op maendach voorlede uutgewisselt, ende door den gem: heere de Lijra genegentheijdt getoont wesende om eene naedere acte op te rechten tot gerustheijdt van dat men gesaementlijck in oorloch geraeckt sijnde, d’een

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0014.jpg
paginanummer: 14]

off d’ander in prejudicie van sijn compaignon daer niet soude uutspringen, is daer toe van deser zijde door commissarissen ontworpen ende bij haer Ho:Mo: geapprobeert het concept onder N^o 1 hiernevens gevoecht, waerop nu de sentimenten vanden gem: heere de Lijra verstaen, ende de contra-acte bij sijn Ed: opgestelt off noch op te stellen te gemoedt gesien sal worden. Op de poincten van deliberatie in de voors. Uw Ed^ts missiven residerende hebb’ ick, soo haest doenlijck, besoigne van gedeputeerden van haer Ho:Mo: bevordert in’t welcke het eerste besluijt is geweest dat den Raedt van State versocht soude worden ten spoedichsten eene lijste te formeren van het krijchsvolck waermede desen Staet Spaigne, in cas van attacque, ilico soude bijspringen, daervan men gemeijnt heeft dat een gedeelte in de frontieren van Vlaenderen ende Brabandt ende een gedeelte in ofte ontrent Maestricht geposteert soude connen wesen; den gem: Raedt onaengesien verscheijde maelen aengemaent geweest sijnde daer mede noch niet gereedt wesende, sijn de gem: heeren gedeputeerden echter op huijden met het formeren van haer advis voortgevaeren, soo als Uw Ed^en. het resultat van dien in eene resolutie van haer Ho:Mo: geconverteert hiernevens van wegen den Staet ter hande comen sal. Ick en sal niet naerlaeten het verder vervolg van’t voors. werck te pousseren soo veel het mogelijck sal sijn. Dat op de eerste geprojecteerde wervinge van ontrent de 6000 paerden ende 14000 man te voet albereijdt geresolveert, ende bij haer Ed: Gr:Mo: tot executie

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0015.jpg
paginanummer: 15]

van dien de noodige ordres gestelt sijn sal Uw Ed: al voor de receptie deses vernomen hebben; zedert is door den Raedt van State op ordre van haer Ho:Mo: noch eene naedere petitie gedaen tot vermeerderinge van de geprojecteerde vlote, ende het werven van noch 19600 voetknechten, 960 ruijteren, ende tweeduijsendt dragonders, soo als Uw Ed: ’t een en ’t ander uut het advis vanden Raedt onder N^o 2 hiernevens gaende breeder sal gelieven te vernemen. Ick en wil niet twijffelen off sal in corten tijdt daerop mede een goedt besluijt gemaeckt worden. Hier bij gaet onder N^o. 3 de antwoordt voor den heere Downing gearresteert geweest sijnde, ende mits desselfs refus naer Engelandt over gesonden; gem: heere Downing is voorlede sondach van hier naer Engelandt verseijlt. Waermede etc. Haege den 18^en Febr. 1672. 14 4 56 14 19600 2000 960 22560 80 6 480 480 960 Na. bijlaege

Aen de heere Ruwaerdt van Putten den 22^en Febr: 1672.

Mijn heere ende broeder Naer’t affgaen van mijne jongste missiven vanden 18^en deser loopende maendt sijn mij wel toegecomen Uw Ed^ts depesches vanden 15^en ende 19^en derselve maendt ende sal Uw Ed: door deselve mijne missive ampel bericht ontfangen hebben op de importantste publijcque saecken jegenwoordich alhier in deliberatie sijnde, ende wel particulierlijck op de versoecken doorde heere ambassadeur Downing over’t poinct van’t salut aen haer Ho:Mo: gedaen, mitsgaeders over het capitain- ende admiraelschap generael; den Coning van Groot Britannien heeft op de voors. antwoordt van haer Ho:Mo: aen de heer ambassadeur Boreel doen behandigen het geschrifte daer van copije hiernevens gaet tot Uw Ed^ts naerichtinge. Op’t voors. tweede poinct sijn de leden van Hollandt naerde

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0016.jpg
paginanummer: 16]

heeren haere principaelen vertrocken, met belofte om morgen naerde middach wederom hier te wesen. Dewijle Uw Ed^ts brieven vanden 7^en deses seer langsaem overgecomen sijn, ende dat over den innehoude van de selve gebesoigneert heeft moeten werden door gedeputeerden tot de militaire saecken met den Raedt van State, soo en heeft het niet mogelijck geweest eerder resolutie daerop uut te wercken als op den 18^en deses ende op huijden respective, met welcke beijde resolutien ick hope dat Uw Ed^en aldaer het werck volcomentlijck sullen connen affhandelen tot contentement. Waermede dese affbreeckende sal ick verblijven etc:

Haege den 22^en Febr: 1672 huijden hebben commissarissen van haer Ho:Mo: geteeckent de naedere acte met de heer De Lijra op te rechten, die ick vertrouwe dat noch huijden tegens gelijcke acte vanden gem: heere De Lijra sal werden uutgewisselt

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0017.jpg
paginanummer: 17]

Aenden heere Ruaerdt van Putten extraordinaris gedeputeerde tot Brussel den 4^en martij 1672.

Mijn heere ende broeder Op Uw Ed^ts jongst ingecomen brieven is gisteren bij haer Ho:Mo: naeder geresolveert, ende deselve resolutie huijden bij resumptie niet sonder eenige difficulteijt, ten respecte van de heeren van Zeelandt finaelijck gearresteert, soo als Uw Ed: uut de depesche van haer Ho:Mo: breeder sal gelieven te bemercken. Ick wil hopen dat den heere Graeve van Monterey daermede volcomen genoege sal nemen, immers is de intentie alhier volcomen ende soodaenich als den gem: heere Graeve die soude connen wenschen. Ick previdere dat Uw Ed^ts verblijff aldaer noch al een geruijmen tijdt sal moeten duijren, ten waere Uw Ed: beter geraeden vonde wat vroeger weder herwaerts te comen, gelijck ick in alle mannieren meijne dat voor’t aengaen vande aenstaende campaigne sal

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0018.jpg
paginanummer: 18]

dienen te geschieden, alsoo Uw Ed: mede gedeputeert is te velde, de soo als Uw Ed: uut haer Ho:Mo: bijgaende resolutie oock sal gelieven te bemercken op wien de commissie nevens Uw Ed: is gevallen. Waer naer ick de saecke dan wel sal connen helpen dirigeren. Dat eenige van de geëligeerde officieren haere wervingen aenstellen in het territoir vanden Coning van Spaigne is t’eenemael buijten kennisse van den staet, soo als Uw Ed: met waerheijdt heeft geaffirmeert, naer soo Uw Ed: echter oordeelt dat het dienstich zij aen den Graeve van Monterey daer over eenich versoeck te doen, off wel sijn Excellentie over de toelaetinge te bedancken, het en sal geen difficulteijt hebben daer toe resolutie van haer Ho: Mo: uut te wercken. Dat aende heer De Lijra geen communicatie zij gedaen geweest van de versochte permissie om aldaer bootschvolck te mogen werven, is bij inadvertentie gepasseert, ende hebb’ ick d’heer griffier versocht in’t doen van sijne extensien altijdts de clausule van communicatie aen den gem: heere De Lijra te willen laeten invloeijen, die aengenomen heeft daerop met opmerckinge te sullen letten. Ick werde genootsaeckt in haest aff te breecken ende verblijve etc:

Haege den 4^en martij 1672.

Na. ick vertrouwe dat dese resolutie is onder de stucken die ouwenaller huijden aen de commis Van den Bosch heeft behandicht.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0019.jpg
paginanummer: 19]

Aenden heere Ruwaerdt van Putten den 8^en martij 1672. Na. bijlaege

Mijn heere ende broeder Mijne jongste aen Uw Ed: was vanden 4^en deses metter haest geschreven geweest sijnde, soo dat ick daerbenevens aen deselve niet hebbe connen toesenden de resolutie bij haer Ed: Gr:Mo: ’s daechs te voren genomen op’t subject van de extraordinaris ambassadeur naer Engelandt gedestineert, in plaetse van de welcke dan jegenwoordich hiernevens gaet die van haer Ho:Mo: ’s daechs daer aen in deselve termen mutatis mutandis gecoucheert ende daer nevens mede de jongste tijdinge uut Engelandt ingecomen vanden 1^en deses, die de saecke aldaer noch soo desperaet niet en schijnt te stellen als wel de voorgaende advisen hebben gedaen. Ick wil hopen dat soo de Spaenschen wat resolut gaen ende Vranckrijck niet en laeten buijten vreese van eene rupture met

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0020.jpg
paginanummer: 20]

de Spaensche monarchie aen alle kanten, dat Engelandt al meer ende meer sal beginnen om te sien, ende sich mogelijck noch al wat naeder bedencken eer ende bevorens tegens Spaigne ende desen Staet in oorloch te treden. Ick hebbe gisteren de vrijmoedigheijdt genomen van den heere envoije De Lijra te verklaeren mijn particulier sentiment te wesen dat Vranckrijck door haere declaratien ten deele aen haer Ho:Mo: selfs door de jongste rescriptie vande Coning, maer voornaementlijck aen alle de andere hoven van christenrijck, ende in specie mede aen’t hoff van Spaigne tot Madrid gedaen, aen haer Ho:Mo: rechtvaerdige reden ende volcomen oorsaecke gegeven heeft, om van haere zijde nu wel te mogen toe tasten ende selfs den eersten slach geven, indien sich daer toe schier off morgen, naer’t sluijten van ee¬ ne alliancie met Brandenborch ende Lunenborch off andersins eene goede occasie mochte aen de handt comen, ende dat ick wel gaerne gedient soude willen wesen van’t advis van de Coninginne Regente ende den Raedt in Spaigne op’t selve subject, ende voor all mede, bij soo verre door haer Ho:Mo: rebus sic stantibus in hoc statu manentibus, d’een off d’ander slach aen Vranckrijck off sijne geallieerden mochte werden gegeven, off ’t selve oock bij Spaigne resolutelijck geadvoueert, ende niet alleen sulx wel gedaen te sijn allomme opentlijck verklaert maer oock die actie met de waepenen geappuijeert soude werden; waer van indien ick verseeckert waere

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0021.jpg
paginanummer: 21]

mijne mesures in tijden ende wijlen daer naer wat nemen soude, voornaementlijck indien Vranckrijck den Staet ende oock de monarchie van Spaigne op soo swaere costen gejaegt hebbende, haer, sonder eenige feijtelijcke aggressie, onder die last soude laeten sitten, mogelijck met opinie om daer door haer meerder als met eene onseeckere attacque te incommoderen; ick sal gaerne oock Uw Ed^ts gevoele daerontrent verstaen, ende kan Uw Ed: in bedencken nemen off deselve geraeden soude mogen vinden, oock den heere Graeve van Monterey op diergelijcke wijse in secretesse te onderhouden. Den heere van Werckendam heert mij versocht van Uw Ed: te willen onderstaen off hij in sijne ambassade naer Denemarcken gedient soude connen werden van de statentrompetter jegenwoordich met Uw Ed^en aldaer sijnde daerop ick dienvolgende met de volgende post een letterke tot bericht te gemoedt sien sal ende altijdts verblijven die ick waerlijck ben etc:

Haege den 8^en martij 1672.

Aenden heere Ruwaerdt van Putten den 11^en martij 1672.

Mijn heere ende broeder Gisteren tegens den avondt sijnde mij wel ter handen gecomen Uw Ed^ts missive vanden 3^en ende 7^en deses, ende weijnich tijdts daernaer oock die vanden 6 daerbevorens; daerop vervolgens huijden noch ingecomen is Uw Ed^ts pacquet vanden 9^en daeraenvolgende. Tot beantwoordinge van de voors. Uw Ed^ts eerste missive sal deselve dan gelieven gedient te sijn, dat oock voor desen door de heer envoije De Lijra, mitsgaeders door den heere Risaucourt minister vanden hertoch van Lotteringen alhier genereuse aenbiedinge is gedaen om drie regementen Lottheringsche paerden, wesende in dienst vanden Coning van Spaigne, ende, eenigen tijdt in de Franche comté van Bourgongne gelogeert geweest sijnde in dienst van desen Staet over te doen gaen sonder eenich aen

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0022.jpg
paginanummer: 22]

ritsgeldt daer voor te pretenderen; waer van doenmaels, aen haer Ed: Gr:Mo: ouverture gedaen geweest sijnde deselve haer genegen getoont hebben om die presentatie danckelijck te accepteren, met meij ninge om de voors. drie regementen te laeten strecken in minderinge van seven regementen paerden die in de jongst gedaene ende doenmaels noch aenstaende wervinge op de repartitie van Hollandt souden comen; soo nochtans dat haer Ed: Gr:Mo: geensins begeert hebben dat de voors. troupes als Lottheringsche volckeren off noch eenige dependentie vanden hertoch van Lorraine off vanden Coning van Spaigne behoudende maer als vrije volckeren in dienst van desen Staet souden treden, ende dat mitsdien daerover de capitulatien alleenlijck souden werden gemaeckt met de collonellen ofte haere gemachtichden, in dien verstande nochtans dat van wegen den Staet aen den gem: heere De Lijra toesegginge soude werden gedaen dat soo wanneer de voors. 3 regementen in tijden ende wijlen souden mogen werden gelicentieert , alsdan voor ende aleer daer toe resolutie te nemen deselve wederom souden werden gepresenteert aen die geene die alsdan van wegen den Coning van Spaigne tot gouverneur generael van sijne Majesteijts Nederlanden geëmploijeert soude werden; ’t welck de gem: heeren sich alsoo oock wel hebbende laeten gevallen, hebb’ ick zedert den gem: heere de Lijra gewaerschouwt dat de voors. lichtinge alhier haest soude aengaen, ende dat dienvolgende de voors. collonellen off ijemandt van haerent wegen behoorlijck gemachticht soude dienen heer te sijn; waerop den selven heere De Lijra mij tot antwoordt toegevoecht hebbende dat hij binnen weijnige daegen alhier wederom te ge

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0023.jpg
paginanummer: 23]

gemoedt sach den voorn. heere Risaucort, die middelerwijle was comen te vertrecken naer Brussel, ende dat denselven op alles naer behooren soude sijn geaucthoriseert ende gemachticht; edoch noch hij heere Risaucourt, noch oock ijemandt anders tot ’t gene voors. is behoorlijck gequalificeert herwaerts comende is middelerwijle den tijdt tot de begevinge van de voors. seven regementen paerden geprefigeert comen in te schieten, ende vele braeve cavaillers haer daer toe hebbende wesen aenbinden is oock de voors. begevinge daerop gevolgt, sonder, om redenen voren geëxpresseert, de voors. 3 Lottheringsche regementen te hebben connen inschicken, reserverende haer Ed: Gr: Mo: nochtans gelijcke gedachten in haeren regarde ten aensien van eene volgende wervinge die men doenmaels noch inde intentie hadde, ende daer toe oock naederhandt op nieuws petitie geformeert ende uutgeschreven is. Edoch heeft sich de saecke daerontrent soodaenich toegedraegen dat den Raedt van State in de gem: petitie maer 2 regementen paerden gebracht heeft, daervan bij’t formeren vande repartitie een regement op Hollandt gebracht is, ’t welck al bij voorgaende resolutie aen den hertoch van Courlandt geaffecteert geweest sijnde, ende daerenboven uut de voors. cavaillers die haer tot de eerste wervinge aengeboden hadden, noch acht rithmeesteren geëligeert geweest sijnde om, in de voors. naedere wervinge geëmploijeert te werden, op een presuppoost dat wederom een groot aentall van regementen paerden onder de voors.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0024.jpg
paginanummer: 24]

naedere wervinge begrepen soude sijn, soo vinden haer Ed: Gr:Mo: haer jegenwoordich in een staet om niet alleenlijck niet te connen dencken naer het overnemen van eenige regementen paerden van buijten, maer selfs om te moeten speculeren op expedienten om de voors. acht supernumeraire rithmeesteren ten besten te accommoderen; uut alle ’t welcke Uw Ed: de antwoorde aen den heere Prince de Vaudemondt te geven, naer sijne gewoonlijcke wijsheijdt ende voorsichtigheijdt lichtelijck sal connen formeren. Waermede dan overtredende tot de voors. Uw Ed^ts missive van den 6^en deses, ende in specie tot het poinct raeckende de neutraliteijt van’t landt van Luijck daerinne influerende, soo gelieve Uw Ed: daerop gedient te sijn dat het sulx is dat die van’t capittel aldaer al over lange hebben doen bekent maecken dat zij geresolveert waeren ijemandt off eenigen herwaerts te schicken om overdat poinct met haer Ho:Mo: te handelen, maer aengesien haer presuppoost was aen wederzijdts troupes acces ende passagie in ende door’t voors. landt toe te staen, soo hebb’ ick aen den heere agent Van der Veecken die mij daerover dickmaels heeft onderhouden, voor mijn sentiment verklaert dat sulx ontwijffelijck alhier niet geadmitteert soude werden, maer als haer Prins den Staet den oorloch quaeme aen te doen dat d’ingesetenen van’t landt van Luijck als sijne onderdaenen daer van de ongemacken mede souden moeten gevoelen; waer op die saecke alsoo is blijven staen tot inde voorleden weecke alswanneer den heere van Sommelsdijck alhier door last vanden heere Rhijngraeve heeft comen

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0025.jpg
paginanummer: 25]

aendienen d’apparentie tot het gunt Uw Ed: in de voors. sijne missive mede is aenroerende, met verdere bijvoeginge dat niet t’eenemael buijten apparentie was dat die van Luijck oock souden connen resolveren om tot securiteijt van haer Ho:Mo: ende tot een onderpandt voor de exacte observantie vande conditien, de citadelle van Luijck met de militie vanden Staet te laeten besetten; waerop met kennisse van gedeputeerden van haer Ho:Mo: aen den gem: heere Rheijngraeve geschreven is dat sulx alhier onfeijlbaerlijck goede ingressie soude vinden, ende dat de gedeputeerden van Luijck op die gronden alhier wel mochten comen negotieren, ende apparentelijck in corten een goedt succes van die negotiatie souden erlangen. Gelijck deselve dan daerop alhier te gemoedt gesien sullen worden, sijnde niet geoordeelt dat het met de digniteijt vanden Staet soude connen werden ingeschickt dat men selfs door gedeputeerden soude gaen contracteren de neutraliteijt in een landt wiens ingesetenen voor de waepenen van desen Staet genoechsaem open leggen, ende op welckers Prince het halve recht tot de regeerinige van Maestricht met eene simple resolutie geconfisqueert kan worden. Wat nu belangt den verderen innehoude van de voors. Uw Ed^ts missive vanden 6^en mitsgaeders het contenu van desselfs brieven vanden 7^en deses behelsende saecken van grooter consideratie ende van verren insichte, soo hebb’ ick met leedtwesen bespeurt dat de saecken aldaer in die termen schijnen gebracht te sijn dat wij niet sonder eenich onbenoegen te geven sullen connen verblijven bij die

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0026.jpg
paginanummer: 26]

resolutie die selfs buijten alle obligatie ende, in haer selven geconsidereert, tegens het interest vanden Staet sijn genomen, alleenlijck om Spaigne, ende particulierlijck den Graeve van Monterey te obligeren, ende met eenen opentlijck aende geheele wereldt te toonen de inseporabiliteijt van de interessen van beijde de staeten, ende haere goede unie tot groot voordeel van de gemeene saecke, daerover wij oock dienvolgende de betuijginge van gratitude te gemoedt gesien hebben. Ende sal het, mijns oordeels, alsnoch ten hoochsten noodich wesen dat Uw Ed^en aen den Graeve van Monterey wil doen begrijpen de voors. twee poincten, naementlijck inden eersten dat het geresolveerde van haer Ho:Mo: is buijten alle obligatie, ende ten anderen mede dat het (sonder de voors. consideratie om Spaigne te obligeren ende daer door de confidentie van die twee tsaemengevoechde machten aen ijder een op’t blijckelijckste te doen sien) oock t’eenemael strijdich is tegens het interesse van desen Staet, daer toe mijns oordeels peremptoir ende onwederspreeckelijck sijn de naervolgende redenen. op’t eerste poinct dat d’acte van garantie, het tripel concert, ende d’acte van mutueel secours den 17^en Decemb: 1671 opgerecht geene de alderminste obligatie behelsen off toesendinge van militie beloven dan alleenlijck in casu dat Spaigne door Vranckrijck geattacqueert soude wesen, soo als uut den expressen text van de voors. garantie, concert, ende acte van secours te sien is, ende naementlijck uut de naervolgende woorden in de voors. laetste acte gerepeteert, que toutes et quante fois que Sadite Majesté sera attacquée par la France directement ou indirectement es provinces, terres res, Villes, ou places qui appartiennent au sudict Roy d’Espaigne, ou dans lequelles Sa Majesté aura garnison, leur hautes piussan

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0027.jpg
paginanummer: 27]

ces feront secourir sa Majesté etc: ende ’t voors. casus, soo als bekent is, noch niet voorgevallen sijnde, soo en is oock consequentelijck noch geene obligatie tot laste van haer Ho:Mo: geboren. Welck fondament vastgeleijt sijnde, gelijck het onwederspreeckelijck is, soo vloijt daer uut dat als haer Ho:Mo: buijten alle obligatie noch aenbieden eenige troupes te senden tot assistentie van de Spaensche Nederlanden dat het haer vrij staet, jae dat het oock redelijck is die vrijwillige aenbiedinge te limiteren met soodaenige conditien als tot haer eijgen veijligheijdt nootsaeckelijck sijn, ende buijten lesie van haere vrunden daer bij gevoecht connen werden. Want die, buijten eenich tegenspreecken, sijne militie mach ’t huijsch houden op sijn eijgen bodem, ende onder sijn eijgen dispositie vermach oock notoirlijck sijne militie te presenteren aen sijn vrundt ende naebuijr onder soodaenige conditien als hij raisonnabel ende voor sich selven noodtsaeckelijck acht; ende en heeft die vrundt ende naebuijr, onder correctie, geen reden om over de bijgevoechde conditien te doleren, maer wel om sijn geallieerde te bedancken over het presteren van eene liberale alhoewel geconditionneerde assistentie daerinne hij in’t geheel niet gehouden was. Ende voor al moet, mijns oordeels, ’t gene voors. is volcomentlijck geadvoueert werden alsmen daerbenevens considereert, gelijck het buijten controversie in facto waer is, dat desen staet die alhoewel ongehouden, het secours presenteert

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0028.jpg
paginanummer: 28]

noch veel meer pericul loopt om geattacqueert te worden als die gene aen dewelcke het secours gesonden wordt, soo als evident is niet alleenlijck uut de publijcque demarches ende het afsenden van Fransche volckeren naer de grensen van desen Staet, mitsgaeders door de declaratie bij ofte ven wegen den Coning van Vranckrijck aen alle de hoven van Christenrijck ende notanter mede aen’t hoff van Spaigne tot Madrid gedaen, maer wel voornaementlijck om dat den Coning van Vranckrijck de Spaensche Nederlanden directeljck attacquerende daer door onfeijlbaerlijck niet alleen de rupture van desen Staet, maer met eenen oock Engelandt ende Swede soude op de hals haelen, immers die twee machten stellen in eene precise obligatie om, sonder manifeste perjurie voor de geheele werelt, het swaert tegens hem te moeten trecken; daer, soo wanneer den Coning van Vranckrijck desen Staet comt te attacqueren, hij niet alleenlijck van de assistentie van Engelandt ende van de neutraliteijt van Swede (soo hij allomme verkaert ende affirmeert) verseeckert is; maer oock selfs voor alsnoch niet is bewust daer door de rupture van Spaigne opde hals te sullen haelen, dewijle van de zijde van Spaigne, tot groot leedtwesen van haer Ho:Mo:, daer toe van die zijde noch geen engagerende beloften gepasseert sijn. Ende wat het voors. tweede poinct belangt, naementlijck dat, buijten de voors. consideratie van een publijcq esclatt van de verknochte interessen van Spaigne ende desen Staet, het senden van militie naer de Spaensche Nederlanden is te

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0029.jpg
paginanummer: 29]

gens het interesse van haer Ho:Mo: het selve berust op twee, mijns oordeels, onwederspreeckelijcke fondamenten, naementlijck inden eersten dat haer Ho:Mo: met haere jegenwoordige militie, ende soo lange d’ albereijdts geconsenteerde, ende nu de op nieuws gepetitionneerde versterckinge van de selve noch niet ten eftecte gebracht is, op verre naer niet volck genoch hebben om haere eijgen frontieren te lande ende aende zeekant eeniger maeten besett te houden, ende met eenen een corps d’armée in’t veldt te brengen, gelijck nootsaeckelijck tot defensie van de revieren, ende andere passen is vereijscht, ende dat het dienvolgende is eene harde saecke directelijck tegens het interesse van den Staet strijdende noch van die insuffisante militie eenich gedeelte buijten te senden, ende dat noch bij een naebuijr, die notoirlijck minder noodt lijdt om geattacqueert te sullen worden als haer Ho:Mo: selfs sulx dat men alhier tegens het bekende principium charité bien ordonnée commence de soy mesne, bij manniere van spreecken het hart ofte de borst ontbloot om de min sensible naecktheijdt van sijn even naechten te decken. Ten anderen soo is het notoir niet alleenlijck het interesse van desen Staet maer oock het interesse van alle de ingesetenen van de Spaensche Nederlanden te sijn datmen sich soo aldaer door liberale consenten ende contributie van de provinien ende steden, als in Spaigne door considerable remises van geldt ende secourssen van volck tot sijn eijgen conservatie ende defensie ten uuttersten evertuere; welcke consenten, remises ende secourssen dat niet anders dan door de extreme ne-

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0030.jpg
paginanummer: 30]

cessiteijt ende het uutterste gevaer geëxtorqueert connen werden de eijgen ondervindinge in dese provincien, Godt betert ons niet dan al te veel heeft geleert; ende als nu het voors. uutterste gevaer door het toesenden van derthien regementen off een gedeelte van de selve eenichsins werdt vermindert, staet niet alleenlijck te beduchten, maer is oock wel seecker dat de consenten van de provincien ende steden aldaer, mitsgaeders de goede resolutien in Spaigne tot remises ende secourssen immers de executien van de selve merckelijck sullen werden vertraegt. Daer bij noch comt eene capitale rede (die ick niet en stelle in rang met de voorgaende om dat deselve, mijns oordeels van die nature is dat se mogelijck beter dient verswegen als nevens de voors. voorgaende aen den heere Graeve van Monterey te gemoedt gevoert te werden) naementlijck dat het niet alleen voor haer Ho:Mo: maer oock voor Spaigne selfs ende voor de gemeene saecke hoochlijck te wenschen was dat Vranckrijck de eerste attacque op de Spaensche Nederlanden quaeme te doen; om dat daer door niet alleen Spaigne sonder eenige scrupule van gemoedt, off van oneerbaerheijdt voor de wereldt mede resolutelijck tegens Vranckrijck soude connen ende moeten treden in rupture, maer om dat in sulcken cas Engelandt ende Swede, sonder notoire bondtbreeckinge niet buijten onse partije souden

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0031.jpg
paginanummer: 31]

connen blijven; daer van wij door’t senden van dit secours mits de versterckinge van de Spaensche plaetsen Vranckrijck van daer helpen detourneren; ende mits de verswackinge van de onse, hem meer ende meer op ons landt verwijsen, ende als op ons eijgen hals haelen. Ick kan wel begrijpen dat het minste esclatt van eenich misverstandt off onbenoege tusschen Spaigne ende desen Staet, off tusschen den Graeve van Monterey ende de heeren haer Ho:Mo: gedeputeerden aldaer, van’t uutterste prejudicie soude sijn voorde gemeene saecke, ende wil ick derhalven hopen dat Uw Ed: sijn particulier sentiment tegens de voors. haer Ho:Mo: resolutien in de voorgeroerde sijne missiven uutgedruckt aen den gem: heere Graeve van Monterey geensins sal hebben laeten blijcken, want andersins met groote reden te beduchten soude sijn dat sijn Excellentie seer beswaerlijck van sijn sentiment soude wesen te dimoveren tot groot ongeluck ende naedeel van den Staet; maer dat Uw Ed^en de voors. ende meer andere redenen die, mijns oordeels, seer essentieel ende overtuijgende sijn, aen sijn Excellentie met alle minsaemheijdt ende discretie soodaenich sullen weten te insinueren dat deselve daer door gemoveert sal werden om opentlijck te betuijgen dat de resolutie bij haer Ho:Mo: albereijdts genomen, ofte die bij de selve op Uwer Ed^en missive vanden voors. 7^en deses noch naeder staet genomen te werden is een effect van haere goede ende gene

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0032.jpg
paginanummer: 32]

reuse genegentheijdt in desen, buijten alle obligatie, vrijwillichlijck betoont, daeraen ick gepersuadeert ben voor de gemeene saecke ten alderuijttersten te sijn gelegen, ende waeromme ick oock mij in desen soo breede hebbe geëxpliceert, verhopende dat Uw Ed^en daer door eerst selfs gepersuadeert sijnde, sijn Excellentie oock vervolgens wel sullen connen persuaderen, gelijck wij alhier weijnich difficulteijt gehadt hebben den heere De Lyra van de billijckheijdt der voors. haer Ho:Mo: resolutie gepersuadeert te laeten met dewelcke daer over ten dien fine expresselijck is geconfereert eer ende bevorens deselve finaelijck is gearresteert; ende daer door is het oock gebeurt dat den heere Graeve van Monterey voor aff gehadt heeft de precursoire goede advertentie in’t post scriptum van Uw Ed^ts missive vanden 6^en deses vermelt, sulx dat Uw Ed:, mijns oordeels, daerover oock niet en behoefft getroubleert te wesen, alsoo de voors. advertentie niet doorde verkeerde wech ofte tot naedeel vanden Staet derwaerts overgecomen is. Ick en sal mij niet inlaeten om alhier particulierlijck aen te roeren eenige allegatien ofte obijectien tegens de voors. haer Ho:Mo: resolutie gemaeckt ende in de voors. Uw Ed^ts missiven breeder aengeroert, dewijle ick vertrouwe genoech te sijn alhier aengewesen te hebben de generaele gronden waerop deselve resolutie is berustende, daeruut

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0033.jpg
paginanummer: 33]

de particuliere solutien van alle objectien deflueren, ende dat mij oock, buijten dat de tijdt daer toe ontbreeckt; sijnde genootsaeckt aff te breecken, ende te besluijten, met de gewoonlijcke protestatie dat ick waerlijck ben ende altijdts sal blijven etc:

Haege den 11^en martij 1672

Aen den heere Ruwaerdt van Putten den 13^en martij 1672.

Mijn heere ende broeder Eergisteren hebb’ ick Uw Ed: in’t lange geschreven de consideratien waerop gefondeert is haer Ho:Mo: resolutie vanden 3^en deses; zedert is op gisteren door gedeputeerden van haer Ho:Mo: tot de militaire saecken aendachtichlijck gebesoigneert over den innehoude van Uwer Ed^en missive vanden 7^en daeraenvolgende met de memorie van den Graeve van Monterey daernevens gevoecht; in het selve besoigne hebben sich geopenbaert verscheijde perplexiteijten ten deele oock in de voors. mijne missive van eergisteren aengeroert; maer aengesien de gem: heeren gedeputeerden oock alle eenpaerichlijck haer ten uuttersten geporteert bevonden om de genereusheijdt van den heere Graeve van Monterey met alle reciprocque beleeftheijdt, selfs buijten ende boven alle obligatie te be

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0034.jpg
paginanummer: 34]

jegenen, ende voor de geheele wereldt te doen blijcken wat de cordate vrunden van desen Staet van haer Ho:Mo: hebben te verwachten, soo is de saecke in’t voors. besoigne noch daer toe gedirigeert dat voor advis van de gem: heeren gedeputeerden, selfs tegens het preadvis van de heeren gecommitteerden vanden Raedt, geconcludeert is tot het senden ende stellen ter volcomener dispositie van sijn Excellentie met Uwer Ed^en concert, van ses regementen in plaetse van vier, ende tot het gereedt houden van de seven anderen bij Bergen op den Zoom, met eenige verdere particulariteijten van mindere importantie soo als ick hope dat alle ’t selve op huijden bij resumptie finaelijck sal werden gearresteert, ende Uw Ed: dienvolgende uut de geëxtendeerde resolutie breeder sal gelieven aff te nemen. Alles nochtans op dat presuppoost dat Uw Ed^en den gem: heere Graeve van Monterey wel sullen inscharpen ende doen begrijpen dat alle ’t selve geschiedt, buijten eenige obligatie off engagement, in erckentenisse van de goede sentimenten van sijn Excellentie ontrent de gemeene saecke, ende de vigueur waermede deselve die bij’t hoff van Spaigne tot Madrid is appuijrende, ende om daer door ’t credit van sijn Excellentie aldaer des te meerder te stercken, op dat door desselfs goede advisen ende officien de Coninginne Regente eenmael mede geporteert moge werden om haer soo verre te verklaeren als haer Ho:Mo: albereijdts hebben gedaen, naementlijck dat, bij verre Vranckrijck desen Staet comt te attacqueren, Spaigne mede tegens dat Rijck

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0035.jpg
paginanummer: 35

sal treden in openbaere rupture, in welcken cas demilitie van haer Ho:Mo: alhoewel in de Spaensche frontieren sijnde, echter door excursien ende alle andere soorten van hostiliteijt den gemeijnen vijandt notablen affbreuck sal connen doen, daer ter contrarie Spaigne door eene teere scrupulositeijt de rupture eviterende, ende den Coning van Vranckrijck daer van soo door directe verklaeringen als door de entremise van Engelandt verseeckert sijnde, denselven Coning uut de Spaensche plaetsen niets vijandtlijx sal hebben te redouteren, ende sulx oock niet geobligeert wesen tot voorcominge van soodaenigen hostiliteijt een considerabel aentall van sijne militie ontrent de Spaensche frontierplaetsen geoccupeert te houden; op welcke ende meer andere fondamenten Uw Ed^en den welgem: heere Graeve van Monterey sullen dienen te pousseren om met alle uutterste effort de saecken bij het Spaensche hoff daerhenen te helpen beleijden dat men van die zijde eijntlijck mede voor haer eijgen interest soo wel als voor’t beste van de gemeene goede saecke, sich tot eene reciprocatie van haer Ho:Mo: verklaeringe ende belofte soo in de garantie als in derselver resolutie vanden 22^en der voorlede maendt vervatt, come uut te laeten; in welcken cas haer Ho:Mo: soo ick vertrouwe geene swaericheijdt sullen maecken de voorgeslaegene derthien regementen in’t geheel ende all tot besettinge van de Spaensche frontieren te laeten gebruijcken;

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0036.jpg
paginanummer: 36]

alles nochtans met dien verstande dat bij soo verre ende soo haest haer Ho:Mo: met Vranckrijck in rupture vervallen de gesondene troupes van desen Staet, sonder eenich retardement, wederom ter dispositie van haer Ho:Mo: gestelt ende gelaeten sullen worden. Ende op dat ick Uw Ed: de saecke perfectelijck moge representeren soo als die alhier geconsidereert ende geoordeelt wordt in haere nature eijgentlijck te leggen, soo konnen in desen voorvallen vier distincte casus, naementlijck inden eersten dat noch Spaigne noch haer Ho:Mo: sijn off werden geattacqueert ende sulx beijde met Vranckrijck in rupture staen geraecken; Ten tweeden dat Spaigne in rupture mochte geraecken ende haer Ho:Mo: ongeattacqueert blijven. Ten derden daer haer Ho: Mo: met Vranckrijck in oorloch mochten vervallen ende Spaigne ongeattacqueert blijven, Ende ten vierden dat soo wel haer Ho:Mo: als Spaigne beijde in oorloch mochten werden geënvelopeert. In’t eerste gevall / daerin wij jegenwoordich noch sijn / en is notoirlijck geene obligatie om d’een den anderen eenich secours te moeten toesenden, soo als ick eergisteren breeder aengeroert hebbe, ende Uw Ed: oock bij examinatie vande acte van garantie, van het tripel concert, ende vande jongste belofte van secours onwederspreeckelijck sal bevinden; dienvolgende en souden oock onder correctie de conditien ende limitatien in haer Ho:Mo: resolutie vanden 3^en deses ver

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0037.jpg
paginanummer: 37]

vatt geensins strijdich sijn tegen ’t gunt in voorgaende haer Ho:Mo: resolutie vanden 18^en der voorlede maendt overgegeven is, dat naementlijck de troupes van’t secours soo wel van de eene als van de andere zijde gecomen sijnde binnen het territoir van die gene die deselve versocht heeft sullen staen tot absolut commandement van die gene op wiens territoir ende tot wiens assistentie deselve gesonden sullen sijn. Dewijle voors. resolutie expresselijck inhoudt dat de troupes door den heere Grave van Monterey versocht bij haer Ho:Mo: vast gedispecieert ende geprepareert wierden omme, N^a, in cas van attacque tot se cours van de Spaensche Nederlanden te connen werden geëmpolijeert. Welcke troupes dan soo wel in krachte van de voors. resolutie als in krachte van’t geconvenieerde met Spaigne voor alsnoch binnen de Spaensche Nederlanden noch niet connende gevordert worden, soo stonde het notoirlijck in de macht van haer Ho:Mo: om het voors. secours noch in’t geheel buijten het territoir van Spaigne te houden, ende sulx noch veel meerder, om het selve buijten eenige obligatie gepresenteert werdende, daer bij te voegen soodaenige conditien als haer Ho:Mo: redelijck achten. Maer als het voorgeroerde tweede gevall was existerende ende dat mitsdien het secours naer eeneex obligatione soude moeten werden gesonden, soo soude, onder correctie, eerst validelijck connen gesustineert worden dat het selve absolutelijck moste staen ter dispositie vanden heere Graeve van Mon

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0038.jpg
paginanummer: 38]

terey; Gelijck mede in het derde gevall het Spaensche secours aen haer Ho:Mo: ex obligatione gesonden wordende absolutelijck ter dispositie van haer Ho:Mo: gestelt soude moeten wesen. Tot dat het vierde gevall mochte comen te exteren, alswanner de reciprocque gedaene beloften van secours per compensationem mutuam in effecte souden comen te evanesceren; moetende alsdan gevolgt werden het laetste lidt van’t voors. geconvenieerde houdende dat men eo casu, alle de forces aen d’eene ende d’andere zijde sal doen ageren met een gemeen concert tot alle soodaenige entreprises als geoordeelt sullen werden nootsaeckelijck te sijn tot mutuele hulpe, ende tot beste van de gemeene saecke. De clausule in de voors. haer Ho:Mo: resolutie vanden 3^en deses influerende, dat naementlijck de toegesondene troupes soo veel doenlijck gehouden souden werden in een corps, heeft die oorsaecke gehadt datmen alhier, om redenen in de mijne voors. voorgaende breeder aengeroert, absolutelijck is gepersuadeert, datter wel thien mael soo veel apparentie is dat desen Staet alleen als dat Spaigne alleen geattacqueert sal worden, ende dat men dienvolgende soo door de voors. conditie als door’t blijven van de voors. troupes in de naebuijrschap van desen Staet deselve, het voors. casus comende

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0039.jpg
paginanummer: 39]

te exteren, sonder eenich tijdt versuijm weder herwaerts soude connen trecken; ende en connen wij geen redenen bedencken waeromme Camerick, St. Omer ende Valenciennes niet soo wel besett ende bewaert sullen connen werden door de militie jegenwoordich leggende in die plaetsen in dewelcke het voors. secours, volgens de voors. haer Ho:Mo: resolutie vanden 3^en deses om haer te vervangen geplaetst soude werden, als door het selve secours. Ick bidde dat Uw Ed: de bovenstaende consideratien ende de redenen in mijne voorgaende missive vervatt, aendachtelijck ende sonder eenige preoccupatie, gelieve te pondereren ende deselve, met meer anderen door Uw Ed^en daer toe te voegen bij den heere Graeve van Monterey op’t alderefficacieuste te doen gelden, aengesien ick Uw Ed: naer waerheijdt kan verseeckeren, dat als wij het geheele beloop van saecken alhier te verrichten, soo als behoort, te gelijcke in onse idee vervatten, notoirlijck bevinde dat wij alle de troupes die derwaerts gesonden werden ende oock eeniger maeten die gene die met eene vaste affectatie tot secours van de Spaensche Nederlanden alhier paraet souden moeten werden gehouden, onttrecken aen een emploij voor desen Staet niet al¬ leen, maer voorde gemeene saecke veel considerabelder ende necessairder sijnde. Want voor eerst moeten wij nu t’eenemael buijten onse gedachten stellen eenige landtmilitie bij ’s landts vlote te voegen om eenich vroech exploict tegens de Franschen off tegens de Engelschen daermede te doen, gelijck ick al

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0040.jpg
paginanummer: 40]

tijdts bij mijn selve geprojecteert hebbe gehadt; ende daerenboven vinden wij ons werck veel te bekrompen om tegens het aenstaende voorjaer eene goede armée veel min om twee legers, boven het machtige garnisoen van Maestricht, ende ’t gene tot deckinge van Vrieslandt ende stadt en landen bij Meppel geposteert is, in’t veldt te brengen; soo dat mitsdien mitsgaeders om de redenen in mijne voors. missive van eergisteren in’t breede overgeschreven ende noch meer anderen die soo niet alle met de penne connen werden uutgedruckt, de saecke voor ons is vande hoochste importantie ende van de uutterste bekommernisse. Ende wil ick immers hopen dat Uw Ed^en door eenige toesegginge off andersins geen oorsaecke sullen hebben gegeven, dat den heere Graeve van Monterey naer Spaigne soude hebben overgeschreven dat hem de derthien regementen van nu aff aen ende buijten het voorvall van eenige attacque tot versterckinge van de Spaensche garnisoenen souden werden toegesonden, aengesien het selve noch op voorgaende beloften, noch op resolutien van Staet vast te maecken soude sijn. Moetende alhier voor besluijt bij voegen

dat ick het voors. werck ter intentie vanden heere Graeve van Monterey al wat boven ende tegens mijn eijgen begrip gefaciliteert hebbe, om dat ick

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0041.jpg
paginanummer: 41]

gepersuadeert geweest ben dat Uw Ed^en haer tegens sijn Excellentie albereijdts wat verre hadden geëslargeert; sonder ’t welcke ick het effectiff versenden van eenich secours derwaerts voor ende aleer den Staet daer toe ex pacto verobligeert mochte werden, absolutelijck tegengesproocken, gehadt soude hebben insonderheijdt mede uut de voors. jongste consideratie, dat naementlijck wij hier onse geconcipieerde desseijnen breecken ende buijten gedachten moeten stellen om’t missen van een goedt aentell krijchsvolck, dat buyten alle obligatie, ende, naer mijn oordeel, buijten apparentie van attacque aen die zijde, oock t’eenemael tegens het interesse vanden Staet derwaerts versonden werdt. Ick bidde dat Uw Ed: mij altijdts dubbeldt gelieve te laeten toecomen van de missive aen de heer griffier affgaende met copije van de bijlaegen daernevens gevoegt. Waermede Uw Ed: in Godes H. bescherminge bevelende sal ick blijven etc: Haege den 13^en martij 1672.

Aen den heere Ruaerdt van Putten den 17^en Martij 1672.

Mijnheere ende Broeder Gisteren sijn mij wel geworden Uw Ed^ts drie distincte missiven vanden 13^en ende even voor den aenvang van’t schrijven desen comen mij wel ter handen Uw Ed: ls drie andere brieven vanden 14^en allen deser loopende maendt. sonder dat bij de selve laetste ijes is gevoecht aen haer Ed: Gr: Mo: noch oock bij d’eene off d’anderse eene gelijckluijdende missive als Uw Edts. te saemen onder adresse aen de heer Griffier Fagel mogen hebben overgesonden; weshalven ick van mijn plicht achte Uw Ed: nochmaels te versoecken dat doch ’t elckens gelijckluijdende brieven als aen haer Ho: Mo: derectelijck off onder adresse aen de heer griffier affgaen, oock aen haer Ed: Gr:Mo: directelijck ende onder adresse aen mij overgesonden mogen werden, om haer Ed: Gr: Mo: ende mijn selven tijdelijck te mogen prepareren tot de deliberatien die daerover ter generaliteijt off bij gedeputeerden van haer Ho:Mo: staen te werden gehouden.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0042.jpg
paginanummer: 42]

De resolutie van haer Ho: Mo: van den 12^en deses genomen op Uwer Ed^ts. missive van den 7^en daerbevorens, die ick vertrouwe dat aen de selve voor’t affgaen van de voors. jongste brieven noch niet ter handen gecomen geweest sal sijn, is het uutterste besluijt dat op’t senden van eenige regementen derwaerts alhier te verwachten Staet, ende bij soo verre den heere Graeve van Monterey deselve niet aen en hier  off op en neemt voor eene seer groote complaisance van haer Ho:Mo: sijn wij seer ongeluckich, alsoo de saecke inder waerheijdt ende in haere nature is eene pure complaisance, buyten alle engagement ingewillicht, ende die ons alhier bij defect van genoech saeme militie om een suffisant leger tot noodich tegenweer in ’t veldt te brengen, ten hoochsten perplex maeckt.

Uw Ed^ts. sullen oock niet over’t hooft dienen te sien maar wel voorsichtelijck te achtenrvolgen de clausule influerende in haer Ho: Mo: resolutie vanden 6^en deses dat naementelijck den heere Graeve van Monterey bij speciaele acte sal moeten overgeven ende beloven dat in cas niet de Spaensche maer haer Ho:Mo: landen ende frontieren mochten werden gearttacqueert, deselve eijgener aucthoriteijt de vier off ses regementen die derwaerts gesonden souden mogen wesen, off oock een gedeelte van dien sullen mogen revoceren welcke clausule door de generale relatie in de voors. haer Ho:Mo: resolutie vanden 12^en deses influerende, bij de selve oock werdt gehouden voor gerepeteert. Ick en kan geensins over een brengen de discourssen bij de heere Graeve van Montereij tegens Uw Ed: aldaer gevoert, ende ’t gunt

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0043.jpg
paginanummer: 43]

alhier tusschen ons ende de heere de Lyra is gepasseert. Wij hebben den gem: heere de Lyra al voor het passeren van de eerste acte van den 17^en December voorlede ernstich gepresseert op het aengaen van eene verbintenisse met reciprocque belofte tot rupture, ende hebben de¬ selve instantien oock voor het passeren van de naedere acte den 22^en der voorlede maendt gerenoveert, maer heeft sijn Ed: het passeren van soodaenigen verbintenisse, op allegatie van defect van last, tot noch toe gedeclineert. Zedert hebbe, ick sijn Ed: op die materie noch al wederom onderhouden, ende particulierlijck op sondach voorlede daerover met ende nevens de heere Van Beuningen tegens sijn Ed: wel een uijre lang geraisoneert, ende getracht wech te nemen eenige scrupulen die wij uut sijn Ed: verston

den op dat poinct in den Raedt van Spaigne te resideren. Sulx dat het mij surprennant voorcomt dat den Heere Graeve van Monterey tegens Uw Ed^ts. verklaert heeft daer toe genoechsaeme qualificatie ende aucthorisatie van het Hoff gehadt te hebben; maer dat daer toe van de zijde van haer Ho:Mo: geene instantlen gedaen geweest souden sijn. Daerbenevens heeft den gem: heere de Lyra niet alleenlijck ten regarde van haer Ho:Mo: eerste resolutie vanden 3^en deses nopende het senden van vier regementen derwaerts, over welckers inhoude voor het arrest van dien met sijn Ed: geconcerteert geworden is, ende die hem oock daer naer schrittelijck is ter handen gestelt, geacquiesceert de redenen hem over’t selve subject te ge-

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0044.jpg
paginanummer: 44]

moedt gevoert; maer heeft sijn Ed: oock solfv als naeederhandt op de recepten van de voors. Uwer Ed^ts. missive vanden 7^en deses, met hem over de volle complaisance bj haer Ho:Mo: daerontrent gepleecht, naeder conversatie is gehouden, sonder nochtans volgens Uwer Ed^ts. gegeven advertissement, eenige mentie te maecken van dat ons dienthalven ijets van Brussel toegecomen was, oock al wederomme in de naedere intentie van haer Ho:Mo: om haer tot het senden van ses regementen te eslargeren, sich al wederom wel vergenoecht getoont, sonder oijt off oijt te hebben laeten blijcken dat hij de saecke anders opgenomen ofte verwacht gehadt mochte hebben dat alle de derthien regementen derwaerts gesonden souden sijn geworden. Alle ’t welcke alhier alleenlijck verhaelt werd tot Uw Ed^ts. naerichtinge, sonder dat het mogelijck dienstich sal hin die contrarieteijten den heere Graeve van Monteey bekent te maecken, dewijle het selve eene stilswijgende reproche van manquement van sinceriteijt van sijn Excelentie off van grove bottigheijdt van den gem: heere de Lyra implicerende, lichtelijck het beste effect niet soude doen, ende dat gepasseerde saecken doch niet in sijn te herdoen. Maer ick meijne dat Uw Ed^ts. aldaer op’t fondament om de voors. haer Ho:Mo: resolutie vanden 12^en deses bij den gem: heere Graeve van Montereij met wat empressement souden connen aenhouden om alsnoch de belofte van rupture te passeren; off door den heere de Lyrate doen passeren, daertoe bij soo verre sijn Excelentie de vereijschte aucthorisatie gehadt heeft, deselve om een voorgewende formaliteijt,

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0045.jpg
paginanummer: 45]

alsnu het spenderen van de selve ende ’t passeren van de versochte belofte niet soude behooren te rugge te houden. Ick ben beducht dat de tijdinge door den heere Graeve van Molina uut Parijs per expressen overgesonden, al mede sal wesen van de nature daer van is het argument dat de heere Graeve van Monterey naer Spaigne soude hebben overgeschreven ende verseeckeringe geven dat alle de 13 regementen derwaerts tot sijd secours souden gesonden werden, ende sijn wij voorhenen. veel maelen door argumenten ende advisen van diengelijck al¬ loij ten tijde vanden heere Marquis de Castel Rodrige, ende oock vanden Connestable van Castilien onderhouden geworden, doch hebben, met groot genoege tot noch toe in de conduicte vanden heere Graeve van Monterey meerder candeur sinceriteijt ende genereusheijdt bespeurt gehadt, die oock de eenige oorsaecke sijn geest van haer Ho:Mo: resolutheijdt ontrent het senden van secourssen derwaerts buijten alle tie; weshalven het oock ten alder hoochsten is van’t interesse van sijn Excelentie, ende vanden Coning sijn meester dat deselve die existimatie alhier blijve behouden. De voors. naedere acte door den heere de Lyra geteeckent is eenige daegen buijten rapport aen haer Ho:Mo: vergaederinge ende t’eenemael secreet gehouden om dat sijn Ed: sulx aen de heer griffiere Fagel versocht hadde, immers dat den gem: heere griffier de saecke in dier voegen hadde verstaen ende opgenomen; ende gaen de copijen van beijde de voors. geteeckende acten jegenwoordich hiernevens die ick gemeijnt hebbe dat Uw Ed: naer gedaene rapport aenstonds uut de griffie toegesonden souden sijn geweest. Wijders heeft Uw Ed: uut mijne missive vanden 8^en deses seer wel connen affnemen gelijck deselve oock uut de stijle van de voors. acten van den 22^en deses seer lichtelijck sal connen concluderen dat d’apprehensie van Vranckrijck eenige offensie te geven alhier geensins meer eenige influentie geeft in de deliberatien van haer Ho:Mo: daervan Uw Ed: ook den heere Graeve van Monterey met gerustheijdt wel mach verseekheren, maer wij meijnen met reden beducht te sijn, dat die consideratie den Raedt van Spaigne noch wederhoudt om haer Ho:Mo: resolutheijdt met gelijcke resolutheijdt, te bejegenen. Ende dewijle ons motiff van weijgeringe van meerder secours geradiceert is op redenen onse eijgen conservatie ende oock het beste van de gemeene saecke essentielijck betreffende soo gelieve Uw Ed: sijn excelentie alle hope van verder

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0046.jpg
paginanummer: 46]

secours derwaerts te senden, mitsgaeders oock van soowanneer desen Staet geactacqueert sal werden, het gesondene aldaer te laeten verblijven, t’eenemael te benemen, dewijle doch daer toe geensins sal werden getreden, buijten effective altacque van Spaigne, immers ende in allen gevalle niet soo lange van de zijde van Spaigne difficulteijt gemaeckt werdt, de contrabelofte van rupture mede resolutelijck te passeren. welcke difficulteijt ick beducht ben geradiceert te sijn in de dispositie van het derde artikel van’t tractaet van de Pijrinees ’t welck Uw Ed: daerop eens gelieve naer te lesen, ende is het laetste lidt van’t selve artikel een van de oorsaecken waeromme ick aen Uw Ed: geschreven hebbe mijne missive vanden 8^en deses, over welck laetste lidt ick vertrouwe dat het niet ondienstich soude sijn dat Uw Ed: eens met sijn Excellentie in conversatie quaeme te treden, ende te versoecken desselfs verklaeringe off het casus in de voors. mijne missive vanden 8en deses voorgestelt comende te exteren, sijn Excellentie, onaengesien de voors. laetste perode van’t opgemelde derde artikel den Staet ordentelijck ende resolutelijck soude blijven bijspringen, sonder daerover genootsaeckt te sijn naeder ordre uut Spaigne aff te wachten. Op de innehoude van eene der voors. Uw Ed^ts. missiven vanden 13^en deses hebbe ick ter Generaliteijts reeckencaemer doen naer sien off door de heeren Burgersdijck ende van der Tocht gesaementelijck voormaels, off door den heere Van der Tocht alleenlijck naermaels eenige vereeringen aen de marquiede Salinas, off ijemandt anders als introducteur van uutheemsche ministers off andersins gegeven, in reeckeninge souden mogen sijn gebracht, maer er werdt daer van niets ter wereldt gevonden. Ick previdere wel dat de post aldaer geduijrende de geheele aenstaende campaigne niet sonder extraordinaris minister off ministers sal connen werden gelaeten, ende soude het mogelijck niet ondienstich sijn dat de deputatie aldaer aengesien wierde als een gedeelte van de aenstaende deputatie te velde, ommet de vordere heeren mede gedeputeerden ende gevolmachtichden in Zeelandt off Vlaenderen, ende aenden Rhijn ende IJsel, door een geduij¬ rich concert, de saecken soo wel doenlijck als onder eene conduicte te houden; waerop ick gaerne Uw Ed^ts. gedachten sal verstaen, ende vordres vernemen wat

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0047.jpg
paginanummer: 47]

Uw Ed: aengenaem sal sijn dat ick ontrent Uw Ed^ts. verblijff aldaer offpremissie om te mogen wederkeeren in tijden ende wijlen tot Uw Ed^ts. intentie sal dienen te contribuieren. Waermede bij defect van tijdt? moetende affbreecken sal ick verblijven etc. Haege den 17^en martij 1672.

Aen den heere Ruwaerdt van Putten den 18^en martij 1672.

Mijn heere ende Broeder Naer’t affgaen van mijne missive van gisteren is mij huijden Uw Ed^ts. pacquet van den 16^en deses wel geworden. Ick hebbe daeruijt gaerne gesien dat Uw Ed: meijnde den heere Graeve van Monterey soodaenich te hebben gedisponeert dat deselve met de jongste resolutie van haer Ho:Mo: van den 12^en deses eeniger maete soude wesen gecontenteert, ’t welck ick oordeele dat hij wel ten vollen sal behooren te wesen, ende van sijn genoege allomme demonstratie te doen ten besten van de gemeene saecke. Indien het Uw Ed: welgevallich is sal ick d’heeren Gecommitteerde Raeden voorstellen off deselve geraeden souden conmen vinden Uw Ed: een van de extraordinaris clercken die een goede ende vaerdige penne heeft toe te senden om deselve ten dienste te staen, ende voornaementelijck om van tijdt tot tijdt te

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0048.jpg
paginanummer: 48]

besorgen dat haer Ed: Gr:Mo: soo directelijck als onder adresse aen mij gedient worden van de brieven aen haer Ho:Mo: ende aen de heer Griffier Fagel geaddresseert wordende, soodaenich dat deselve tot laste van haer Ed: Gr:Mo: per bladt sal vermogen te declareren; beducht sijnde dat ter generaliteijt die saecke als eene nieuwe last boven het reglement aengesien ende opgenomen soude werden. Ick oordeele dat Uw Ed: aen den onbekenden officier seer wel heeft geantwoordt, sijnde seecker dat tot het werven van eenige meerder paerden geene apparentie is, ende dat aen deselve eenige toesegginge gedaen soude werden van naermaels met een regement paerden te sullen werden voorsien is gansch onredelijck alsoo de major van’t selve regement soude connen sijn een man van geen minder merite als l’ officier incocgnu, behalven dat het oock strijdich wesende jegens de wett uut dien hooffde ondoenlijck is gelijck het oock niet seer apparrent, immers niet seecker is off hij buijten soodaenich beding, een regenment te voet soude connen obtineren, aengesien bij voortgang van de geprojecteerde naeder wervinge, door de resolutien albereijdts in eum eventum genomen tot het lichten van 3600 Switschers, tot het aucthoriseren vanden Graeve Coningsmarck om twee ende van den Graeff van la Hardie om een, mitsgaeders van Graeff Gerrit van der Natt om mede een regement in ’s landts dienst te brengen, het overige getall niet heelgroot sal sijn. Op de laetste periode van eene Uwer Ed: missiven van den 14^en deses, die ick op gisteren bij defect van tijdt, niet beantwoordt hebbe, gelieve Uw Ed: gedient te wesen

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0049.jpg
paginanummer: 49]

dat haer Ed: Gr:Mo: geen gebruijck hebben in faveur van eenige uutheemschen over het drucken van boecken off diengelijcke een nich octroij te verleenen tot prejudicie van haer eijgen onderdaenen, voornaementelijck niet soo wanneer de boecken waerop het octroij slaen soude, noch selfs buijten ’s landts gedruckt sijn off gedruckt souden mogen werden: als in de voors. gevallen deficierende alle redenen waerop soodaenige concessien de gemeene liberteijt ende de neeringe prenudicierende doorgaens vergunt werden. Waermede mij voorts tot mijnen misseve van gisteren refererende sal ick affbreecken ende verblijven etc. Haege den 18^en martij 1672.

Aen den heere Ruwaerdt van Putten den 24^en martij 1672.

Mijn heere ende broeder Uw Ed^ts. brieven van den 19^en deses sijn alhier ter rechter tijdt, met de geadiusteerte ende geteeckende articulen wel ingecomen; d’heeren Commissarissen in welcker handen de voors. brieven ende articulen gestelt sijn hebben daerover noch geenbesoigne gehouden; ick en twijffele niet off deselve sullen bij haer Ho:Mo: werden geattrobeert, maer ick hadde wel gewenscht dat de belofte ende overgiffe van den heere Graeve van Monterey in haer Ho:Mo: resolutie vanden 3^en deses geconditioneert, dat naementlijck haer Ho:Mo: casu quo, de toegesondene volckeren eijgener aucthoriteijt sullen mogen revoceren, sonder gehouden te sijn eenige particuliere ordres ofte patenten van sijn Excelentie te requireren wat klaerder ende netter uutgewerckt was geweest, alsoo ick seeckerlijck previdere, dat bij soo verre van de zijde van Spaigne mede geene positive belofte van rupture gedaen werdt, daerover in

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0050.jpg
paginanummer: 50]

tijden ende wijlen discrepantien ende onlusten sullen ontstaen. Weshalven ick oock alsnoch oordeele dat Uw Ed: het gemoedt van den gem: heere Graeve van Monterey daer toe van nu aff aen bij alle gelegentheden sal dienen te prepareren, want haer Ho:Mo: als haer het vuijr aen de schenen brandt, de toegesondene regementen ten hoochsten sullen van noode hebben, ende derhalven die oock ontfeijlbaerlijck revoceren; daerentegens previdere ick dat den heere Graeve van Monterije als dan sal sustineren in een evident danger te wesen van geattacqueert te worden. Waeruijt bij gevolge seer lichtelijck onlusten sullen ontstaen ten zij de saecke, tot vermijdinge van dien bij tijdts werde geprepareert. Aengaende de presenten aldaer soo aen den heere de Salinas als aen andere mindere ministers te doen mejine ick dat het voor Uw Ed^en veijlichst sal sijn, bij goede occasie daerover aen haer Ho:   Mo: te schrijven, ende derselve ordre daer toe te verstrecken in welcken cas ick vertrouwe dat Uw Ed^ts. sullen comen werden geaucthoriseert om daerontrent de eere van’t landt, ende de mesnagie ten besten te betrachten, regardt nemende op’t gunt bij ministers van andere Staeten indien deels aldaer voor genen gepractiseert is off noch gepractiseert wordt. den heere van Strevelshoeck is al over lange reijsvaerdich geweest, maer het besloten waeter heeft de Raeden ter Admiraliteijt belett een schip tot sijn transport vaerdich te maecken, ’t welck ick vertrouwe nu door de sorge van de Admiraliteijt tot Amstelredam in corten gereedt te sullen sijn; maer ick vertrouwe dat dienonvermindert tot het affsenden van een extraordinaris ambassasdeur derwaerts geresolveert sal worden. De acten jongst alhier met den heere de Lijra ge

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0051.jpg
paginanummer: 51]

sloten sijn notoirlijck ende handttastelijck eene aenleijdinge ende een acheminement tot een naeder belofte van de rupture selfs, gelijck oock den gem: heere de Lyra de saecke in dier voegen opgenomen heeft met verklaeringe dat hij vertrouwde binnen drie maenden noch een naeder acte met belofte van rupture te sullen connen passeren, sulx dat, mijns oordeels, den heere Graeve van Monterey geen reden ter wereldt heeft om sich daerontrent naer ende door de voors. jongste gesloten acte difficilder te toonen. Indien Uw Ed: aldaer tot den tijdt van de campaigne mochte comen te verblijven, ende alsdan genootsaeckt wesen eenige rijpaerden te houden, oordeele ick dewijle alle reijscosten moeten comen tot laste van’t landt dat Uw Ed: als dan daerover mede soude connen schrijven aen haer Ho:Mo: ende die saecke voorstellen als een poinct van mesnagie sullende, mijns oordeels, veel oncostelijcker vallen, met ingekoste rijpaerden tot laste van’t landt het leger off de persoon van den heere Graeve van Montereij te volgen, als ’t op eenige andere wijse sou de connen uutgevoert werden. Waermede dese besluijtende sal ick affbreecken ende verblijven etc: Haege den 24^en martij 1672. naer’t schrijven deses comt mij ter handen Uw Ed^ts. pacquet van den 21^en deses.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0052.jpg
paginanummer: 52]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0053.jpg
paginanummer: 53]

Aen den heere Ruwaerdt van Putten, gedeputeerde aen’t hoff van Spaigne tot Brussel den 29^en martij 1672.

Mijn heere ende broeder Naer’t affgaen van mijne jongste van den 24^en deses sijn mij Uw Ed^ts. pacquetten van den 23^en daerbevorens ende van den voors. 24^en respective wel ter handen gecomen; ende sal Uw Ed: al voor de receptie deses door de tijdingen uutter zee aldaer naeder ingecoomen, gesien hebben, mitsgaeders door’t gunt deselve hierbenevens van wegen haer Ho:Mo: toegesonden werdt, breeder der bespeuren dat eijntlijck het masques in Engelandt affgetrocken is, dat den Coning tegens de heeren ambassadeurs van desen staet rondelijck verklaert heeft ordre te hebben gegeven tot het aenhaelen ende opbrengen van alle schepen d’ingesetenen van desen staet toebehoorende, ende dat deselve verklaeringe voor ende naer met d’executie selfs is bekrachticht; ende hoedaenich sich toegedraegen heeft de voornaemste hostiliteijt van

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0054.jpg
paginanummer: 54]

die zijde gepleecht aen de coopvaerdijschepen uut de straet, Spaigne ende Portugael met ses convoijers herwaerts comende sal Uw. Ed. uut de bijgaende copije van de brieff daerover bij mj aen de leden geschreven circumstantielijck gelieven aff te nemen. De saecken dan in die termen staende sal het, mijns oordeels, ten hoochsten noodich sijn op’t alderspoedichste te procederen tot verkiesinge van een off meer gedeputeerden ende gevolmachtichden over’t emploij van ’s landts vlote, soo om met wijt te helpen bevorderen dat deselve in’t geheel ofte immers voor een goedt gedeelte in zee geraecken, ende, onder Gods genaedigen zegen, ijets notabels verrichten moge eer ende bevorens de Engelsche ende Fransche zeemachten mogen wesen gecomjungeert als voornaementlijck op vervolgens op de vlote selfs in zee de superdirectie te hebben. Welckenaengaende ick wel gaerne van Uw Ed: bij resoreptie op dese jegenwoordige geimformeert soude wesen, off bij soo verre d’electie van haer Ed: Gr:Mo: ende van haer Ho:Mo: daertoe op Uw Edts persoon mochte vallen, deselve genegen soude wesen die commissie ten dienste van het Vaederlandt op sich te nemen; ick en sal dienonvermindert niet mogen affwesen die saecke onder de aldereersten ter vergaederinge van haer Ed: Gr: Mo:, die morgen wederom voor de eerste sessie bij de anderen sal sijn, voor te draegen ende soo veel doenlijck tot conclusie te pousseren: vastelijck vertrouwende dat Godt de heere de persidie van’t hoff van Engelandt soo te¬ gens desen Staet als tegens haer eijgen natie gepleecht vroech off laet naer verdienste straffen, ende de saecke van desen Staet in haeren regarde gerechtich wesende genaedichlijck zegenen sal.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0055.jpg
paginanummer: 55]

Het selve voorvall van de rupture van Engelandt ende de bekommernissen die sich in’t maecken van overslach op’t formeren van een leger ende de frontieren eenigermaeten besett te laeten, openbaeren, hebben de heeren gedeputeerden tot de militaire saecken ende vervolgens haer Ho:Mo: selfs bewogen ende genecessiteert op Uw Ed^ts. voorgaende depesches te nemen de resolutie vanden 26^en deses die deselve hierbenevens ter handen comen sal, waerbenevens alsoo den heere van Beverningk aengenomen heeft noch eene particuliere missive alleenlijck dienende tot Uw Ed^ts. eijgene informatie, te voegen, soo en sal ick mij daerover niet verder extenderen, mijne, speck opinie heeft altijdts mede daergenen gegaen dat, bij soo verre van de zijde van Spaigne insgelijx tot rupture met Vranckrije werdt verstaen, ende dat mitsdien de toegesondene ses regementen voetknechten aldaer comen te verblijven, haer Ho:Mo: aen Uw Ed: off den genen die aldaer soude mogen wesen gedeputeert commissie ende aucthorisatie sullen dienen toe te senden om over deselve regementen ofte de militie van desen Staet die aldaer soude mogen verblijven off oock naederhandt gesonden werden, te gebruijcken de aucthoriteijt van gedeputeerden ende gevolmachtichden, voor soo veel sulx in het territoir van den Coning van Spaigne of naer de gelegentheijdt van het territoir op’t welcke de voors. militie haer van tijdt tot tijdt sal comen te vinden, sal afflicabel sijn ende connen geschieden. Gelijck ick alsnoch van opinie ben, ende de saecke oock van nu aff aen daer toe sal prepareren, om bij soo verre den heere Graeve van Monte-

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0056.jpg
paginanummer: 56]

reij sich tot rupture alsboven ende tot offensive actien tegens de gemeene vijanden comt te verklaeren, vervolgens daerop finaelijck gedisponeert te werden, maer bij soo verre sijne Excelentie mits de fect van aucthorisatie, off uut andere redenen, daerontrent mochte blijven hesiteren, soo soude het mijns oordeels niet alleen onredelijck, maer oock onverantwoordelijck sijn, dat haer Ho: Mo: albe¬ reijdts door eene capitale vijandt geassailleert sijnde, ende onfeijlbaerlijck in corten noch van een tweede met sijne adherenten besprongen sullende werden, haere militie, die deselve tot haer eijgen besceherminge ten hoochsten van noode hebben, souden laeten in het teritoi van een vrindt die sich luijten dien oorloch wil houden, ende die, hoc casu, selfs gehouden is haer Ho: Mo: met alle sijne macht te secoureren. De reflectie op de seven regementen ontrent Ber gen op Zoom gesonden geweest sijnde comt, onses oordeels, door de effective attacque vanden Coning van Groot Britannien aen desen staet albereijdts gedaen ende die van Vranckrijck onfeijlbaerlijck daerop te volgen, t’ eenemael te cesseren; selfs alwaer’t schoon soo dat Spaigne mede directelijck geattacqueert quaeme te worden, dewijle en d’ een en d’ander geattacqueert off mede in rupture sijnde, d’obligatie tot het senden van secourssen daermede comt te cesseren, gelijck haer Ho:Mo: het selve albereijdts tot haeren naedeele in dier vorigen aen Brandenb: ende Lunenb: op haer versoeck verklaert, ende deselve eo casu van

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0057.jpg
paginanummer: 57]

nu aff aen van de obligatiën van’t senden van secourssen, jae selfs oock vande geeijschste vergrootinge buijten haer Ho: Mo: laste, van’t leger ’t welck haer Ho:Mo: versoecken onder benificie van subsidien als voor desen op de been gebracht te werden, hebben gedispenseert. Ick wil vertrouwen dat de hooft officieren van de voors. ses regementen derwaerts gedestineert, al voor off met ende nevens deselve regementen ontrent Mechelen sullen wesen aengecomen, off noch staen aen te comen aengesien deselve al over langede ordres daertoe ontfangen, hebben. De ouverture door den heere de Lyra aen den gem: heere Graeve van Monterey gedaen ende in de voors. Uw Ed^ts. missive vanden 24^en deses vermelt, en is geensins geschiedt ten versoecke van haer Ho:Mo: soo als Uw Ed:, onder correctie, naer de nature van die saecke ende de compositie van haer Ho:Mo: vergaederinge wel eenichsins bij sich selfs heeft connen concluderen, te meer de wijle de resolutie die daertoe andersins genomen soude moeten sijn geweest, Uw Ed: alsdan off van wegen deselve toegesonden, oft immers den innehoude van dien door mij overgeschreven geweest soude sijn; maer het schrijven van den gem: heere de Lijra over’t voors. subject is alleenlijck geschiedt op mijn versoeck ende t’ mijner gereitereerde instantie aen deselve gedaen in gevolge van’t gunt ick Uw Ed: den 8^en deses ende naederhandt bij vervolg hebben geadviseert  gehadt; ende alhoewel ick in genere gesproocken hebbe van de Franschen in’t Stifft Colln, off elders gevonden ende met apparentie van succes geattacqueert comende werden, soo heeft nochtans mijne gedachte meest gegaen op’t gene ick minst explicite uutN.a. ’t gesublinieerde in’t cijfer

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0058.jpg
paginanummer: 58]

gedruckt hebbe, naementlijck omhaere oorlochscehepen in Brest, in de reviere de Charante off elders, voor de conjuntie met d’Engelsche vlote, onder Godes zegen te mogen ruineren. Ende hebbe ick geoordeelt dat hetons ten hoochsten importeerde te weten off eo casu Spaigne sich volgens het laetste lidt van’t derde artikel van’t tractaet des Pijrenëes verbonden soude mogen houden om, still te moeten sitten, daertoe van de zijde van Vranckrijck ende Engelandt alle bedenckelijcke artificien aengewendt ende alle doenlijcke pretexten gearripieert ende voorgewendt worden. Uw Ed: gelieve dan dese materie met de vereijschte secretesse te handelen, ende daerover schrijvende sijne brieven door cijffer behoorlijck te breecken. Ick en twijffele niet off haer Ed: Gr:Mo: sullen met den eersten resolveren tot het senden van een extraordinaris ambassadeur naer Spaigne, daer de andere provincien apparentelijck oock sullen verstaen. Waermede in haest affbreeckende sal ick verblijven etc: Haege den 29^en martij 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_26_0059.jpg
paginanummer: 59]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0001.jpg
paginanummer: 1]

Aen den heere Ruwaerdt van Putten den 15^en meij 1672.

Mijn heere ende broeder Naer’t schrijven van mijne vorige van huijden, daer van duplicate hier nevens gaet, is alhier aengecomen de brieff van de heer ambassadeur Boreel vanden 6^en deses met de twee bijlaegen die Uw Ed: hiernevens door de heer griffier Fagel copijelijck toegesonden werdt, ter dieroccasie hebb, ick hier bij nochmaels wel willen voegen dat ick oordeele op het  rapport vanden capitain Munnick seer wejnich staet gemaeckt te connen werden sen waere sij Uw Ed: bij monde veel beter ende breeder geimformeert hadde; maer indien het waerlijck Engelsche oorlochschepen geweest sijn die hij gesien heeft, ende dat deselve effectivelijck uut de reviere sijn gecomen, soo kan het mijns oordeels, maer een gedeelte wesen van de

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0002.jpg
paginanummer: 2]

navale macht van Engelandt die op de reviere van Londen ende op die van Rochester gelegen heeft; weshalven ick alsnoch verwachte dat bij soo verre de Engelschen in de Duijns niet gevonden sijn geweest, Uw Ed: met ‘slandts vlote op’t spoedichste sal getracht hebben de voors. revieren op te  loopen ende aldaer te ruineren al ’t gene aengetroften kon worden, houdende mij verseeckert dat aldaer noch vele capitaele schepen achter gebleven sullen sijn, ende onder anderen het aldercapitaelste ende best gemonteerde schip dee Roijal Prins daer van den Hertoch van Yorck geadviseert is overgegaen te sijn op het schip Charles, om dat  het eerste vermast moet werden, ick in kan oock niet  anders mercken off het selve is mede  ’t verwachtevan de heeren haer Ho:Mo: gedeputeerden tot de secrete zee-saecken; ende dunckt mij dat soodaenigen exploict met de uutterste vigueur ondernomen ende uutgevoert werdende, soodaenigen consternatie tot Londen soude verwecken dat daerop wel wonderlijcke effecten ten goede van desen Staet souden comen te volgen, te meer alsoo men tot Londen, mits het embarcquement van de militie in plaetse van de gepreste boeren,  van middelen van defensie seer ontblootsal sijn; immers  soude den Coning daer door lichtelijck geme cessiteert werden den Hertoch van Jorck, die ick in’t voors. gevall sou-

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0003.jpg
paginanummer: 3]

de presupponeren naer portsmuijden geloopen te sijn, weder te rugge te ontbieden; in allen gevalle meijne ick dat bij soo verre men alles wat op de voors. revieren gevonden werdt, ende alle schepen die in de docks sijn, ofte op stapel mogen staen conde vermeesteren rimeren ende verbranden respective dat het van  groote advantagie ende reputatie voor den Staet wesen soude, ende dat men daer op wel licht in corten eene veranderinge van saecken soude vernemen, behalven dat ick  oock niet buijten apparentie achte dat de verslaegentheijdt soo groot soude wesen dat mogelijck wel wat hooger op ijets soude connen werden geattenteert dewijle zij aldaer om redenen voors.van landtmilitie t’ eenemael ontbloot sullen sijn: immers houde ick het daer voor dat bij soo verre ’t voors.  werck op de reviere met succes conde werden uutgevoert, de militie uut Charnesse, Gravesande etc. meest naer Londen soude werden op ontboden, ende dat men dan vervolgens in die verslaegentheijdt het fort Charnesse sonder groote difficulteijt soude connen bemachtigen. Alle welcke speculatiën alhoewel ick wel kon begrijpen aldaer ende niet hier te  moeten werden overwogen, soo hebbe ick echter niet connen naerlaeten uut overwloedt van mijn gemoedt deselve hier wederom op’t papier te brengen, verhopende dat die

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0004.jpg
paginanummer: 4]

met Uw Ed^ts. gedachten wel sullen over een comen ende dat Uw Ed: daer  door in sijn voornemen (’t welck Godt geve dat al voor de receptie deses voor’t meerendeel geluckelijck geexecuteert moge wesen) meer ende meer sal werden gestijfft, ende soo Uw Ed^ts. gedachten hier van mogen verschillen sal alleenlijck de moeijte van de lecture deses te vergeefs sijn, dewijle ick mij, gelijck als het recht is, absolutelijck onderwerpe aen ’t gunt Uw Ed: aldaer in loco sal oordeelen voor den Staet oorbaerlijxst te sijn. Godt almachtich biddende Uw Ed^ts. persoon, met die vanden heere lieutenant admirael De Ruijter, ende  voor’t ’s landts waepenen deselve toevertrouwt ten besten te willen zegenen. ende verblijvende etc. Haege den 15^en Meij 1672. Uw Ed: gelieve mijne dienstege gebiedenisse aen den gem: heere lieutenant admirael De Ruijter te doen.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0005.jpg
paginanummer: 5]

Aen den heere Ruaerdt van Putten gedeputeerde ende gevolmachtichde van de Ho:Mo: heeren Staten Generaal der vereenichde Nederlanden op ’s landts vlote den 15^en meij 1672.

Mijn heere ende broeder gisteren naer de middach sijn alhier wel ingecomen Uw Ed^ts. brieven vanden 13^en deses, nevens het rapport off journael van capitain Philip de Munnick; wij hebben daeruijt met hartgrondich leetwesen gesien dat volgens het voors. rapport, de Engelsche vlote op den 12^en deses uut de reviere van Londen in zee geloopen was, ende dat wij mitsdien van onse principaele verwachtinge om haer onversiens ende ongereedt op’t lijff te comen, waeren versteec ken; alhoewel ick  Uw Ed: moet  verklaeren, van’t voors. rapport in geenen deele te wesen voldaen, ende bij soo verre den voorn. capitain de Munnick Uw Ed: bij monde geen nae der contentement heeft

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0006.jpg
paginanummer: 6]

gedaen, dat ick alsdan uut het voors. rapport seer weijnich soude connen besluijten; mijns oordeels hadde den selve capitain ten minsten moeten ontdecken wat cours de voors.  Engelsche vlote hadde gesett, offer eenige ende hoe veel vlaggeschepen onder waeren, off het meest groote off oock, voor een  gedeelte kleijne schepen  sijn geweest ende diergelijcke; het getall, ’t welck hij meet op ontrent vijfftich zeijlen, ende Uw Ed: in de publijcque  brieff segt in de vijfftich zeijlen, is mij oock seer suspect, als mijns vor deels, veel te kleijn zijnde om de gansche Engelsche vlote te comen uutmaecken; want als men van’t selve getall van zeijlen soude aff trecken de branders, de Kitsen off advisbarcken, de provisie-schepen ende diengelijcke, soo souder seer weijnich voor de Coninglijcke oorlochschepen over schieten. Ick soude dan bij naer voor indulitabel dat noch een groot aentall van ongereede schepen ende Branders op de reviere sal sijn verbleven, ende bij soo verre de vlote in de Duijns niet aengetroften werdt, dat wel lichtelijck aen de Coning van Groot Britannie voor eerst noch geen grooter affbreuck gedaen soude connen werden als met te loopen op de voors. reviere, aldaer de achtergebleven schepen van oorloch, Branders, de schepen in de dochs, mitsgaeders of staepel staende met Godes toelatinge te ruineren ende voorts d’Engelschen aldaer alle mogelijcke affbreuck te doen mis-

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0007.jpg
paginanummer: 7]

schien oock wel het fort Charnesse wech te nemen  volgens ’t gene vervatt was in de missive die ick Uw Ed: in’t Vlie ter handen gestelt hebbe; ende de lichte fregatten met alle het kleijne vaertuijch de reviere soo hooch doende oploopen als het mogelijck is, mitsgaeders aldaer alle doenlijcke schaede aen de Engelschen toebrengende eene consternatie, ende mogelijck wel eene mutinatie in londen te verwecken, die onder Godes zegen, capabel soude connen sijn de heele saecke te verpesten: maer Uw Ed: ende den heere  De Ruijter sullen aldaer veel beter comen oordeelen wat, naer gelegentheijdt van saecken, best sal dienen gedaen ende ondernomen te werden; immers ende in allen gevalle hope ick dat den tijdt met drijven ende zeijlen niet sal passeren, maer dat men van tijdt tot  tijdt ijets vigoureus sal entreprenneren. Alhier staen de saecken met Vranckrijck in crisi, ende verwachten wij alle daege de laetste tijdinge off den Coning Maestricht sal belegeren, dan off zij die stadt voor bij treckende ijets anders ende wat sal ondernemen; sijnde sijne Majesteijt van Charleroij opgebroocken ende de wech naer Maestricht toe aen gemarcheert, daeruijt echter noch niet veel en is te  besluijten alsoo hij wel aen d’eene zijde de meijerije van Den Bosch soude connen intrecken, ende aen de andere zijde oock wel sich naer Cölln ende vervolgens naer de steden aen den Rhijn, ende voorts naer den ijssel begeven; weijnich daegen sullen ons apparentelijck den uutslach van alles doen sien; maer wij verlangen boven all naer den uutslach van de saecken

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0008.jpg
paginanummer: 8]

die onder Godes zegen met ’s landts vlote sullen wesen verricht. Ick bidde dat Uw Ed: onder alle sijne brieven altijdts mede gelieve te voegen op wat tijdt off ontrent wat uijre vanden dach deselve brieven ges. sijn alsmede hoe alsdan de windt aldaer is, om te beter gissinge te comen maecken. Ende dese hiermede besluijtende sal ick Godt almachtich bidden Uw Ed: den heere de Ruijter, ende alle bijhebbende officieren matrosen ende soldaeten ten besten van ons algemeene lieve Vaederlandt te willen zegenen. Verblijvende etc. Haege den 15^en Meij 1672. Uw Ed: gelieve mij ende  oock de respective collegien ter admiraliteijt t’ elckens te  adverteren waer ‘slandts vlote sal wesen op te soecken, soo om te mogen dienen tot naerichtinge van de affgaende brieffdraegers als mede om de schepen van oorloge die hier noch van tijdt tot tijdt gereedt werden de vlagge met kennisse te connen doen opsoecken.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0009.jpg
paginanummer: 9]

Aen de heere Ruwaerdt van Putten den 5^en aprilis 1672.

Mijn heere ende broeder op voorlede saturdach is ter vergaederinge van de heeren Staten van Hollandt ende West Vrieslandt naeder gedelibereert ende geresolveert over’t eigenen van  een persoon om van wegen   haer Ed: Gr:Mo: ter generaliteijt te  werden voorgedraegen tot gedeputeerden ende gevolmachtichde op ’s landts vlote in de aenstaende expeditie, ende is de verkiesinge daer toe eenpaerichlijck uutgevallen op Uw Ed^ts. persoon, met versoeck aen de heeren van Dordrecht om Uw Ed: tot het aennemen van de voors. commissie te willen disponeren. Ick hebbe oock zedert Uw Ed^ts. vertreck van hier mijne gedachten naeder laeten gaen op’t gene wij met den anderen gediscoureert hebben in cas Uw Ed: bij haer Ho:Mo:  op ’s landts vlote gecommitteert wordende aldaer, ’t gunt Godt verhoede, in actie

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0010.jpg
paginanummer: 10]

tegens de vijandt mochte comen te verongelucken, ende hebbe geoordeelt datr het best soude wesen dat eenich notabel lidt uut eijgen beweginge ter vergaederinge mochte voorstellen de reflectie in sulcken cas met reden op Uw Ed^ts. zone vallende; voornaementlijck in consideratie van de resolutie tegens expectativen ende survivances iterativelijck ende noch jongst den 21^en Apr: 1663 genomen daervan copije hiernevens gaet waerover ik te sijner tijdt bij monde met Uw Ed: naeder hope te spreken. Ick vertrouwe dat de heeren gedeputeerden van Zeelandt ende mogelijck oock van eenige andere provincien de voors. commissie op ’s landts vlote niet sullen willen helpen vaststellen, veel min tot electie van persoon off personen treden voor ende aleer zij daerover aen de heeren haere principaelen sullen hebben geserreven. Waermede etc: Haege den 5 april 1672. Uw Ed^ts. pacquetten vanden 5^en deses is mij soo aenstonts ter handen gecomen. N.a. bijlaege

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0011.jpg
paginanummer: 11]

Aen den heere Ruwaerdt van Putten den 22^en meij 1672.

Mijn heere ende broeder huijde morgen ontrent seven uijren is alhier wel aengecomen Uw Ed^ts. pacquet vanden 17^en met noch een brieffke aen mij vanden 18^en deses. De resolutie bij Uw Ed: conform ’t advis vanden scheepschkrijchsraedt, genomen om de gecombineerde vloten onder Wicht off in’t Canael niet te gaen aentasten heeft al¬  hier aen ijder een, om de peremptoire redenen daer  toe dienende, seer wel gevallich geweest; maer de nieuwe bekommernisse wat met ’s landts vlote te doen stonde in cas de gecombineerde macht van de vijanden, gelijck ick voor onteijlbaer houde in corten te sullen geschieden, haer mede in de Noordtzee ende naer de custen deser landen

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0012.jpg
paginanummer: 12]

come te vervoegen, heeft de leden van haer Ed: Gr:Mo: vergaederinge in eenige perlexiteijt gebracht, die aen d’eene zijde wel alle eenpaerichlijck dat hebben vastgestelt dat de zee  ter descretie van de vijanden niet en kan werden geabandonneert maer die oock aen de andere zijde wel meest daerhenen, hebben gehelt, dat alsmen, sonder de zee te abandonneren voor eerst een  hooftactie gevoechlijck ende sonder het volck te discouragieren conde eviteren, tot dat het verloop van eenige tijdt de vijanden door gebreck, sieckte, dispariteijt, off ander ongemack mochte comen te incommoderen, dat apparentelijck door die tijdt aen dese zijde meerder gewonnen als verloren soude werden; maer niet wetende off ’t selve wel practiquebel sal sijn, immers daerontrent alhier niets connende ter neder stellen, sijn d’ opinien daerhenen gegaen dat de presente heeren gedeputeerden tot de secrete zeesaecken haer bij Uw Ed: souden vervoegen  tegen de tijdt dat de vlote sich soude bevinden ter plaetse in de voors. resolutie vanden krijchsraedt uutgedruckt, waer toe ick mij dienvolgens, nevens de vordere heeren die daer toe sullen comen vaceren gereedt houde; wel siende dat  ’t selve merckelijck sal strecken tot Uw Ed^ts. decharge van welckens conduite ende resolutie een  ijgelijck alhier tot noch toe seer wel voldaen is, maer bij een quaeden uutslach dat Godt verhoede is Uw Ed: niet onbewust

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0013.jpg
paginanummer: 13]

wat, volgens het humeur van onse natie, doorgaens gebracht werdt tot laste  van die gene die de conduicte van hel werck toebetrouwt is geweest. Wij sullen echter noch een  volgende advis van Uw. Ed: alhier te gemoedt sien eer ende bevorens wij ons op de reijse begeven; doch Uw Ed: en gelieve daeromme sich niet een moment ergens op te houden, ofte naer te laeten te doen ende in’t werck te stellen ’t gunt deselve andersins te doen ofte in’t werck te stellen geresolveert mochte sijn geweest, off noch comen te resolveren. Waermede mij voorts refererende tot de missive op den naeme van haer Ho:Mo: hier nevens aen Uw Ed: affgaende sal iok in haest besluijten ende verblijven etc. Haege den 22e meij 1672.

Aenden heere Ruart van Putten etc. 21^en meij 1672.

Mijn heere ende broeder Huijden ontrent drie uijren naer de middach is alhier wel ingecomen Uw Ed^ts. parcquet vanden 16^en deses; daerinne ick noch gevonden hebbe een tweeede missive aen mij geaddresseert vanden 17^en daeraenolgende. Wij hadden alhier mede ontfangen de tijdinge van de conjunctie der Fransche ende Engelsche vloten onder Wicht, die ons voo rde eerste mael toegebracht was op maendach den 16^en deses, met brieven uut Harwits vanden 14^en daerbevorens, daer van de confirmatie ons is geworden door alle de brieven uut Londen vanden 17^en en d’alhier op gisteren ende op huijden aengecomen; ende hebben derhalven niet ongaernae verstaen dat Uw Ed^ts. met ’s landts vlote ’t Canael niet en was affgeloopen, soo om d’inesgaliteijt vande macht, als om de disadvantagie van de plaetse daer het gerecht soude hebben moeten vallen; het is wel verdrietich, als Uw Ed: te rechte adviseert dat door de tergiversatien van die van Zeelandt soo schoonen occasie is verlooren gegaen, maer ick vind mij verplicht Uw Ed: te ad

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0014.jpg
paginanummer: 14]

verteren dat het deselve niet den ondienst kan doen eene souveraine provincie inde publijcque brieven aen den Staet te irriteren; diergelijcke saecken, sullen, onder verbeteringe, voortaen met het selve effect. Een met minder offensie connen influeren inde particuliere brieven aen mij affgaende. Zedert dat de schepen vandenviceadmirael Schram ende den capitain De Boer onder de vlag  gesijn gearriveert, sijn van hier noch uutgeseijlt, al ses offsenen daegen geleden, net het cepel de capiteijnen van  Meeuwen ende Boes van Amsterdan met Christiaen Ebels van stadt ende landen, mitsgaders uut het Vlie den Schout bij Nacht Brunsvelt, met noch twee Friessche schepen genaemt Oostergo ende de steden. ende sijn Wijders noch uut het Texel op den 20^en deses in zee geloopen den Schout bij Nacht Vluch ende de lieutenant collonel Palm met graeff Jan van  Hoorn ende uut het Goereeshe gatt de schepen Dordrecht en Delft geroert werdende bij capitain Rees ende den commandeur Ijsselmuijden mede wesende capitain van  een compagnie mariniers. Ende naer mijne memorie gedraecht sijn uut het Texel oock noch in zee geloopen drie off vier branders ende twee snauwen; ende uut Zeelandt mede noch twee snauwen met seven branders; ick hoope dat all ’t voors. geselschap mede al voor de receptie deses onder de vlagge sal wesen gecomen. Ende sal daer van met groot verlangen advis van Uw Ed^ts. tegemoedt sien; biddende dat Uw Ed^ts. t’ elckens in sijne brieven gelieve mentie te maecken off zedert sijne jongsten eenige ende hoedaenige schepen bijde vlagge gecomen sijn, alsoo wij daerontrent seer gaerne gerust gestelt worden. Wij en hebben uut Uw Ed^ts. voorgaende vanden 15^en  deses niet connen bemerkken dat Uw Ed: eenich licht vaeruijch geordonneert hadde de schepen die op het

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0015.jpg
paginanummer: 15]

voorgaende geassigneerde rendevous ontrent de reviere van Londen off tusschen de Maeze ende Harwich mochten gecomen sijn te waerschuwen van Uw Ed^ts. naedere resolutie om naer Wicht te verseijlen anders off werders dan den gaillot schipper die de voors. depesche overbracht, ’t welcke mij echter vertrouwen geschiet te sijn, ende soude de advertentie daer van alhier groote gerustheijt gegeven hebben, gelijck mij oock vastelijck betrouwen dat Uw Ed: met de hooffden inde noort zee verseijlende eenige snauwen ende ander vaertuijch voor ende ontrent de hooffden sal hebben doen cruijsen om, soo veel mogelijck is; te prevenieren dat de schepen die gewaerschouwt sijn het canael aff naer Wicht te verselijlen de hooffden niet door en loopen, ende alsoo in handem vande vijanden comen te  vervallen, van welcke voorsorge het advis herwaerts over gebracht wierdende veele becommernissen soude wechnemen. Wat mij van hier dienaengaende geordonneeert ende in’t werck gestelt hebben, sal Uw Ed: uut de bijgaende resolutie van haer Ho:Mo: gelieven te bemercken. Ick vinde dat den secretaris andringa doorgaens in het pacqnet aen mij mede insluijt de brieven die tot Rotterdam, Dordrecht, in Zeelandt, ende meer andere quartieren moeten wesen, naer dewelcke den commissaris Visscher deselve veel prompter soude connen bestellen als off deselve eerst hier inden Haege gebracht wierden, waerop Uw Ed: voor’t toecomende sal connen doen nemen soodaenich regardt als deselve sal oordeelen te behooren. Wij sullen nu seer verlangen te verstaen wat resolutie Uw Ed: nopende ’t emploij off ’t posteren van ’s landts vlote sal hebben genomen, ende van wat sentiment den heere lieutenant admirael De Ruijter ende andere hooftofficieren welcker advis Uw Ed: daerover soude mogen hebben gehoort daerontrent sal sijn geweest; aengesien wij aen d’eene sijde nu wel gaerne vernomen hebeen dat naerde

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0016.jpg
paginanummer: 16]

conjunctie vande Franschen met d’Engelschen soo diep in ’t canael geen hoofttreffen in gevallen, maer echter aende andere zijde het vervolch van saecken niet anders dan met nieuwen becommerige inckien, nochtans vastelijck op Godt vertrouwende dat hij den Staet tegens soo onrechtvaerdige vijanden sal zegenen, ende Uw Ed: met ’s Landts vlote onder zijne heilige bescherminge bewaeren;v erblijvende altijdts. Min heere ende broeder Uw Ed^ts. etc. Haege den 21^en meij 1672. laet inde nacht. Ick sal verlangen te verstaen off mijne twee brieven vanden 15^en deses Uw Ed^ts. wel ter handen gecomen sullen sijn.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0017.jpg
paginanummer: 17]

Aen den heere Ruwaerdt van Putten den 24^en meij 1672.

Edele gestrenge heere Wij vertrouwen dat Uw Ed: al voor de receptie deses ter  handen gecomen sal sijn de missive op den 22^en deser lopende maendt aen  deselve op den naeme van haer  Ho:Mo: affgesonden, daer van ten overwloedt copije hiernevens gaet, ende naedemael wij uut Uw Ed^ts. depesches van den 20^en daerbevorens, die op gisteren ’s avondts laet alhier in Den Haege aengecomen sijn, hadden vernomen dat Uw Ed: met ’s landts vlote tot op de hoochte van Duijnkercke was  gavanceert; soo hebben wij in gevolge van’t laetste lidt der voors. missive ons huijden op de reijse begeven om te  sien off wij ’s landts vlote ontrent de custe deser landen tusschen de Maes ende de Wielinge souden connen aentreffen maer alhier in de mondt van de Maeze ons ter handen comende

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0018.jpg
paginanummer: 18]

Uw Ed^ts. brieven vanden 21^en deses geaddressert aen de Raedtpensionaris de Witt daeruijt als mede uut seeckere acte addresserende aen Cornelis Jacobsz van der Hoeven commandeur op’t advis jacht de faem, ons door den commissaris Visscher vertoont, bespeurt hebbende dat Uw Ed: met ’s landts vlote sijn cours gestelt hadde naer de Engelsche custe, ende noch verder trachtende op te comen, tot voor het Coninx diep, soo hebben wij met d’intentie van de heeren onse committenten niet connen compasseren ons derwaerts te vervoegen, te meer alsoo wij oock wel connen considereren dat seer lichtelijck ’s landts vlote voor ons arrivement aldaer, wederom elders verseijlt soude connen sijn, ende hebben derhalven geresolveert ons wederom naer den Haege te begeven, ten waere ons in de voor morgen vroech noch eenige naedere tijdinge uutter zee mochte toecomen die ons van resolutie dede veranderen; ’t welck wij van onsen plicht geacht hebben Uw Ed: bij desen te notificeren, ende bij de innehoude van de bovengeroerde ende hier ingesloten missive van  haer Ho:Mo: niets te voegen hebben de  sullen wij Godt almachtich bidden Uw Ed: mitsgaeders den heere lieutenant admirael de Ruijter, ende andere hooffden van de voors. vlote ende ’s landts waepenen onder haere goede directie te willen zegenen, ende verblijven Edele getrenge heere Uw Ed^ts. dienstbereijde. In’t fregatge genaemt de graeff van Hollandt leggende in de mondt van de Maeze den 24^en meij 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0019.jpg
paginanummer: 19]

Aenden heere Ruwaerdt van Putten den 26^en meij 1672.

Mijn heere ende broeder Mijne jongste aen Uw Ed: is geweest van den 24e deses geschreven in de mondt van de Maeze des avondts laet daer uut als mede uut de bijgevoechde missive vande gesaementlijcke heeren gecommiteerden, mede aldaer geschreven, deselve sal hebben gesien ons voornemen om des anderen daechs wederom naer ’s Graevenhaege te keeren in cas ons geen andere incomende tijdinge daer van quaeme te diverteren; waerop ons den 25^en eerst door den commandeur van een hoecker den 23^en des naermiddachs, ontrent ten vier uijren uut de vlote gecomen, is gerapporteert, ende weijnich uijren daer naer uut Uw Ed^ts. missive aen haer Ed: Gr:Mo: van den 23^en deses gebleecken dat de gem: vlote, ende die gene die daerover de directie aenbevolen is noch in seer goeden stant haer onthoudende waeren voorde custe van Engelandt ende ontrent de reviere van Londen, ’t welck  wij met sonderling genoege

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0020.jpg
paginanummer: 20]

verstaen hebbende, sijn daerop ontrent de middaer wederom naer ’s Graevenhaege verreijst, alwaer ons rapport affgeleijt hebbende, is bij haer Ed: Gr:Mo: ende vervolgens mede bij de heeren gecommiteerden tot de secrete zeesaecken verstaen ende geresolveert dat seecker fregatge genaemt de Graeff van Hollandt ’t welck wij tot ons transport naer de vlote ingehuijrt hadden, overmits hetde reputatie heeft van in zeijlage geen weergae te  hebben, bij provisie voor den tijdt van een maendt, ende, door Uw Ed: aldaer soo  wel beseijlt gevonden werdende als geaffirmeert werdt, oock wel langer bij continuatie in dienst aengehouden, ende onder de vlagge gesonden sal werden, ten welcken eijnde  aen de heeren raeden ter admeraliteijt tot Rotterdam is geschreven om ’t volck op’t voors. fregatge aengenomen, sijnde ontrent dertich man, soo haest doenlijck te doen monsteren ende op den articulbrieff te beëedigen. Een ijder is hier seer wel vergenoegt over’t gunt Uw Ed: met advis vanden heere lieutenant admirael de Ruijter, off  wel met advis van den scheepschkrijchsraedt tot noch toe van tijdt tot tijdt heeft geresolveert, ende oock naer occurrentien van saecken op goede redenen wederom verandert, gelijck oock gedefereert geweest is aen de redenen die Uw Ed: op den 19^en deses aen mij overgeschreven heeft tegens het formeren ende executeren van eenich dessein op de reviere van Londen naer de conunctie van de Fransche ende Engelsche vloten ende daer toe Uw Ed: sich weder is referende bij sijne particuliere misive vanden 23^en deses door een pincq van Scheveninge overgebracht ende werdt voorts het gansche beleijdt Uw Ed: volcomentelijck toebetrouwt. Uw Ed: sal nevens mij wel lichtelijck connen oordeelen dat de humeuren van de regenten ende onderdaenen alhier soo-

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0021.jpg
paginanummer: 21]

daenich sijn dat zij een welgeraisomeerde resolutie seer lichtelijck approberen eer ende bevoren zij den uutslach van dien ter eenre ofte ter andere zijde gesien ofte gehoort hebben, maer naer een quaet succes doude een ijgelijck meijnen dat hij wijser geweest soude hebben ontrent het nemen van de resolutie weshalven ick meijne dat Uw Ed: wel sal doen mij van tijdt tot tijdt soo haest eenige notable resolutie off dessein genomen off geformeert is daer van aenstondts off aen den Staet off aen mij in’t  particulier  advis te laeten toecomen voornaementlijck als het werck aen de resolutie zijde opgevatt is, ende sal ick den op de receptie van soodaenige brieven min debvoir doen dat een ijder voor aff van de genomen resolutie een goedt gevoelen moge hebben, om naederhandt, bij een quaeden uutslach, dat Godt verhoede geen opspraecke off verkeert oordeel subject gemaeckt te werden. Wij en connen alhier niet sien dat d’intentie van de hooge regieringe aen Uw Ed: anders off verder overgeschreven kan worden dan albereijdts geschiedt is bij de missive op den naeme van haer Ho:Mo: affgegaen den 22^en deses; daer mede men echter niet in verstaet Uw Ed: in eenigen deele te binden ofte de  bepaelen, maer alles te laeten bij de absolute macht Uw Ed: door de commissie gegeven te meer alsoo de saecke daegelijx in haere nature verandert ’t zij door’t verstercken van ’s landts vlote met meerder macht uut het vaederlandt door incomende advisen vanden toestandt ende ’t verblijff van de vijandt, door veranderinge van weder, windt off diergelijcke, ende alhoewel Uw Ed: voor henen geadviseert hadde met ’s landts vlote te sullen comen voor de custen deser landen tusschen de Wielinge ende de  Maeze waeruijt wij occasie genomen hadden Uw Ed: aldaer eens te comen begroeten, soo is het nochtans alhier seer aengenaem geweest dat Uw Ed: sich met ’s landts vlote wederom naer de Engelsche custe 

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0022.jpg
paginanummer: 22]

heeft begeven soo om de reputatie vanden Staet, als mede om dat aldaer noch lichtelijck eenige Engelsche schepen die uut den Oresondt, van de Elve, van Schotlandt off van andere gewesten mochten naer Londen connen, souden comen werden geattrappeert, ’t welck alhier voor de custe niet apparent is te sullen connen geschieden; behalven dat daer  door, naer apparentie belett wordt het uutcomen van de schepen op de voors. reviere achtergelaeten ende die  gereedt geworden sijnde haer apparentelijck noch al bij de gecombineerde vloten souden gaen voegen. Wij en sien daerinne oock niet veel pericul, want soo lange den windt aen de oostelijcke kant  blijft konnen de vijanden niet wel het canael opcomen, ende met veel moeijte ende tijdt opcomende tot inde noor zee konnen Uw Ed^ts. op de advertentie daer van te ontfangen door haer vaertuijch dat apparentelijck daerop in de hooffden ende verder blijfft kruijssen; ’t allen tijde d’avantagie vanden windt hebben, ende soo de windt ischte veranderen de uut westelijcken hoeck mochte beginnen te waeijen, houden Uw Ed^ts. haer misschien soo dicht onder de Engelsche custe ende soo naer aen de gronden comen posteren dat d’Engelschen ende Franschen genoodtsaeckt souden werden daer beneden te loopen, ende dat Uw Ed^ts. in dier wegen al wederom boven de windt souden wesen: Maer die speculatiën en sijn niet hujus loci, edoch sullen aldaer, pro re nata moeten werden overwogen. Wiij hebben alhier voorts uut Uw Ed^ts. missiven van den 23^en  deses met vreuchde bespeurt dat alle  de schepen van oorloge, branders etc. van hier uutgeseijlt wel te rechte waeren ge

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0023.jpg
paginanummer: 23]

raeckt, zijnde de eene brander van Noordt Hollandt die Uw Ed:  beducht was  dat de hooffden wel mochte wesen gepasseert, apparentelijck in  Zeelandt ingeloopen, alsoo ons geadviseert is dat een van de  Noordthollandtsche branders door een waerachtich off gepretendeert leck in Zeelandt ingeloopen was; maer Uw Ed: en maeckt geen mentievan’t arrivement van eenichzeeuws oorlochschap, daer nochtans de bode vanden Briele onst bericht heeft in de vlote verstaen, te hebben dat oock een  zeeuws oorlochschip onder de vlagge gecomen was, ’t welck den heere van Mauregnault meijnde te wesen den capitain Cornelis Evertsz de Jonge waer van wij mede verlangen sullen de seeckerheijdt te mogen verstaen. ’t Ick en hebbe niet comnen geraeden vinden aen haer Ed: Gr: Mo: te doen de denunciatie in eene van Uw Ed^ts. missiven van den 21^en deses vermelt  van sich uut ’s landts vlote te  sullen herwaerts vervoegen in cas aldaer op de selve vlote mochten werden gesonden eenige heeren waermede Uw Ed: soude oordeelen dat ’s landts dienst niet wel betracht soude connen werden, overmits ick, naer Uw Ed^ts. vertreck bespeurt hebbe dat het gene deselve dienaengaende op den 16^en aprilis lestlede ter vergaederinge van haer Ed: Gr:Mo: heeft verklaert, bij sommigen misduijdinge  ende bij gevolge oock onder luijden buijten de regieringe opspraeck subject is geweest; maer tot noch toe en is niemandt bij de heeren Staten van Zeelandt tot het voors. emploij gecommitteert, doch hebben de hooch gem: heeren Staten  tot tweemael toe geïinsisteert om te hebben commissie met

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0024.jpg
paginanummer: 24]

een open naem, soo als haer in den jaere 1666 toegesonden is geweest, maer het selve versoeck is bij haer Ho:Mo: t’ elckens beleeffdelijck geexcuseert, ondertusschen blijftt den  heere Ghemmenich noch besich in Vrieslandt tot vorderinge van de extraordinaris esquipagie aldaer, ende sal ick naer vermoge de goede handt daer aen helpen houden ten eijnde Uw Ed: off niemandt off immers geen ongemackelijck geselschap bijgesonden moge werden, alhoewel ick oordeele dat het grootelijx tot gerustheijdt, ende tot voorcominge van nae spraeck, mitsgaeders oock tot  beter bevorderinge van de esquipagien in Zeelandt ende in Vrieslandt strecken soude dat een cordaet heer uut d’een en d’ander denselver provincien mede in de commissie waere. Ick hebbe aen de commis Van der Esch voor Uw Ed^ts. huijsch vrouwe op de dach van mijn vertreck die geweest is den 24^en deses provisionnelijck doen behandigen 1260 gulden in plaets van 965 gulden die haer Ed: mij versocht hadde dat ick aen’t comptoir generael voor den stedehouder van Geervliet soude willen laeten corten; ondertusschen heer weder gekeert sijnde sal ick op morgen, dewijle het huijden hemelvaerts dach is, door den voorn. commis laeten bevorderen de bewuste ordonnantie van den Raedt van State van vijffthienduijsendt gulden ende eene contra ordonnantie van de heeren gecommiteerde raeden, ende dat oock soo haest doenlijck de betaelinge daerop moge volgen. Soo ondertusschen Uw Ed^ts. huijschvrouwe meerder penningen van noode heeft sal ick deselve haer Ed: in ante  cessum wel doen toecomen, hier bij gaen de jongste advisen onder het schrijven deses uut Engelandt ingecomen. Waer mede naer mijne dienstige gebiedenisse aen den heer de Ruijter ende de vordere hooffden, soo die bij Uw Ed: sijn affbreeckende sal ick Godt almachtich

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0025.jpg
paginanummer: 25]

Bidden Uw Ed: ende  haer allen, mitsgaeders ’s landts vlote onder de conduicte van de selve te willen verleenen victorie jegens de vijanden; verblijvende etc. Haege den 26^en meij 1672 ’s avondts laet.

Aen de heere Ruwaerdt van Putten den 27^en meij 1672.

Mijn heere ende broeder Naer’t schrijven van mijne hiernevensgaende missive van gisterren is huijden alhier ontfangen Uw Ed^ts. missive aen haer Ho: Mo: ende aen haer Ed: Gr:Mo: vanden 24^en deses mentionnerende van de jacht het Coninxdiep in gemaeckt op negen Engelsche schepen ende eenich kleijn vaertuijch, ende is weijnich tijdts daer naer mij wel geworden Uw Ed^ts. missive vanden 25^en mentionnerende van het posteren van ’s landts vlote bij provisivoor’t Coninxdiep, welcke resolutie met mijne gedachten t’ eenemael is over eencomende gelijck deselve oock de heeren haer Ho:Mo: gedeputeerden tot de secrete zeesaecken seer wel heeft bevallen; soo als Uw Ed: uut de resolutie op den naeme van haer Ho:Mo: hiernevens gaende breeder sal gelieven aff te nemen; maer de brieven aen

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0026.jpg
paginanummer: 26]

haer Ho:Mo: ende aen haer Ed: Gr:Mo: vanden voors. 25^en deses waer van de voorgeroerde Uw Ed^ts. particuleere missive mentie maeckt, ende die ons souden berichten wat met het esquadre op de reviere van Londen was verricht, ende sijn daerbenevens niet ingecomen, apparentelijck dat die affgesonden sullen wesen met een ander vaertuijch dat noch niet en is aengecomen, weshalven ick wel wenschte dat als het mogelijck waere Uw Ed: bij soodaenigen gelegentheijdt, duplicaet gelieffde aff te senden, off bij defect van tijdt met weijnich woorden de substantie aen te roeren, op dat wij alhier in soodaenigen altente niet gehouden mogen werden. Ick blijve in haest etc: Haege den 25^en meij 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0027.jpg
paginanummer: 27]

Aen de heere Ruwaerdt van Putten den 28^en meij 1672.

Mijn heere ende broeder Huijden sijn alhier wel ingecomen Uw Ed^ts brieven van den 26^en deses, ende is het mij ten hoochsten aengenaem  geweest daerinne te vinden wat resolutie uw Ed: aldaer hadde genomen om den vijandt aff te wachten ende denselven het hooft te bieden, Uw Ed: sal hiernevens ter handen comen de approbatoire resolutie van haer Ho: Mo: op deselve resolutie in amplissima forma, die ick wil hopen dat Uw Ed: wel sal gevallen; immers sal deselve bij alle uutvall van saecken strecken tot merckelijcke decharge. Ick en wete hier bij niets te voegen als dat ick  Godt Almachtich dancke voorde couragie ende standtvastigheijdt die ick uijt  Uw Ed^ts brieven bemercke, ende bij verdere rapporten verneme in de vlote te wesen, deselve sijne Goddelijcke

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0028.jpg
paginanummer: 28]

Majesteijt biddende eene goede uutcomste ten dienste van ons lieve vaederlandt te willen verleenen ende verblijvende etc:

Haege den 28^en meij 1672 ’s avondts laet.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0029.jpg
paginanummer: 29]

Aen den heere Ruwaerdt van Putten den 31^en meij 1672

Mijn heere ende broeder Naer dat huijden ontrent de middach noch een naedere missive op den naeme van haer Ho:Mo: tot wechneminge van alle bekommeringe aen Uw Ed: met kennisse ende goedtvinden van haer Ed: Gr:Mo: was geschreven, is alhier wel ingecomen Uw Ed^ts pacquet vanden 30^en deses, daerop Uw Ed: de naedere resolutie van haer Ho:Mo: oock naer voorgaende deliberatie van haer Ed: Gr:Mo: genomen hiernevens ter handen comen sal, waerbij ick niets en wete te voege dan alleenlijck dat de verscheijden respecten waeromme haer Ho:Mo: het affsenden van gedeputeerden derwaerts alsnu selfs ondienstich achten voornaementlijck daerinne bestaen datmen bespeurt heeft uut het jongste vertreck van de heeren gedeputeerden derwaerts door sommigen bij misduijdinge geconclu

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0030.jpg
paginanummer: 30]

cludeert te wesen off datter in ’s landts vlote eene oneffenheijdt moste wesen, off dat haer Ho:Mo: Uw Ed: de saecke niet volcomentlijck waeren toebetrouwende, ende naedemael jegenwoordich misschien al wederom uut het senden van gedeputeerden derwaerts gelijcke conclusie souden mogen werden getrocken, jae dat selfs in ’s landts vlote bij sommigen wel diergelijcke bedenckingen souden connen vallen, immers datmen diergelijck oordeel binnen ende buijtens landts soude connen onderworpen worden, soo hebben haer Ed: Gr:Mo: ende vervolgens mede haer Ho:Mo: beter geacht door het houden van haere gedeputeerden alhier aen een vergelijck te betoonen dat , alles in ’s landts vlote wel ende effen is, ende dat de hooge regieringe van Uw Ed^ts conduicte ende standevastigheijdt volcomentlijck is voldaen. Waermede Godt Almachtich biddende ’s landts saecke ende affgeperste waepenen genaedichlijck te willen zegenen sal ick blijven etc:

Haege den 31^en meij 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0031.jpg
paginanummer: 31]

Aen de heere Ruwaerdt van Putten den 31^en meij 1672.

Mijn heere ende broeder Zedert mijne jongste van den 28^en deser loopende maendt sijn mij wel ter handen gecomen Uw Ed^ts missive vanden 27^en 28^en ende 29^en deses, daerop haer Ho:Mo: tot wechneminge van alle bekommernisse geresolveert hebben als Uw Ed: uut haere hier bijgaende missive sal gelieven te bemercken; wij hebben tot  noch toe uutter zee geene tijdinge datter eenich hoofftreffen soude wesen voorgevallen, immers en weten die gene die uutter zee incomen niet te  berichten datter eenich notabel schieten soude sijn gehoort, ende heeft de schipper van het Engelsche pacquetboot, gisteren inden Briele gearriveert sijnde aldaer verhaelt op den voors. 29^en desen des avondts de vloten van Vranckrijck ende Engelandt aen d’eene ende de vlote van desen

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0032.jpg
paginanummer: 32]

Staet aen de andere zijde ontrent twee mijlen vanden anderen gesien te hebben in’t vaerwaeter tusschen Harwits ende Vlissingen; dat d’Engelschen boven windt waeren, doch echter op de onsen niet aff en quaemen; dat hij naederhandt inden laeten avondt eenige weijnige schoten hadde gehoort, gelijck oock hier aen landt tenselven tijde eenige weijnige schooten in zee gehoort sijn, dach niet van die importantie dat daeruijt met reden eenich gevecht gepresumeert soude connen werden. Sulx dat wij nu alle uijren met verlangen naeder tijdinge van Uw Ed: te gemoedt sien. Godt Almachtich biddende dat wij door sijnen zegen haest wat goedts mogen hooren. De saecken te lande hebben tot noch toe, Gode zij loff, geene swaere toevallen subject geweest, maer hebben beijde de legers vanden Coning van Vranckrijck haer eenige weecken tot Charleroij ende ontrent de stadt Maestricht opgehouden, ende sijn daernaer sonder eenige belegeringe te ondernemen, over de Maeze naer den Rhijnkant, soo men meijnt, op Nuijs gemarcheert, houdende Maseijck, Tongeren ende andere kleine plaetskens in’t landt van Luijck met acht off thien duijsendt man besett; Eenige advisen brengen mede dat den Coning van Vranckrijck sich wel lichtelijck eerst ende voor aff van Cölln soude trachten meester te maecken, eer ende bevorens hij noch op de frontieren vanden Staet aen den Rhijn ende voorts naerden IJssel sal comen affsacken, ’t welck ick mij beswaerlijck kan inbeelden; ondertusschen doen wij alle mogelijcke debvoiren om het leger aen den IJssel bij alle bedenckelijcke middelen te verstercken.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0033.jpg
paginanummer: 33]

Ick bidde dat Uw Ed: t’elckens van de publijcque voorvallen, als mede een brieffken gelieve te laeten affkomen onder addresse aen haer Ho:Mo: want het onmogelijck is de tijdingen uut de vlote incomende de publijcque kennisse te onthouden. Waerbijjegenwoordich niets te voegen hebbende sal ick dese hiermede affbreecken ende verblijven etc:

Haege den 31^en meij 1672.

Aen den heere Ruaerdt van Putten den 5^en junij 1672.

Mijn heere ende broeder Mijne jongsten aen Uw Ed: sijn geweest vanden 2^en deses daer van dobbelt hiernevens gaet, zedert is alhier wel ingecomen Uw Ed^ts pacquet vanden 3^en daeraenvolgende daerinne ick gevonden hebbe twee brieven aen mij in’t particulier addresserende, d’eene spreeckende van de qualiteijten van vele scheepschlieutenanten in de vlote daer van ick mij bij de eerste goede gelegentheijdt sal bedienen, ende d’andere van ’t gene de collegien ter admiraliteijt tot versterckinge van ’s landts armade noch souden connen contribueren ende wat staet Uw Ed: daerop sal connen maecken. Op welcke voors. laetste missive van wegen haer Ho:Mo: nochmaels aen de collegien ter admiraliteijt is geschreven mutatis mutandis in gelijcke termen als oock op den voors. 2^en deses is geschiedt; ende ’t gene Uw Ed: aldaer in

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0034.jpg
paginanummer: 34]

corten heeft te verwachten, voor soo veel het voor de receptie deses niet albereijdts onder de vlagge is gecomen bestaet in het naervolgende; Eerstelijck het schip Oostergo daerop commandeert capitain Vijselaer ressorterende onder’t collegie ter admiraliteijt in Vrieslandt ’t welck den heere Ghemmenich aen haer Ho:Mo: gerapporteert heeft al over ontrent acht daegen uut het Texel zee gekosen te hebben, alhoewel wij door den commissaris Knijff die seer pertinent is in sijne advisen ende advertentien, daer van noch geen bericht ontfangen hebben. Ten tweeden het schip genaemt ’t Waepen van Medenblicq gemonteert met 44 stucken canon ende bemant met 200 bootschgesellen ende 51 soldaeten daerop  commandeert capitain Visscher ressorterende onder de admiraliteijt in’t Noorderquartier sijnde met een victuailleschip van de admiraliteijt in Vrieslandt uut het Texel in zee geloopen den 3^en deses ’s morgens ontrent negen uijren. Uut de Maeze heeft Uw Ed: voor eerst te verwachten vijff brandtschepen die d’heer secretaris Lodesteijn mij nu door eene naedere missive van gisteren huijden ontfangen, adviseert in staet te wesen gebracht om te connen affzeijlen naer ’s landts vlote, alhoewel in sijne vorige missive Uw Ed: wegens haer Ho:Mo: toegesonden gepresupponeert wierde dat de sesde der voors. brandtschepen mede t’eenemael gereedt was; ick sal, soo veel in mij is, helpen bevlijtigen dat de voors. vijff branders ten spoedichsten uutgeprest ende Uw Ed: toegesonden mogen werden; Aengaende de twaelff branders door’t collegie ter admiraliteijt tot Amstelredam gereedt te maecken heeft d’heer secretaris De Wildt mij bij missive van  den 27^en der voorlede maendt bericht gehadt dat al op den 25^en daerbevorens vier vande selve waeren affgezeijlt naer het Texel heel

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0035.jpg
paginanummer: 35]

wel geconditionneert ende completelijck bemant, dat mogelijck noch ten voors. daege de vijffde soude connen volgen, ende apparentelijck op maendach doen aencomende die geweest is den 30^en van de voors. maendt de  sesde. Dat in’t Texel aen den  commissaris Van der Merckt ordre gegeven was om de voors. brandtschepen te laeten zee kiesen ende naer ’s landts vllote verzeijlen soo haest als een schip van oorloge van de admiraliteijt in’t Noorderquartier in postuijr soude sijn om uut te loopen, om onder convoij van het selve naer de vlote gebracht te werden. Dat op de voors. brandtschepen in’t Texel noch souden geembarqueert werden ontrent honderdt matrosen die van Amstelredam gesonden waeren om op de vlote te  dienen tot supplement van defecten. Ende sijn de voors. brandtschepen de 2^en deses met een advisjacht van Amstelredam uut het Texel in zee geloopen. Ick wete oock niet beter off van’t collegie ter admiraliteijt in’t Noorderquartier leijt noch onder esquipagie een oorlochschip onder capitain Berckhout dat, naer voorgaende berichten, oock t’eenemael klaer soude behooren te sijn. Boven de voors. schepen ende branders kan ick niet oordeelen dat Uw Ed: noch in een maendt off ses weecken eenich considerabel renfors onder de vlagge heeft te verwachten; wel is waer dan het collegie ter admiraliteijt op de Maeze

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0036.jpg
paginanummer: 36]

noch aentast de twee groote schepen Uw Ed: bekent, maer dat al vrij wat tijdt vereijscht sal sijn eer ende bevorens deselve in staete gebracht sullen connen wesen om dienst te doen is daeruijt lichtelijck aff te  meten dat die van de gem: admiraliteijt ontrent den 20^en der voorlede maendt, ni fallor, besteedt hebben het wandt daerop te leggen, ende dat de aennemers haer verobligeert hebben het selve werck te voltrecken in 28 daegen, ’t welck apparentelijck noch al vrij wat sal ontschieten, ende wat dienvolgende tot gereedt maeckinge van de voors. schepen dan noch al verder te doen staet kan Uw Ed: licht concluderen; Die van de admiraliteijt Amstelredam hebben aengetast, ende maecken vast klaer de  schepen Hollandia om gemonteert te worden met 80 ende de spiegel om te voeren 70 stucken met noch ’t gelooff ende de Prins te paerdt die ijder gemonteert sullen sijn met  56 stucken. ’t Zuijerhuijsch ende de Burch van Leijden ijder met 48, mitsgaeders de waeckende kraen ende Harderwijck ijder met 44 stucken; die de gem: heeren Raeden, hoopten ontrent dese tijdt affgetimmert ende gekielhaelt te sullen hebben; maer dewijle wij, onaengesien daegelijxsche aenmaeningen om het werck te verspoedigen daer van noch geen naeder bericht becomen hebben, vertrouwe ick dat aen’t voors. afftimmeren ende kielhaelen noch al ijets deficieert, ende als ’t selve al volbracht sal wesen weet Uw Ed: wat tijdt noch gerequireert werdt om de voors. schepen voorts over’t Pampus ende over De Vlaecken te krijgen, ende deselve wijders van

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0037.jpg
paginanummer: 37]

canon, victuaille, ammunitie ende andere behoefften, ende wel voornaementlijck van bootschvolck te voorsien. Soo dat ick niet en kan oordeelen, alhoewel de  voors. Amsterdamsche schepen, naer apparentie wel de eerste klaer sullen wesen, dat daerop  noch in een maendt off ses weecken staet gemaeckt kan worden. De vordere collegien in Zeelandt ’t Noorderquartier ende Vrieslandt sijn onmachtich om haere eerste esquipagien completelijck uut te  brengen, soo dat in haer re¬  gard van de voors. laetste esquipagie noch veel minder is te verwachten; maer ick vertrouwe dat het schip Domburch uut Zeelandt noch wel in korten tijdt klaer sal connen vallen, daerop haer Ho:Mo: tot capitain gestelt hebben eenen bisschop wesende wel geen zeeman maer een man van middelen, die uut lieffde tot het aederlandt gaerne mede een tocht wilde doen ende die sich sterck maeckte het bootschvolck te sullen comen machtich worden. Gisteren is in de Maeze ingecomen het schip Princesse Louijse met den capitain De  Lieffde, welck schip de Raeden ter admiraliteijt aldaer mede apparentelijck soo haest doenlijck sullen klaer maecken, om bij de vllote te werden gesonden, maer ick sal, soo veel in mij is, de handt daeraen helpen houden dat den voorn. capitain sich met een goedt getall van matrosen derwaerts moge vervoegen om op’t schip Delff te gaen commanderen, soo als ick verstaen hebbe dat hij daer toe al over lange is gedestineert geweest. Waermede Godt Almachtich biddende Uw Ed: ende ’s landts waepenen te willen zegenen sal ick affbreeckende verblijven etc:

Haege den 5^en junij 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0038.jpg
paginanummer: 38]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0039.jpg
paginanummer: 39]

Aen den heere Ruwaerdt van Putten den 2^en junij 1672.

Mijn heere ende broeder Gisteren is mij wel ter handen gecomen Uw Ed^ts missive vanden 31^en der voorlede maendt, ende huijden die vanden eersten deses; daeruut als mede uut de publijcque missive aen den Staet een ijder met groot genoege bespeurt heeft de onverwachte traegheijdt ende soo’t schijnt irresolutheijdt van de vijanden, ende de contrarie cordaetheijdt ende resolutheijdt bij Uw Ed: ende de hooffden van ’s landts vlote betoont, sijnde haer Ho:Mo: ende haer Ed: Gr:Mo: mitsgaeders de heeren Gecommitteerden tot de secrete zeesaecken alle eenpaerichlijck, soo veel ick kon bespeuren, t’eenemael voldaen van’t goedt overlech ende de voorsigtigheijdt, soo wel als van de resolutheijdt in alle de deliberatien betoont;

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0040.jpg
paginanummer: 40]

Ick bespeure oock dat eene continuele ende voorsichtige advertentie van ’t gene aldaer daegelijx voorvalt, met bijvoeginge van de redenen van ’t gemaeckte besluijt, ende voornaementlijck als het mede door de hooffden van de vlote is geastipuleert geweest, seer veel contribueert om de heeren van de regieringe ende bij gevolge mede alle de ingesetenen van’t landt in een generael genoege van Uw Ed^ts conduicte ende comportementen te houden. Ick bidde dat Uw Ed: oock soo dickmaels als het gevoechlijck kan geschieden een advisken naer Zeelandt gelieve aff te senden aen de  heeren Staten van de selve provincie, off wel aen den heere raedtpensionaris aldaer, om allomme al meer ende meercontentement te geven; ick wete wel hoe seer Uw Ed: aldaer met  werck is overkropt, maer het dobbelt van de brieven aen haer Ho:Mo: affgaende, off somwijlen oock voor een gedeelte van die gene die aen mij geschreven worden sal daer toe connen gebruijckt werden. Want ick bemercke dat het de regieringe in Zeelandt wat smertelijck valt van hier uut Den Haege te moeten verwachten een tijdinge daer ijeder met uutgereckten halse naer verlangt, van saecken die bij naer voor haere custe voorvallen, immers daer van d’advisen naer Den  Haege voor bij haere zeegaeten moeten passeren. Ick en sal noch hier noch

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0041.jpg
paginanummer: 41]

in volgende brieven lichtelijck  ijets laeten influeren van mijn oordeel ontrent het gene verder met ’s landts vlote ondernomen ofte in’t werck gestelt soude connen ofte behooren te werden, eensdeels ende voornaementlijck om dat soodaenich oordeel bij faute van genoechsaeme kennisse niet anders dan seer los kan gaen, ende dat oock de saecke doorgaens van gedaente ende in circumstantien is verandert eer mijne brieven aldaer in Uw Ed^ts handen comen, ende andersdeels mede omdat ick bespeurt hebbe dat alhoewel ick daerbij voege de clausule dat Uw Ed: daeromme niet en gelieft naer te laeten te doen ende in’t werck te stellen ’t gunt aldaer pro re nata, tot ’s landts meesten dienst geoordeelt wordt; soodaenige brieven Uw Ed: echter al in eenige bekommeringe brengen. Alle de heeren haer Ho: Mo: gedeputeerden tot de zeesaecken hebben mij versocht aen Uw Ed: te willen vermelden haere dienstige gebiedenisse als mede aen den heere lieutenant admirael De Ruijter; ende sullen niet naerlaeten Godt Almachtich vierichlijck te bidden voor de behoudenisse van Uwer Ed^en personen, ende voor de goede successen van ’s landts waepenen onder Uwer Ed^en conduicte, gelijck mede doedt die gene die is ende altijdts sal blijven etc:

Haege den 2^en junij 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0042.jpg
paginanummer: 42]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0043.jpg
paginanummer: 43]

Aen de heer Ruwaerdt van Putten den 2^en junij 1672.

Mijn heere ende broeder Alhoewel tot noch toe in Uw Ed^ts brieven aen de hooge regieringe ofte aen mij in’t  particulier niets geinflueert heeft dat eenige aenleijdinge gaff om te doen verhaesten het werck van de economie voor ’s landts vlote ende den voorraet ten dien fine door de heeren Gecommitteerde Raeden te besorgen, soo hebb’ ick echter, niet onbewust sijnde van de ordinaris gewoonte  onser luijden, geoordeelt dat het tijdt begonde te  werden daer toe van nu aff aen inhuijringe van gaillots ende incoop van provisie te doen; ten welcken eijnde oock al over eenige daegen de heeren Boogaerdt ende Valckenier gecommitteert sijn, om met  assistentie vanden heere Grae

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0044.jpg
paginanummer: 44]

velandt oudtschepen ende Raedt, oock bewindthebber van de Oostindische compagnie tot Amstelredam ’t voors. werck op de vorige voet te bestellen. Weshelven ick versoecke dat Uw Ed: met den heere lieutenant admirael De Ruijter een overslach gelieve te maecken van die saecken ende noodtdruftigheden die voor eerst ende meest noodtsaeckelijck wesen sullen; ende op dat het voors. werck oock des te beter moge werden bespoedicht dat Uw Ed: oversulx naer een generael ondersoeck over alle de schepen, in desselfs advisen off aen de regieringe off aen mij in’t particulier eens gelieve te laeten influeren voor hoe veel tijdt een ijder met sijn, waeter ende bier etc: noch sal connen uuthouden, want ick mij verseeckert houde dat sommigen al haest supplement sullen van noode hebben, ende ben ick al min off meer verwondert geweest daer van noch niets de vernemen, alsoo men ten minsten een maendt voor den tijdt van het aenstaende gebreck alhier aengeprickelt moet werden om tijdige voorsieninge te doen, ende dat  alsdan noch doorgaens de voorsieninge te laet comt. Ick vertrouwe dat Uw Ed: uut schrijvens van de commissaris Visscher sal hebben vernomen dat tsestich duijsendt seshonderdt pondt buspolver in ofte

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0045.jpg
paginanummer: 45]

voor de mondt van de Maeze in gaillots gereedt leijdt om op Uw Ed^ts ordre de vlote toegebracht te connen werden in cas, naer eene getroffen bataille, in de selve vlote aen buspolver geboeck mochte werden bevonden, ende sal die quantiteijt, des noodt sijnde, oock metter tijdt noch connen werden vergroot. Waermede dese affbreeckende sal ick verblijven etc:

Haege den 2^en junij 1672

Aenden heere Ruaert van Putten 5^en junij 1672.

Mijn heere ende broeder Het fregaetge De Graeff van Hollandt is nu gedestineert tot convoij van vijff branders van de Maes derwaerts, ende voorts tot een secreet emploij ten dienste van de Oostindische compagnie, ick hebbe d’heeren bewinthebberen gevraecht hoe lange het voors. emploij veel soude duijren ende voor hoe veel tijt het fregatge ten dien eijnde soude moeten gevictuailleert sijn die mij doorden advocaet Van Dam verclaert hebben dat als het fregatge ses weecken kan uuthouden, dat sij vertrouwen dat het dan wel sal sijn; ’t welck ick van mijn plicht geacht hebbe Uw Ed: bij desen te adverteren, verblijvende etc: Haege den 5^en junij 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0046.jpg
paginanummer: 46]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0047.jpg
paginanummer: 47]

Aen den heere Ruwaerdt van Putten den 6^en junij 1672.

Mijn heere ende broeder Huijden korts naer de middach sijn alhier wel ingecomen Uw Ed^ts brieven vanden 5^en desen, met de lijsten raeckende de constitutie van een  ijders victuaille daernevens gevoecht; ende sal ick, in  gevolge van Uw Ed^ts schrijvens, de goede handt daeraen houden ten eijnde voor eerst maer een goede quantiteijt van waeter, bier ende brandthout van wegen Hollandt bij de vlote gesonden moge werden. Wij hebben huijden alhier den ganschen dach de windt recht Oost gehadt met eene doorgaende koelte daerop wij verwachten te verstaen dat Uw Ed: van dese custe affgezeijlt sal sijn, verhopende ende Godt Almachtich biddende dat Uw Ed: occasie sal hebben gevonden om de vijanden met advantagie aen te grijpen ende, onder Godes hulpe, jegens deselve victorie te bevechten, ’t welck tot redding van de Republijcque eene gewenschte ende gezegende saecke soude sijn, aengesien het werck te lande seer be

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0048.jpg
paginanummer: 48]

gint te aggraveren, hebbende de Fransche legers met haere geallieerden te gelijck belegert Orsoij, Rhijnberck, Wesel ende Buderick, ende, naer de voorloopende tijdingen huijden incomen, soude Orsoij stormender handt ingenomen, mitsgaeders Wesel ende Buderick bij capitulatie overgegaen sijn, van Rhijnberck quaemen mede eenige twijffelachtige geruchten. Gelijck de heeren gedeputeerden tot de secrete zeesaecken gequalificeert sijn om in alle haere depesches de naem van haer Ho:Mo: te gebruijcken, soo draegen oock de brieven aen haer geaddresseert wordende het opschrift ende de intitulatie boven ende inden text aen haer Ho:Mo: edoch werden deselve open off onder cachet volant ingesloten aen de heer griffier Fgel ofte aen mij, ’t welck ick alhier wel hebbe willen aenroeren tot Uw Ed^ts naerichtinge om dat ick in Uw Ed^ts missive van gisteren aen de selve bespeurt hebbe die formaliteijten niet geobserveert te wesen, alhoewel oock daer aen niet veel en is gelegen. Ick hebbe den solliciteur vanden capitain Berckhout doen aenmaenen dat hij de commissie voor Frederick van der Maes desselfs lieutenant soude lichten, ende sijn de heeren Gecommitteerde Raeden gelast om vervolgens Uw Ed: tot het affnemen vanden eedt te aucthoriseren. Ick bidde dat Uw Ed: in alle desselfs brieven gelieve te expresseren de uijre vanden dach dat deselve affgaen, ende de windt die aldaer waeijt, sijnde nu al somwijlen de uijre geomitteert geweest.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0049.jpg
paginanummer: 49]

Dese morgen met het aenbreecken vanden dach is uut het Texel in zee gesteecken den capitain Berckhout vaerende het schip de Roode Leeuw van’t collegie ter admiraliteijt in Westvrieslandt ende ’t Noorderquartier. Waer bij voor dese reijse niets te voegen hebbende sal ick verblijven etc:

Haege den 6^en junij 1672.

Aen de heer Ruwaert van Putten den 10^e junij 1672

Mijn heere ende broeder De resolutie huijden naer de receptie van Uw Ed^ts missive aen haer Ho:Mo: vanden 8^en deses genomen; is ten deele mede gefondeert op de rede onder anderen vervatt geweest sijnde in haer Ho:Mo: voorgaende resolutie vanden 22^e der voorlede maendt, dat naementlijck gesorgt moste werden dat d’Oostindische retourschepen voor de zeegaeten deser landen off elder niet en werden onderschept, welcke Oostindische retourschepen ick mij verplicht vinde Uw Ed: te adverteren dat nu alle daegen hier voort landt werden verwacht, ende sal het derhalven ten hoochsten noodich wesen der vijanden vloten wel te doen observeren, soo veel het immers doenlijck sal sijn, op dat den Staet soo capitaelen slach niet moge overcomen als doort nemen van de voors. retourschepen off enige van deselve soude comen te geschieden. Wat effort haer Ed: Grootmo: aenwenden om Uw Ed:, boven het buspolver tot 60700 ponden al op gisteren naer de middach ontrent ten een uijre uut de Maeze geseijlt naer de plaetse daer Uw Ed: ordre gegeven hadde dat het soude comen, ende boven noch 40000 pondt bij de

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0050.jpg
paginanummer: 50]

admiraliteijt op de Maeze huijden mede affgescheept werdende noch eene goede quantiteijt scherp toe te senden sal Uw Ed: uut de advertentien die deselve van wegen haer Ed: Grootmo: directelijck gedaen werden, believen te vernemen, waertoe mij verlaetende sal ick Godt Almachtich bidden Uw Ed: ende den heere De Ruijter met alle de vordere hooftofficieren, soldaeten ende matrosen te willen stercken ende met naedere victorie tegens de vijanden begenaedigen verblijvende altijts etc:

Haege den 10^e junij 1672

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0051.jpg
paginanummer: 51]

Aen den heere Ruwaerdt van Putten den 15^en junij 1672

Mijn heere ende broeder Uw Ed^ts successive missiven tot die van gisteren incluijs sijn mij alle wel ter handen gecomen. De perplexe constitutie van de saecken vanden Staet door het inbreecken vanden vijandt in de Overbetuwe heeft mij soo vele occupatien ende soo weijnich ruste gegeven dat het mij onmogelijck is geweest de voors. Uw Ed^ts missiven te beantwoorden. Ick ben mede, nevens Uw Ed: van opinie ende kan oock niet anders sien off het is insgelijx ’t gemeene sentiment vanden Staet dat het niet geraeden is den vijandt te gaen opsoecken soo lange ’s landts vlote niet wederom in volcomen postuijr ende met de capitaele schepen die in de zeegaeten om te calefaeten ingeloopen sijn, versterckt sal wesen. Gelijck ick mede niet en kan sien dat het ge-

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0052.jpg
paginanummer: 52]

raeden soude wesen met ’s landts vlote om de Noordt te  loopen, behalven dat ick oock  niet en vertrouwe dat d’Engelschen haer, om op de Oostindische schepen te passen, elders als voor’t Texel ende ’t Vlie souden begeven ende blijven onthouden. Waermede in haest affbreeckende sal ick verblijven etc:

Haege den 15^en junij 1672

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0053.jpg
paginanummer: 53]

Aen de heer Ruwaert van Putten den 17^e junij 1672 Mijn heere ende broeder Mijne jongste aen Uw Ed: is geweest vanden 15^e deser loopende maendt; de continuele besoignes houden mij soodaenich besett dat het mij onmogelijck is geweest Uw Ed: van tijdt tort tijdt te adviseren ’t gunt alhier daegelijx is voorvallende. Het is ongelooffelijck wat perplexiteijt ende verslaegentheijdt doort overgaen van de steden Wesel, Buderick, Orsoij, Rhijnberck, Rees ende Grol die alle genoechsaem sonder slach off stoot in handen van de vijanden vervallen sijn, de herten van de menschen alhier bevangen heeft, zijnde alles in eene groote confusie ende disordre soodanich dat in meest alle de steden van Hollandt de gemeenten tegens ordre van de magistraeten alle passerende goederen de facto aenhouden; Schenckeschans werdt jegenwoordich vanden vijandt geattacqueert ende beschoten, ende onaengesien deselve plaetse sich tot nochtoe seer wel defendeert, soo staet evenwel te beduchten dat de voors. forteresse mede al in weijnige daegen door de vijandt verovert sal worden. Wij wenden alhier alle mogelijcke devoiren aen om dese provincie waer’t mogelijck soo door’t inlaeten van waeteren als andersints voor alle gevreesde invallen der vijanden te garanderen ende te verseeckeren, edoch hebben d’heeren haer Ed: Grootmo: gecommitteerden daerontrent in de executie door de huijschluijden ten platten lande ontmoet soo vele feijtelijcke oppositien dat het voors. werck noch nergens ten effecte gebracht heeft connen werden; in voegen dat het selve werck niet als door de stercke handt van s’lands militie gesurmonteert sal connen werden.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0054.jpg
paginanummer: 54]

het heeft haer Ed: Gr: Mo: geliefft op den 14^en deses te resolveren, ende hebben vervolgens haer Ho:Mo: op den 15^e gedecemeert eene deputatie aen de Coningen van Vranckrijck ende van Groot Brittannien om van de selve te mogen ontfangen ouverture van de conditien ofte voorslaegen waerop de hoochgem: Coningen genegen souden sijn vrede met desen Staet aen te gaen gelijck Uw Ed: uut het nevensgaende extract breeder sal gelieven te bemercken; Ick en kan mij daer van geen uutslach ten goeden imagineren; sullende nochtans Uw Ed: t’ sijner tijdt adviseren; wat daerop volgen sal De borgerije tot Utrecht heeft sich eenige daegen herwaerts seer verwoedende aengestelt, soodaenich dat zij in weerwille van de regeringe haer van de poorten meester gemaeckt , de militie vanden Staet buijten gehouden, ende seer veel andere insolentien ende outrages gepleecht heeft, maer eergisteren hebben de gemoederen aldaer wederom wat beginnen te bedaeren, soodaenich dat zij de gedeputeerden ende de gevolmachtichden te velde met den heere Prince van Oraigne wederom met civiliteijt binnen ontfangen, ende voorts eijntlijck geresolveert hebben garnisoen in te nemen mitsgaeders haer vigoureuselijck ende mannelijck tegens den vijandt te defenderen. Wat effect daerop volgen sal moet den tijdt openbaeren; het Fransche leger heeft  jegenwoordich Aernhem belegert, ’t welck men bevreest niet lange te sullen connen houden, off mogelijck jegenwoordich al over te  sijn, te gelijck met Schenckenschans welcke sich alsboven kloeckelijck defendeert. Godt Almachtich geve ons in dese droevige verwarringe eene genaedige uutkomste in wiens H. protectie Uw Ed: bij desen bevelende sal ick verblijven etc:

Haege den 18^en junij 1672

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0055.jpg
paginanummer: 55]

Aen den heere Ruwaerdt van Putten den 20^en junij 1672.

Mijn heere ende broeder Mijne jongste aen Uw Ed: is geweest vanden 17^en deses,  zedert hebben wij alhier wel ontfangen Uw Ed^ts missive van denselven date ende daerbenevens met de lijste van alle de schepen, jachten, fregatten ende branders met expressie hoe ende waer deselve gevonden werden. De saecken alhier loopen, Godt betert, daegelijx van quaet tot  arger, ende het aldergrootste quaet dat ons druckt is een genoechsaem generaele wiltheijdt ende ongehoorsaemheijdt van alle de ingesetenen in de steden ende ten platten lande; ’t welck soo verre gegaen is dat binnen de stadt van Utrecht de borgerije haer in de voorlede weecke van de poorten meester gemaeckt, ende de sleutelen de heeren borgemeesteren ontweldicht heeft;

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0056.jpg
paginanummer: 56]

hebbende daerbenevens vele insolentien gepleecht, ende  onder anderen voor de militie van desen Staet de poorten gesloten gehonden, selfs het innecomen aen de persoon van sijn Hoochheijt geweijgert; ’t welck eenige daegen geduijrt hebbende, sijn deselve, soo’t schijnt, wat tot bedaeren gecomen, ende hebben gedeputeerden van de Staeten comen versoecken dat sijne Hoochheijt soude willen binnen comen, gelijck deselve oock daerop in de stadt gegaen ende geadmitteert is, doch naedemael zij niet en conden resolveren tot het affbreecken van de voorsteden sonder ’t welcke de stadt is geenen deele houwbaer was, is het volck van oorloge dat naer de besettinge van de steden aen den IJssel herwaerts affgevoert is, ende maer in seven gedevaliseerde regementen te voet, die te saemen ontrent tusschen de drie ende vierduijsendt man te voet, ende circumcirca vijffduijsendt paerden uutmaeckt, in Hollandt gebracht om daermede, was het doenlijck de advenues van de voors. provincie te defenderen, ende de landen daer bezuijden onder waeter te setten, gelijck dan een gedeelte daer van aen den Rhijn bij Nieuwerbrugge, een gedeelte bij Goejanverwellersluijs in Heeckendorp, een gedeelte bij Gornichem, een gedeelte bij Schoonhoven, ende het resterende gedeelte op de advenues van Amstelredam geposteert is geworden, ende heeft de Provincie van Utrecht daerop gedeputeerden naer den Prince van Condé uutgesonden om met hem te capituleren. In de verscheijde steden van Hollandt is het met de gemeente weijnich beter toegegaen als tot Utrecht, soo dat de magistraeten verklaeren dat het onmogelijck is jegenwoordich eenige selfs albereijdts geconsenteerde  schattingen te innen.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0057.jpg
paginanummer: 57]

de huijschluijden ten platten lande hebben haer allomme generaelijck tegens het openen van de sluijsen ende het doorsnijden van de dijcken feijtelijck geopposeert, maer met de aencomste van de voors. militie is het voors. werck op verscheide plaetsen aen de gang geraeckt; ende als men haer gisteren aen den Rhijn opontbonden heeft om te wercken aen de fortificatien ende doorsnijdingen tot defensie van de passen te maecken, is niemandt gecompareert, daerjegens bij haer Ed: Gr:Mo: aenstondts wel is genomen eene resolutie van de uutterste vigueur, maer ondertusschen verloopt de tijdt ende het werck gaet slappelijck voort; het fort Knodsenburch bij Nimwegen endede stadt van Aernhem sijn in de voorlede weecke mede overgegaen. Godt Almachtich wil ons voor verdere onheijlen genaedichlijck behoeden. Waermede affbreeckende sal ick verblijven etc: Haege den 20^en junij 1672. Ick verneme met leedtwesen uut een missive vande heere De Ruijter van gisteren dat Uw Ed: met sinckingen soo swaerlijck is geincommodeert dat deselve jegenwoordich aldaer geen dienst meer kan doen; ende sal ick gaerne verstaen wat soorte van sinckingen het selve mogen wesen, alsmede offer apparentie is van spoedige beterschap.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0058.jpg
paginanummer: 58]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_27_0059.jpg
paginanummer: 59]