Minuten van de uitgaande brieven van Johan de Witt januari t/m juni 1672

De transcriptie is gemaakt met behulp van Transkribus en hoewel hij is gecontroleerd, kunnen er nog fouten in staan. De transcriptie volgt exact het handschrift, en is dus niet genormaliseerd. ‘Link afbeelding’ verwijst naar de scan van de pagina op de site van het Nationaal Archief. (Met dank aan Stan Bussen en Jasper Dekker).

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0001.jpg
paginanummer:  1]

Aen de heer Cletcher, secretaris van de ambassade van de heeren Staten Generael aent Hoff van Sweden tot Stockholm.

Monsieur Onder Uw Ed: pacquet vanden 9^en der voorlede maendt is mij eene missive vande heer Müller affgesante van de heere hertogh van Bronswijck ende Lunenborg tot Celle ter handen gecomen, daerop de rescriptie hiernevens gaet die ick bidde dat Uw Ed: aen deselve, nevens aenbiedinge van mijnen dienst, gelieve te doen behandigen. Ick hebbe de voors. Uw Ed^ts depesche, onder anderen spreeckende van eenige regementen aldaer te doen werven, ende van de aenbiedinge door den heere Rijxcancellier gedaen om door sijn soon een regement te voet in ’s landts dienst te doen overbrengen, aen haer Ho:Mo: gecommuniceert, ende aldaer goede genegentheijdt gevonden om sich van eenige re-

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0002.jpg
paginanummer:  2]

gementen aldaer te werven te mogen bedienen, ende wat de zone van de heere Rijxcancellier, aengaet wenschte ick wel ten spoedichsten van Uw Ed: te mogen weten, van wat jaeren dien edelman is, ende off hij voor desen mitsgaeders in wat qualiteijten gedient heeft, aengesien, volgens eene peremptoire wett van de heeren Staten van Hollandt ende West Vrieslandt, niemandt bij haer Ed: Gr:Mo: tot hooger charge als rithmeester off capitain gereëert kan worden dan die den ouderdom van 22 jaeren gepasseert heeft ende in sijn 23^e jaer getreden is: ende dat oock op voorgaende bedieningen, volgens andere wetten, gereflecteert moet werden; het waere te wenschen dat eenige Sweedtsche cavaillers van dienst ende meriten alhier waeren om sich te connen vertoonen, ende haer te expliceren binnen wat tijdt zij haere compagniën alhier op de loopplaetse souden connen leveren, met meer andere particulariteijten die in soodaenigen gelegentheijt considerabel sijn; ende voor al mede off de manschap aldaer door de successive uutschrijvingen van de Croon niet soodaenich uutgeputt is dat het aldaer beswaerlijck soude vallen eenige considerable wervinge aldaer te doen, alsmede off daerinne van wegen den Coning ende de regieringe niet wel eenige verhinderinge soude mogen voorcomen. Waermede desen affbreeckende ende Uw Ed: in dit aenstaende ende vele volgende jaeren alle geluck ende voorspoedt toewenschende sal ick verblijven etc:

Haege den 1^en jan: 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0003.jpg
paginanummer:  3]

Aen de heer ambassadeur Van Haren den 1^en jan: 1672.

Edele gestrenge heere Tot noch toe en heeft ter vergaederinge van haer Ho:Mo: geene finaele conclusie uutgewerckt connen werden op’t poinct van de subsidien casu quo aen den Coning van Sweden te beloven, alhoewel de heeren Staten van Hollandt ende WestVrieslandt daerop al over eenigen tijdt resolutie genomen hebben soo als Uw Ed: uut het bijgaende extract sal believen te bemercken. Wij en laeten niet naer de defectieeuse provincien daerover bij iterative ende seer serieuse brieven aen te maenen, ende hopen dat als van de zijde van Sweden nevens belofte van de vorige alliancien getrouwelijck te sullen presteren, aenbiedinge gedaen wierde op dien voet naeder te handelen, dat alsdan de saecke alhier wel haest doorgebracht soude connen werden. Ick hadde al verwacht een  letterke van bericht off eenige ende hoedaenige resolutie

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0004.jpg
paginanummer:  4]

in Vrieslandt moge wesen genomen op de missive bij de heeren Gecommitteerde Raeden van Hollandt aen de heeren Staten off Gedeputeerde Staten van Vrieslandt geschreven over de bewuste negenthien duijsendt ende ettelijcke gln. die Hollandt noch te buijten staet op het voorschott Anno 1654 voor haer Ed: Mo: aen de Protector Cromwel gedaen, maer en hebbe daervan tot noch toe niets vernomen, gelijck oock geene rescriptie op de voors. missive van de heeren Gecommitteerde Raeden van Hollandt ingecomen is: Weshalven ick Uw Ed: bidde die saecke door desselfs brieven ende particuliere recommandatien ten besten te willen vorderen, ende, soo sulx noch niet moge wesen geschiedt, tot een goedt besluijt te helpen brengen. Indien Uw Ed: mij de eere gelieve te doen van copijen off gelijck luijdende brieven als  van post tot post aen haer Ho: Mo: soo directelijck als onder addresse aen de heer griffier affgaen, te laeten toecomen, hetselve sal dickmaels de deliberatie ende resolutie daerop bij de regieringe alhier te nemen merckelijck vorderen, immers eenige daegen anticiperen het provinciael advis van Hollandt daerover in te brengen, ende sal Uw Ed: ook de provincie daermede dienst doen, ende mij  in’t particulier sonderlinge verobligeren. Ick en sal mij alhier niet  eslargeren hoe dat de saecken met Vranckrijck meer ende meer naer eene openbaere rupture schijnen te sullen uutloopen, noch oock over ’t gene met den heere De Lyra provisionnel, is verhandeldt, off aen de hoven van Brandenb. ende Lunenb. staet te werden genegotieert, ende diergelijcke, dewijle ick mij verseeckert houde dat het selve Uw Ed: uut de Griffie van haer Ho:Mo: van tijdt tot tijdt werdt gesuppediteert.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0005.jpg
paginanummer:  5]

Ende mitsdien dese hiermede affbreeckende sal ick verblijven etc:

Haege den 1^en jan: 1672.

Aen borgemeesteren ende regeerders de stede Purmereijnde. den 2^en januari 1672

Edele wel achtbaere heeren Uwer Ed^l. Achtb. missve vanden 30^en der voorlede maendt is mij wel ter handen gecomen; ende gaet, volgens derselver begeert, daerinne vervatt hiernevens de conclusie voort scheijden van haer Ed: Groot Mo: jongste vergaederinge genomen opt empoij vant proffijt resulterende uut de reductie der renthen ende Interessen van vijff tot vier ter hondert omme te strecken tot derselver informatie ende naerichtinge; Wat de heere ambassadeur De  Groot op sijne versochte audientie ontmoet ende hoe deselve andientie van tijdt tot tijdt gedilaijeert is geworden, sullen Uw Ed^e. Achtb. uut de copien van de brieven van den gem: heere ambassadeur De Groot van den 23^en ende 25^en daerbevorens, die deselve allereijts voor de receptie deses ter handen gecomen sullen sijn, int brede vernomen hebben, daertoe ick mij derhalven mitsdesen referere; De vergaederinge van de heeren Staten van Hollandt ende Westvrieslandt is jongst van den anderen gescheijden op reces tot den vijffden deser loopende maendt sijn noch eene naedere expresse beschrijvinge affgegaen op dat denselven dach bij de leden precise waer genomen moge werden; waermede vertrou-

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0006.jpg
paginanummer:  6]

wende Uwer Ed^e. Achtb. begeerte te heben voldaen, sal ick Godt Almachtich bidden denselver directie ende personen ten dienste vant landt te willen zegenen, ende haer in dit nieuwe ende noch vele volgende jaeren met alle geluck ende voorspoet naer ziel ende lichaem te overstorten, ende verblijven die  ick waerlijck ben etc:

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0007.jpg
paginanummer:  7]

Aen de heer pensionaris Vivien den 2^en. Januarij 1672.

Mijn heere ende neve Ick hebbe ter fnancie ende oock ter auditie van ’s gemeene landts reeckeninge naer Hollandt doch naer sien oft het quo hier van den 200^e penn. over de stadt Monnickendam oock aldaer was berustende, maer bevinde dat ’t selve quo hier aldaer niet te vinden is, sulx dat ick, tot mijn leetwesen, Uw Ed: daervan, gelijck ick wel gewenscht hadde, niet kan dienen; hiernevens gaet de resolutie jongst voort scheijden van haer Ed: Grootmo: vergaederinge overt subject van den 200^e. penn. op inschrijvens genomen, tot geleijde van de welcke dese voornaementlijck dienende, ende Uw Ed: in dit nieuwe ende vele volgende jaeren alle geluck ene voorspoet toewenschende sal ick verblijven etc.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0008.jpg
paginanummer:  8]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0009.jpg
paginanummer:  9]

Aen de heer ambassadeur Boreel den 12^en Jan^rij 1672.

Edele Gestrenge heere Naer dat der havene extraordinaris ambassadeur Downing alhier eenige daegen aengecomen was geweest, heeft sijn Excellentie mij door desselfs hoffmeester doen begroeten ende daernevens versoecken dat hij soude mogen blijven genieten vrijdom van s’landts imposten, gelijck sulx voorhenen ter regarde van ambassadeurs ende andere ministers van uitheemsche Coningen, Princen ende Staten is gepractiseert geworden, ende alhoewel ick doenmaels den voors. hoffmeester te gemoedt gevoert hadde dat haer Ed: Grootmo: al op den 29^e. Septemb. lestleden ende sulx eer ende bevorens den Coning van Groot Brittannien geresolveert hadde den gem: heere Downing off oock wel eenich ander minister herwaerts te senden bij resolutie vastgestelt hadden dat van doen voortaen alle ambassadeurs ende andere ministers van uitheemsche Coningen, Princen ende Staten alhier residerende, aen de hoven van welckers meesters d’ambassadeurs ende andere ministers van desen Staet geen vrijdom van impositien sijn genietende, s’landts imposten, rechten ende gerechtichtden gelijck d’eijgen ingesetenen sullen moeten betaelen, gelijck Uw Ed: uut de voors. resolutie onder n^o. 1. hiernevens

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0010.jpg
paginanummer:  10]

gaende breeder sal gelieven te vernemen die ick den voors. hoffmeester in authenticu forma hebben doen ter handen stellen om door hem aen sijn meester gecommuniceert te werden, soo hebbe ick echter van ter zijde bespeurende dat die saecke daerbij niet soude werde gelaeten, vant gene voors. is aen haer Ed: Grootmo: kennisse gegeven, diewelcke dan daerop vervolgens genomen hebben de conclusie, die ick volgens derselver ordre van mijn plicht vinde Uw Ed: onder n^o. 2. hiernevens te laeten toecomen omme te strecken tot desselfs informatie, met versoeck aengesien wel te beduchten is dat die saecke mogelijck niet naer de waere beschaepentheijdt overgeschreven werdende, wel eenige quade impressie in de gemoederen aldaer, die doch niet ten besten schijnen gedisponeert te sijn, soude connen geven, dat Uw Ed: sijne Majesteijts ministers vant voors. voorval ten lesen ende naer de waerheijdt gelieve te informeren, ende te gelyck aen te wijsen dat haer Ed: Grootmo: in desen niets onredelijx hebben gestamert, maer alleenlijck t’exempel van sijne Majesteijts naer gevolgt, die in den jaere 1668 den heere Meerman ende Uw Ed: beijde doenmaels als extraordinaris ambassadeurs aent hoff aldaer residerende, den vrijdom die sij luijden nevens andere uutheemsche ministers voor eenige tijdt hadden genoten, benomen heeft, gelijck Uw Ed: oock van die tijdt aff tot nu toe soo veel mij bekent is van alle exemptien ontsett gebleven is; met aenbiedinge nochtans dat in cas sijne Majesteijts Uw Ed: wederom van de voors. exemptie soude gelieven te laeten gelieven te laeten jouisseren als voor desen, haer Ed: Grootmo: insgelijx seer gaerne den gem: heere ambassadeur Downing van allerhande impositien vrijdom geven sullen: Ick bidde dat Uw Ed: de moeijte gelieve te nemen van mij bij de rescriptie ampelijck ende exactelijck te informeren, wat lasten Uw Ed: aldaer is betaelende, ende hoe het met die saecke jegenwoordich aldaer eijgentlijck is gelegen; oock hoe het aldaer voor henen in practijcque is geweest: ende hoe sich de veranderinge daerinne A^o. 1668 off daerontrent gevallen eijgentlijck toegedraegen heeft, alsoo den gem: heere Downing die saecke heel anders voorstellende ende voorgevende is. Waermede etc

Haege den 12^en jan: 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0011.jpg
paginanummer:  11]

Aen de ontfangers van s’gemeene landts middelen tot Delft, Leijden ende Briele den 18^e. Januarij 1672

Mijn heere Op den 31^e. der voorlede maendt hebb ick Uw Ed: bij missive versocht de moeijte te willen nemen van mij bij rescriptie te berichten met wat somme aen lijffrenthen, losrenthen ende interessen t’comptoir Uw Ed^ts bewindt aenbevolen doenmaels was beswaert, ende ten dien fine mij behoorlijck gevult weder te rugge te laeten comen het staetgelt nevens de voors. mijne missive gevoecht geweest sijnde, edoch aengesien t’selve bericht mij tot noch toe niet ter handen gecomen is ende dat het jaer albereijts een geruijmen tijdt is geexpireert, soo vinde ick mij verplicht Uw Ed: mitsdesen nochmaels te versoecken, ten eijnde deselve mij alsnoch het voors. staetgelt, daervan ten overvloet nochmaels hiernevens copie gaet off mogelijck U Ed: t’selve staetgelt mochte hebben verleijdt, behoorlijck als voren gevult ten spoedichtste gelieve te laeten toecomen, opdat ick bequaem moge wesen de goede meijninge ende intentie van haer Ed: Grootmo: te voldoen; waertoe mij verlaetende sal ick verblijven etc:

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0012.jpg
paginanummer:  12]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0013.jpg
paginanummer:  13]

Aen borgemeesteren ende regeerders der stadt Leijden. den 30^e. Januarij 1672.

Edele wel achtbaere heeren Achtervolgens Uwer Ed: Achtb begeerte vervatt in denselver missive van gisteren gaen hiernevens bij copie alle de brieven van de heer ambassadeur Boreel de regiering soo directelijck als onder addres aen de heer griffier Fagel zedert het scheijden van haer Ed: Grootmo: jongste vergaederinge toegecomen, tot geleijde van de welcke dese alleenlijck dienende sal ick affbreecken, Godt Almachtich bidden derselver directie ende personen ten dienste vandt landt te willen zegenen, ende verblijven die ick waerlijck ben Edele Vi

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0014.jpg
paginanummer:  14]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0015.jpg
paginanummer:  15]

Aen de heer resident le Maire den 1^e. febr: 1672.

Mijn heere Uw Ed. missive vanden 19^e. der voorlede maendt is mij wel ter handen gecomen. Ick en ben niet gesurprenneert geweest uut de voors. Uw Ed^ts missive te vernemen dat de heere ambassadeur Treslong sich mede aldaer ten besten van sijn meester dient van een valsche ende gesupposeerde missive, die den collonel Bampfield overt werck van Cöln aen mij geschreven soude hebben, aengesien den voors. brieff genoechsaem aen alle de hoven in Duijtschlandt vertoont werdt om desen Staet daerdoor aen deselve hoven soo veel doenlijck verdacht ende haetelijck te maecken, maer ick kan Uw Ed: met waerheijdt seggen dat diergelijcken brieff noijt off bij den gem: collonel Bampfield geschreven off bij mij ontfangen is geweest; Wat haer Ed: Grootmo: op den communicatie van de voors. valsch ende verdichte missive die ick aen deselve daervan hebbe gegeven, ende oock vervolgens haer Ho:Mo: hebben geresolveert sal Uw Ed: uut de ingeleijde extracten gelieven te vernemen, die ick mij verplicht gevonden hebbe Uw Ed: hiernevens te laeten toe comen, omme te strecken tot desselfs imformatie; daervan ick versoecke dat Uw Ed: sich ten besten van den Staet gelieve te dienen.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0016.jpg
paginanummer:  16]

Dat de carosse van de heer extraordinaris envoije Giöe alhier over de betaelinge vanden impost vant carosgeldt door den pachter van denselven impost gearresteert is gewerden, is waer edoch dat sulx niet alleenlijck buijten maer oock tegens d’intentie van de regieringe is geschiedt sal Uw Ed: lichtelijck daer uut connen aff nemen dat den voors. pachter daerover voor de heeren Gecommitteerde Raeden ontboden geweest sijnde eene hertelijcke reprimende heeft ontfangen, ende dat daerenboven den gem: heere Giöe noch uut den naeme ende van wegen deselve heeren Gecommitteerde Raeden begroot is geworden, met verseeckeringe dat het gepleechde van den voors. pachter t’eenemael buijten ordre ende tegens d’intentie van de regieringe als voren gedaen is geweest, sulx dat ick geensints twijffele off vindt sich den meer gem: heere Giöe dienaengaende oock t’eenemael voldaen; ende voor dese reijse hierbij niets te voegen hebbende sal ick verblijven etc.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0017.jpg
paginanummer:  17]

Aen de heer Johan van der Meer ontfanger generael van de convoijen ende licenten ondert Collegie ter Admiraliteijt op de Maze jegenwoordich tot Dordrecht den 4^en febr: 1672

Mijn heere ende neve Ick hadde wel gewenscht dat de tijden soo calm waere geweest, dat d’heeren Staten van Hollandt ende Westvrieslandt buijten nootsaeckelijckeijdt hadden mogen sijn om voor den ordinaris tijdt van bijeencomste wederom alhier bij den anderen te comen, op dat ick mede deelachtich hadde mogen wesen aen de vreuchde daertoe Uw Ed: mij bij desselfs missive van den 1^e deses is noodogende, maer het eerste Godt betert, soo niet sijnde, is het ander mede inevitabel geweest, sulx dat ick oock, mits de mennichvuldige ende importante saecken die staende de jegenwoordige vergaederinge van haer Ed: Grootmo: sullen verhandelt werden mij tegens den geprefigeerden tijdt van hier niet sal connen absenteren om aen de voors. vreuchde te participeren; t’welck ick versoecke dat Uw Ed: volgens sijne gewoonlijcke discretie ten besten gelieve te duijden; ende Uw Ed: nevens desselfs L. bruijdt overt aenstaende houwelijck den zegen van Godt Almachtich toewenschende, sal ick naer presentatie van mijne dienstige gebiedenisse verblijven etc.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0018.jpg
paginanummer:  18]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0019.jpg
paginanummer:  19]

Aen de heer Ambr Boreel den 19^e febr: 1672.

Edele Gestrenge heere het is ons van herten leedt geweest uut Uw Ed^ts successive brieven soo wel als uut de publijcque demarches van Engelandt te vernemen dat men sich aldaer met Vranckrijck tegens desen staet heeft gelieven te engageren; wij hopen ende verwachten van Godt Almachtich de vereijschte bijstandt in onse gerechtige saecke, die door middelen ende sonder middelen een uutkomste ten goeden kan verleenen. Dewijle Uw Ed: ons voor desen geadviseert heeft dat aldaer overgesonden was het tractaet van wegen de Oostindische Compagnie met Macassar opgerecht om, doort gene daerinne tegens de Engelsche natie gedisponeert is, desen staet aldaer odieus

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0020.jpg
paginanummer:  20]

te maecken, soo vindt ick mij verplicht Uw Ed: bij desen een exemplaer van’t voors. tractaet, soo als ’t selve van Batavia herwaerts over gecomen is, toe te senden; uut welckers date, wesende den 18^en novemb: 1667, gecompareert tegens den date ende den innehoude van ’t tractaet van vrede tot Breda gesloten, Uw Ed: eenen vergelijck sal konnen aenwijsen, dat ten tijde van’t sluijten van’t voors. tractaet met Macassar den oorloch tusschen Engelandt ende desen staet noch was duijrende, ende dat het oock onmogelijck was doenmaels aldaer te weten dat alhier den laetsten julij daer te voren een vrede was getroffen; dat het dienvolgens niet vremt en is dat in’t voors. tractaet de Engelschen, wesende alsdoen openbaere vijanden vanden staet, niet honorifice gementionneert worden; maer het is boven dien remarquabel dat soo haest het voors. tractaet Anno 1668 in Engelandt is gecomen, den Coning aen sijnen ambassadeur alhier gelast heeft daerover te klaegen ende redres te versoecken; dat ick doenmaels daerover in’t particulier aengesproocken geweest sijnde, met een bericht ende aenwijsinge, conform ’t gunt voors. staet, den gem: ambassadeur van sijne Majesteijt ten vollen overtuijgt ende voldaen gelaeten hebbe, selfs soodaenich dat sijne Excellentie aengenomen heeft, sonder daerover eenige publijcque klachten aen den

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0021.jpg
paginanummer:  21]

staet te doen, den Coning sijn meester ende sijne Majesteijts bedienden, de waere gelegentheijt van die saecke naeder te representeren, met vertrouwe dat hij naer den ontfang van dien geen naedere ordre soude ontfangen om de voors. geordonneerde klachten aen haer Ho:Mo: te doen off te vervolgen; gelijck dan oock die saecke daer bij verbleven is. Hier bij gaet, tot Uw Ed^ts naeder onderrichtinge, copije van een missive door den advocaet Van Dam aen mij over’t selve subject geschreven. De groote saecke van’t emploij vanden heere Prine van Oraigne is eijntlijck soo verre ingeschickt dat daerop door gedeputeerden uut alle de provincien met concert van sijne Hoocheijt selve geformeert is een eenpaerich advis, waerop de leden van Hollandt gisteren naer de heeren haere principaelen sijn vertrocken om ’t selve mede ten besten te helpen inschicken; d’iintentie is beijde de commissien ende instructien daerinne vervatt met den gevolge van dien van nu aff aen ten principaelen te arresteren, het vordere mede te converteren in een advis van Commissarissen van Hollandt, ende daerop in de vergaederinge van novemb: toecomende, als wanneer sijne Hoocheijt den ouderdom van 22 jaeren sal hebben geadimpleert, de saecke met de effective electie finaelijck te voltrecken;

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0022.jpg
paginanummer:  22]

Dat middelerwijle sijne Hoocheijt voors. aenstaende expeditie van nu aff aen tot capitain generael soude werden verkosen op de resolutie daer van een concept achter ’t voors. advis is gevoecht, soo als Uw Ed: alles uut het bijgevoechde exemplaer breeder sal connen bemercken. De ratificatien op de acten met den heere De Lyra alhier geteeckent sijn op maendach voorlede uutgewisselt, ende door den gemelten heere De Lyra genegentheijdt getoont wesende om eene naedere acte op te rechten tot gerustheijdt van dat men gesaementlijck in oorloch geraeckt sijnde, d’een off d’ander in prejudicie van sijn Compaignon daer niet soude uutspringen, is daer toe van deser zijde door Commissarissen ontworpen een concept, waerop nu de sentimenten vanden gemelten heere De Lyra verstaen, ende de contra acte bij sijn Ed: opgestelt off noch op te stellen te gemoedt gesien sal worden. Dat op de eerste geprojecteerde wervinge van ontrent de 6000. paerden ende 14000. man te voet albereijdts geresolveert, ende bij haer Ed: Grootmo: tot executie vandien de noodige ordres gestelt sijn sal Uw Ed: al voor de receptie deses vernomen hebben; zedert is door den Raedt van state op ordre van haer Ho:Mo: noch eene naedere petitie gedaen tot vermeerderinge van de geprojecteerde vlote, ende het werven van noch 19600. voetknechten, 960 ruijteren, ende tweeduijsent dragonders, soo als Uw Ed: ’t een en ’t ander uut het advis vanden Raedt hiernevens gaende breeder sal gelieven te vernemen; Ick en wil niet twijffelen off sal in corten tijdt daerop mede een goedt besluijt gemaeckt worden. Waermede etc.

Hage den 19^en feb. 1672

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0023.jpg
paginanummer:  23]

Aen de heer ambassadeur De Groot den 20^e. febr: 1672.

Edele Gestrenge heere Monsieur Gedeon Hoeuft, zoone van de heer Johan Hoeuft, sich eenigen tijdt tot Caen in Normandie onthouden hebbende, ende, mits de apparente verwijderinge tusschen Vranckrijck ende desen Staet van meijninge sijnde volgens ordre van sijne ouders sich bij de eerste goede ende bequame gelegentheijt wederom herwaerts te begeven, heeft den gem: heere Johan Hoeuft mij versocht een letterken van addres aen Uw Ed: ten eijnde den voors. sijnen zoon, soo wanneer Uw Ed: van daer soude mogen comen te vertrecken, twelck ick naer de intentie vanden Staet Uw Ed: bij missive vande heer griffier Fagel bekent gemaeckt, praesupponere dat mogelijck noch soo haest niet wesen sall onder Uw Ed^ts. suite herwaerts over soude mogen comen; ick hebbe t’voors. versoeck aen den gem: heere Johan Hoeuft ten opsichte van de verwantschap tusschen sijn Ed: ende mijn schoonbroeder Diderich Hoeuft intercederende, niet connen ofte willen weijgeren, ende neme ick derhalven de vrijmoedicheijdt den voors. Gedeon Hoeuft mitsdesen aen Uw Ed: te addresseren, met versoeck dat hij soo wanneer Uw Ed: van daer mochte comen te vertrecken, onder desselfs is de suite moge overcomen, hoop ende dat den voors. Gedeon Hoeuft, die ick vertrouwe van genoechsaeme discretie te sijn, Uw Ed: daerdoor niet sal vervelen; Uw Ed: verseeckerende dat deselve daer door niet alleen den voors. heer Johan Hoeuft maer oock particulierlijck verobligeren sal die gene die waerlijck is etc.

[link afbeelding: NL-HaNA_]3.01.17_24_0024.jpg
paginanummer:  24]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0025.jpg
paginanummer:  25]

Aen de heer Jean Hoeufft den 22^en febr. 1672 Haege den 22^en febr. 1672 na. open copije mede en te sluijten

Mijn heere Volgens Uw Ed^ts missive vanden 18^en deses gaet hier nevens de versochte brieff van recommandatie aen de heere ambassadeur De Groot welckers inhoudt Uw Ed. uut de bijgevoechde copije particulierlijck sal gelieven te vernemen; verhopende dat de saecken ende occasien sich soodaenich sullen connen inschicken dat gem: Uw Ed^ts zone het effect van Uw Ed^ts oochmerck sal connen erlangen, gelijck ick sal verlangen naer importanter occasien om metter daedt te mogen betooen dat ick waerlijck ben ende altijdts sal blijven etc.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0026.jpg
paginanummer:  26]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0027.jpg
paginanummer:  27]

Aen de heer secretaris De Wildt Haege den 22^en febr: 1672.

Mijn heere Uw Ed: sal ontwijffelijck albereijts voor de receptie deses bekent sijn hoe dat achtervolgens de goede meijninge ende intentie van de heeren Staten van Hollandt ende Westvrieslandt vervatt in derselver resolutie vanden 18^e deser loopende maendt copelijck hiernevens gevoecht op den 20^e daeraenvolgende bij haer Ho:Mo: geresolveert is dat de Raeden ter Admiraliteijt tot Amstelredam ende int Noorderquartier aengeschreven soude werden de hooftofficieren vant eerste regement scheepschsoldaten, ijder met een bequaem schip van oorloge te accommoderen, te weten het Collegie ter Admiraliteijt aldaer den aldaer den lieutenant collonel Palm ende dat int Noorderquartier den sergeant major Johan Belgicus van Hoorn, gelijck sulx in den voorgaenden Engelschen oorloch oock met goedt succes is geschiedt geweest, ende aengesien jegenwoordich soo niet meerder immers ten minsten soo vele redenen als doenmaels militeren dat de voors. hooge officieren werderom ter zee in employ gebracht werden, soo hebb ick Uw Ed:, mitsdesen wel willen versoecken de goede meijninge van de hooge regieringe in desen als nu mede soo veel doenlijck te seconderen ende door desselfs goede derectie te helpen besorgen dat den luitenant collonel Palm, brengen deses bij’t Collegie aldaer met een goedt ende bequaem schip van oorloge geaccommodeert, ende

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0028.jpg
paginanummer:  28]

opt selve schip onder hem, tot beter ende seer seeckerder uutvoeringe van alle pointen t’zeemanschap raeckende, een habil ende geexperimenteert zeeman met den titul van capitain gestelt moge werden, die dan oock bij generaele pitjaring nevens alle de andere capitainen aen’t boordt vanden admirael sal vaeren om aldaer ordre ende last naer gelegentheijdt te gaen ontfangen ende om te brengen; waermede Uw Ed: ontwijffelijck den lande dienst sal doen; ende dese tot egeenen anderen eijnde dienende sal ick naer occasie verlangen om te mogen betuijgen dat ick waerlijck ben etc.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0029.jpg
paginanummer:  29]

Aen de heer Frederick van Reede van Renswoude, den 24 febr: 1672

Wel Edele Gestrenge heere Uw Ed^ts missive vanden 12^e/22^e deser loopende maendt is mij wel ter handen gecomen; ende hebb’ ick daeruut met bijsondere aengenaemheijdt vernomen de electie van Uw Ed^ts persoon int’ lidt der geeligeerden aldaer, daerinne tra Uw Ed: alle heijl ende genoege bij desen ben toewenschende, hoopende ende Godt Almachtich biddende dat Uw Ed: die plaetse soo vele jaeren in volle gesontheijdt des lichaems ten besten van ons lieve vaederlandt moge bedienen als d’heer van Renswoude Uw Ed^ts heer vaeder deselve plaetse becleedt heeft gehadt; ick houde mij mede ten hoochsten aen Uw Ed: verplicht over de aenbiedinge bij deselve missive gedaen tot mutuele onderhoudinge van goede correspondentie; ende gelijck ick bij experientie ondervonden hebbe dat de vertrouwde correspondentie die zedert vele jaeren tusschen de welgem: heere van Renswoude guilen heeft geintercedeert, in verscheijden groote saecken veel nuts ten besten vant gemeen toegebracht heeft, soo sal ick oock mij geluckich achten bij verwisselinge met Uw Ed: in gelijcke correspondentie te mogen continueren, met verseeckeringe dat ick t’allen tijde daertoe van mijne zijde alles sal helpen contribueren t’gunt van mij sal connen werden gedesidereert, ende voornaementlijck mede tot

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0030.jpg
paginanummer:  30]

t’gene beijde de provincien voordeelich ende Uw Ed: in sijn particulier aengenaem soude mogen sijn; waermede dese affbreeckende sal ick naer occasie verlangen om metter daedt te mogen betuijgen dat ick waerlijck ben etc.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0031.jpg
paginanummer:  31]

Aen de heere ontfanger Stoop den 10^en martij 1672.

Mijn heere ende neve Uw Ed^ts missive vanden 8^en Jani lestlede is mij ter rechter tijdt met het bijgevoechde gevulde staetgelt wel ter handen gecomen; de pressantheijdt van de publijcque affaires heeft mij tot het scheijden van haer Ed: Gr:Mo: jongste vergaerderinge belett gehadt het selve aendachtelijck te examineren, ende het noodige daerop naer te sien; ’t welck nu gedaen sijnde bevinde ick dat Uw Ed: over renten ende interessen die den laetsten dec: van’t voorlede jaer tot laste van desselfs comptoir noch souden hebben geloopen, in’t voors. staetgelt uuttreckt een somme van 274485-14-5. daer’t moste sijn 273318-19-8. ende sulx te veel 1166-14-9 naer mijne reeckeninge die gemaeckt is in manniere als volgt. Den 1^en jan: 1671 heeft aen renten ende interessen tot laste van’t voors. comptoir geloopen, een

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0032.jpg
paginanummer:  32]

somme van 281091-19-8 daer aff moet 7773-0-0 ende sulx overblijven 273318-19-8 overmits inden voors. jaere 1671 over ’t selve comptoir, volgens den staet Uw Ed: door de heeren Gecommitteerde Raeden toegesonden, affgelost heeft moeten werden een capitael van 194325 gln., daer van de jaerlijxsche rente off interest soude bedraegen 7773 gln. alsboven. Ende naedemael het voors. verschil van 1166-14-9. aen interest een capitael soude maecken van 29168-8-9, soo schijnt het off inden voors. jaere 1671 soo veel te weijnich affgelost soude sijn geworden, waerop ick dienvolgens Uw Ed^ts naeder onderrichtinge sal verwachten, ende middelerwijle de renten ende interessen den 1^en jan: deses jaers 1672 tot laste van Uw Ed^ts comptoir geloopen hebbende off immers maer hebbende moeten loopen, te boeck brengen ende uuttrecken op 273318-19-8, als voors. is. In de lijffrenten vertrouwe ick mede eene kleijne misstellinge te wesen doch van weijnich importantie, daerinne bestaende dat Uw Ed: uuttreckt de lijffrenten inden jaere 1671 door nieuwe negotiatien verhoocht te wesen met een somme van 11614-10-8: daer ick uut de lijsten door Uw Ed: van de voors. negotiatien indertijdt overgesonden niet meer en bevinde dan 11613-0-10. ’t welck ick alleenlijck aenroere om met Uw Ed: dienthalven d’accordt te mogen gaen; waermede affbreeckende sal ick verblijven etc:

Haege den 10^en martij 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0033.jpg
paginanummer:  33]

Aen de heer pensionaris Burgersdijck den 12 martij 1672.

Mijn heere In voldoeninge van Uw Ed^ts begeerte vervatt in desselfs missive vanden 11^e deser loopende maendt gaet hiernevens de resolutie voort scheijden van haer Ed: Grootmo: jongste vergaedaeringe genomen opt remboursement van de penningen hierbevorens bij de steden op de verdobbelinge vant gemael geanticipeert geweest sijnde, tot geleijde van de welcke desen alleenlijck dienende, sal ick naer importanter occasie verlangen omme te mogen betoonen dat ick waerlijck ben etc:

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0034.jpg
paginanummer:  34]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0035.jpg
paginanummer:  35]

Aen de heer Snoeckaert, heer van Hees ende Leende den 12 martij 1672.

Mijn heere De ingeleijde missive is mij huijden op den couvert van de heere Ruwaerdt van Putten, mijnen broeder jegenwoordich tot Brussel sijnde, toegecomen met versoeck om deselve aen Uw Ed: te willen voort bestellen, ende hebb’ ick derhalven niet willen naerlaeten aenstonts naer de receptie van de voors. missive. deselve hiermede aen Uw Ed: te addresseren, met verdere aenbiedinge dat ick de antwoorde, die Uw Ed: daerop soude mogen goedtvinden derwaerts te laeten affgaen, seer gaerne onder mijn couvert aen de voors. mijnen broeder sal aff senden, om door sijn Ed: voorts geaddressert te werden daert behoorde, ende dese tot geenen anderen eijnde dienende sal ick verblijven etc:

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0036.jpg
paginanummer:  36]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0037.jpg
paginanummer:  37]

Aen den heere raedtpensionaris van Zeelandt den 12^en martij 1672.

Edele Gestrenge heere Uw Ed^ts missive vanden 8^en deses is mij ter rechter tijdt wel ter handen gecomen, ende sal ick niet naerlaeten den voortgang van de esquipagie der geprojecteerde 30 oorlochschepen soo veel te bevorderen als het mij mogelijck sal sijn. Wij sullen ons alhier mede ten uuttersten evertueren om voor d’ Admiraliteijten ende geallieerden de vereijschte capitaelen ten comptoire vanden heere ontfanger generael te furneren; maer het sal ten hoochsten noodich sijn dat de heeren Staten van Zeelandt met den eersten haer adveu ende approbatie ter generaliteijt doen inbrengen op het consent bij de heeren haere gedeputeerden den 4^en der voorlede maendt gedraegen op de lasten te waeter ende te lande ten voors. daege ingewillicht, ende in specie mede op de seven millioenen voors. geallieerden etc. ten comptoire voorn. te furneren, sonder het welcke haer Ed: Gr:Mo: haer furnissement mede sullen te rugge

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0038.jpg
paginanummer:  38]

houden. De voorslach bij Uw Ed: gedaen omme van de heeren Gecommitteerde Raeden het noodige canon over te nemen ende ’t selve met eene obligatie te voldoen en sal geensins geaccepteert worden te meer dewijle bij d’heeren Staten vastgestelt is dat geen canon aen ijemandt sal werden verkost off daer sal voor de cooppenningen ilico wederom ander in de plaetse gecontracteert ofte gegoten werden, hoedaenigen contractatie off incoop van’t materiael niet geen obligatie van de heeren Staten van Zeelandt ten behoeve van dese provincie maer alleenlijck met comptant geldt gedaen kan werden; sulx dat, bij soo verre die van de Admiraliteijt aldaer van de heeren Gecommitteerde Raeden alhier canon gelieven over te nemen haer Ed: Mo: verdacht sullen moeten wesen sonder comptant geldt alhier niet te rechte te sullen connen raecken. Ick en hebbe de bekommeringe voor eene descente van de Engelschen soo hooch niet connen wegen. als wel bij anderen is geschiedt, niettemin wil ick gaerne de goede handt daer aen helpen houden ten eijnde tot voorcominge van alle onheijlen in ofte ontrent de zeegaeten van Hollandt ende Zeelandt, soo veel doenlijck, de noodige voorsieninge gedaen werde; In Hollandt en is niet een man gecomen als de mariniers die haer Ed: Gr:Mo: bewillichet hadden uut Hollandt in de naestgelegen frontieren getrocken ende geleijt te worden; In Willemstadt sijn maer 2 compagniën die  noch beijde mede ordre hebben om haer tot emploij ende uuttocht gereedt te houden, in de Clundert, ende in’t fort op’t eijlandt van Goedereede niet een soldaet. het en is niet mogelijck alles met garnisoen

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0039.jpg
paginanummer:  39]

tot complete gerustheijdt te voorsien, ende daerenboven noch de geallieerden te contenteren, ende een off twee legers in’t veldt te brengen; als de vlote voor’t landt sal sijn dunckt mij dat het heel beswaerlijck soude vallen voor ijemandt van buijten eenige descente met succes te ondernemen; daervoren ick hope dat Godt de heere ons genaedichlijck sal behouden in wiens bescherminge ick Uw Ed: hiermede sal bevelen ende verblijven etc. Haege den 12^en martij 1672.

Aen d’heer ontfanger Wttenbogaert, den 12^en maert 1672.

Mijn heere ende neve Uw Ed^ts missive van den 7^en jan: lestlede is mij ter rechter tijdt met het bijgevoechde gevulde staetgelt wel ter handen gecomen; de pressantheijt van de publijcque affaires heeft mij tot het scheijden van haer Ed: Gro:Mo: jongste vergaederinge belett gehadt ’tselve aendachtelijck te examineren, ende het nodige daer op naer te sien; ’t welck nu gedaen sijnde vertrouwe ick ontrent de lijffrenten een misstellinge alhoewel van wijnich importantie gecommitteert te sijn, aengesien Uw Ed: opgeeft dat de lijffrenten in den jaere 1671, door nieuwe negotiatie, verhoocht souden wesen met een somme van 26890 gln 10 strs, daer ick uut de lijsten Uw Ed: van de voors. negotiatien inder tijdt overgesonden niet meer en bevinde dan 26813 gln 8 strs 9 deniers waerop ick gaerne bij rescriptie Uw Ed^ts naeder ondervindinge dienaengaende sal vernemen, om met Uw Ed: in alles te mogen accorderen, en desen hiermede afbreeckende sal ick verblijven etc. Haege den 12^en martij 1672. hierbij gaet tot meerder klaerheijt het voors. staetgelt naer mijne bovengeroerde remarques geredresseert, ’t welck ick gaerne sal vernemen off Uw Ed: mede wel bevint.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0040.jpg
paginanummer:  40]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0041.jpg
paginanummer:  41]

Aen d’heer ontfanger Steijn den 12^en Martij, 1672.

Mijn heere Uw Ed^ts missive van den 6^en Jan: lestlede is mij ter rechter tijdt met het bijgevoechde gevulde staetgelt wel ter handen gecomen, de pressantheijt van de publijcque affaires, heeft mij tot het scheijden van haer Ed: Gro:Mo: jongste vergaederinge belett gehadt hetselve aendachtelijck te examineren ende het nodige daer op naer te sien; ’t welck nu gedaen sijnde bevinde ick dat Uw Ed: over renten ende interessen die den laetsten dec: van’t voorlede jaer tot laste van desselfs comptoir noch souden hebben geloopen, in’t voors. staetgelt uuttreckt de somme van 291253-3-0 daer’t most sijn 290999-3-1 ende sulx te veel 253-19-11 naer mijne reeckeninge, die gemaeckt is in manniere als volght. Den 1^en jan: 1671 heeft aen renten ende interessen tot laste van’t voors. comptoir geloopen de somme van 294553-7-0 daer aff moet 3554-3-11 ende sulx overblijven 290999-3-1 overmits in den voors. jaere 1671 over ’t selve comptoir, volgens den Staet Uw Ed: door d’heeren Gecommitteerde Raeden toegesonden, affgelost heeft moeten werden eerst een capitael van 82498 gln, ende daerenboven noch 6356 gln 18 strs, te saemen 88854 gln 18 strs, daer van de jaerlijcksche rente off interest soude bedraegen 3554-3-11 alsboven. Ende naedemael het voors. verschil van 253-19-11, aen interest een capitael soude maecken van 6349-17-11, soo schijnt het off in den voors. jaere 1671, soo veel te weijnich affgelost soude sijn geworden, waer op ick dienvolgende Uw Ed^ts naeder onderrichtinge sal verwachten, ende middelerwijle de renten ende interessen den 1^en jan: deses jaers 1672, tot laste van Uw Ed^ts comptoir geloopen hebbende, off

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0042.jpg
paginanummer:  42]

immers maer hebbende moeten loopen te boeck brengen ende uuttrecken op 290999-3-1, als voors. is. In de lijffrenten vertrouwe ick mede eenige kleijne misstellingen te wesen doch van weijnich importantie, daerinne bestaende dat Uw Ed: uuttreckt de lijffrenten in den jaere 1671, door nieuwe negotiatien verhoocht te wesen met een somme van 7212 gln 11 strs, daer ick uut de lijsten door Uw Ed: van de voors. negotiatien in der tijdt overgesonden niet meer en bevinde dan 7208 gln 2 strs gelijck oock in het afftreckinge mede een abuijs begaen is vermits Uw Ed: stelt als 4635-14-0 getrocken werdt van 114537-4-0, te resteren 109891-10-0, het welck soude moeten sijn 109901-10-0, ende met redres van de voors. misstellinge sal, naer mijn reeckeninge moeten comen 109897-1-0, ’t welck ick alleene, aenroere om met Uw Ed: dienthalven d’accordt te mogen gaen waermede affbreeckende sal ick verblijven etc. Haege, den 12^en martij 1672. hier bij gaet, tot meerder klaerheijdt, het voors. staetgelt naer mijne bovengeroerde remarcques geredresseert, ’t welck ick gaerne sal vernemen off Uw Ed: mede wel bevindt.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0043.jpg
paginanummer:  43]

Aen de heeren Lucas van Neck, Lobs ende Van Foreest gedeputeerden van de Ed: Mo: heeren Gecommitteerde Raeden in Westvrieslandt ende den Noorderquartiere tot Hoorn den 13^en martij 1672.

Edele mogende heeren Ick en hebbe niet eerder als in’t laetste van de voorlede weecke eenige kennisse gehadt van dat bij de heeren Gecommitteerde Raeden aldaer eenige consideratien gemoveert waeren tegens het betaelen van haer Ed: Mo: contingent in de quote deser provincie in de somme van 500^en gln voor henen bij den Raede van State tot het gieten van canon gepetitioneert geweest sijnde, daerop dan gisteren van wegen de heeren Gecommitteerde Raeden alhier aende gem: heeren Gecommitteerde Raeden in Westvrieslandt ende den Noorderquartiere affgegaen is een tweede missive bij de welcke peremptoirlijck aengewesen werdt de ontgefondeertheijdt van de voors. gemoveerde consideratien, zijnde inder daedt sulx dat de voors. petitie van 500^en gln alhoewel al over lange eerst stuxgewijse, ende naederhandt oock bij cumulatie in globo

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0044.jpg
paginanummer:  44]

door den Raede van State gedaen, ende oock wel bij de haer Ed: Gr: Mo: geconsenteert geweest sijnde, echter, vermits bij de andere provincien off eenige van de selve daerinne niet en wierde geconsenteert, noijt eene schuldt geworden is voor nu onlangs dat de voors. provincien, mits de aengroeijende noodt, daerinne mede bewillicht ende aengenomen hebben haere respective quotes in canon off in gelde op te brengen, soo dat die last me eerst geboren sijnde, ende naer desen eerst voldaen moetende werden tot d’algemeijne bescherminge tegens de periculen die noch aenstaende sijn, ick niet en kan bedencken op wat fondament hierontrent distinctie soude connen werden gemaeckt tusschen de tijden voor ende naer het bewuste contract; even soo weijnich als off men jegenwoordich consent van de provincien uutwerckende op eene oude petitie van legerlasten, off diergelijcke om de lasten van de aenstaende campaigne daer uut te vervallen, de heeren Gecommitteerde Raeden aldaer uut die consideratie soude gelieven te sustineren in soodaenige lasten niet gehouden te sijn; ende als de saecke op die formaliteijt soude aencomen, soude men genootsaeckt sijn den Raedt van State te ordonneren nu eene nieuwe petitie voor het gerequireerde canon uut te schrijven, laetende de oude petitie ongeconsenteert blijven, gelijck deselve in effecte, sonder dese opcomende noodt al over lange desert geloopen was, ende in vergetenheijdt gebleven soude sijn. Maer de saecke selfs is daerenboven oock in haere nature soodaenich dat

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0045.jpg
paginanummer:  45]

al hadde de voors. petitie jaer ende dach voor het sluijten van’t contract effective bij alle de bondtgenooten geconsenteert geweest, ende oock voorde necessiteijten van die tijden betaelt hebben moeten werden, de voldoeninge van dien echter niet anders dan uut genegotieerde penningen off extraordinaris consenten over de geheele provincie van Hollandt ende Westvrieslandt uutgeschreven ende omgeslaegen geschiet geweest soude sijn, soo als ten aensien van alle de legerlasten, extraordinaris versorginge van artillerije ende diergelijcke posten in de voorgaende oorlogen doorgaens in de generaele jaerlijxsche petitien, ende somwijlen oock in incidentele particuliere petitien versocht ende daerop geconsenteert geweest sijnde, altijdts gepractiseert is geworden; Wij vinden ons dan alhier door de voors. gemoveerde consideratien, ende door de naedere missive van de heeren Gecommitteerde Raeden aldaer van den 11^en deses in die perplexiteijt, dat wij aen d’eene zijde de saecke soodaenich moeten aensien als off het consent voor desen bij de ridderschap, edelen ende steden op de voors. petitie van 500^en gln gedraegen, door het Noorderquartier alsnu, naer dat de andere provincien mede geconsenteert hebben, geen gestandt wierde gedaen, ende dat oversulx uut crachte van dien geen furnissement ofte voldoeninge soude connen geschieden voor dat daer toe bij haer Ed: Gr:Mo: andermael op nieuws ende als op eene raeuwe saecke consent werde gedraegen; ende dat van d’andere zijde bij de andere bondtgenooten ende bij den Raedt van State tegens ons werdt geprotesteert van de onheijlen

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0046.jpg
paginanummer:  46]

die bij faulte van leveringe van’t albereijdts over lange toegeseijde ende belooffde canon den Staet onfeijlbaerlijck sullen overcomen; in welcke perplexiteijt ick van mijn debvoir geacht hebbe Uw Ed: Mo: mitsdesen gansch gedienstich te versoecken dat deselve de goede handt daer aen gelieven te helpen houden dat per brenger deses door de heeren Gecommitteerde Raeden aldaer op de voors. voorgaende brieven van de heeren Gecommitteerde Raeden alhier, tot wechneminge van de voors. gemaeckte difficulteijt, gerescribeert, ende tot het overbrengen van haer Ed: Mo: contingent in de voors. 500^en gln de vereijschte ordre gestelt moge werden; waer toe in cas haer Ed: Mo: onder anderen, tot haer meerder soulagement souden gelieven gebruijcken de stucken voor de bewuste artillerije, op last van de heere, Staten van Hollandt ende Westvrieslandt gereedt gemaeckt; ick gaerne, soo veel in mij is, de saecke daerhenen sal helpen dirigeren dat d’heeren Gecommitteerde Raeden alhier deselve stucken mogen aennemen ende bij de vordere stucken van de voors. artillerije tot Delft gereedt houden staen, tot dienst ende tot voldoeninge van de voors. ordre van haer Ed: Gr: Mo: ende in plaetse van dien ander canon aen den Raede van State uutleveren, om alsoo het complete werck van die artillerije, tegens d’intentie van haer Ed: Gr:Mo:, niet te breecken; ick sal dan hier op de voors. rescriptie ende ordre per brenger deses te gemoedt sien, ende in cas haer Ed: Mo: dese saecke op fon

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0047.jpg
paginanummer:  47]

damenten die mij onbekent ende voor mij onbegrijpelijck sijn, anders mochten comen te verstaen, de verantwoordinge van de ongemacken die uut het defect van canon in de frontieren ende anders mochten comen te resulteren t’haerder verantwoordinge laeten; Godt Almachtich biddende het landt door sijnen starcken arm, sonder middelen, voor onheijlen te willen bewaeren, in wiens H: bescherminge ick Uw Ed: Mo: mitsdesen sal bevelen ende verblijven etc. Haege den 13^en martij 1672.

Aen de heer pensionaris Hopp den 17^e martij 1672.

Mijn heere Uw Ed^ts missive van den 12^e deser loopende maendt is mij wel ter handen gecomen; daerop deselve tot antwoorde gelieve gedient te sijn, dat de extensie van de conclusie genomen opt remboursement van de capitalen hierbevorens op de verdobbelinge vant gemael geauticipeert geweest sijnde int Collegie van de heeren Gecommitteerde Raeden naeder geresumeert wesende, deselve gevordert hebben de interieure intentie van haer Ed: Grootmo: in’t nemen van de voors. conclusie geweest te sijn dat de voors. capitalen souden werden gerembourseert met renthebrieven ofte obligatien ofte oock wel in gelde ter keure ende optie van de steden die de penningen hebben geauticipeert, daernaer dat oock de voors. extentie is geredresseert geworden gelijck Uw Ed: uut het nevensgaende extract breeder sal gelieven te vernemen, die oock vervolgens aen de respective steden ende ontfangers van s’ gemeene landts middelen toegesonden sal werden tot derselver naerichtinge ende om haer daernae te reguleren; ende dese tot geenen anderen eijnde dienende sal ick verblijven etc.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0048.jpg
paginanummer:  48]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0049.jpg
paginanummer:  49]

Aen de heer Brasser extraordinaris gedeputeerde aen de vorsten van Bronswijck ende Lunenb. den 18 martij 1672.

Edele Gestrenge heere Ick hebbe al over een geruijmen tijdt door ordre van de heeren Gecommitteerde Raeden den commis Van den Bosch gelast den secretaris Tromer aen te schrijven, ten eijnde hij van Uw Ed: sijne dimissie versoecken ende die geobtineert hebbende sich ten spoedichsten herwaerts begeven soude, om elders ten dienste van den Staet geemploijeert te werden; maer aengesien den voors. Tromer aen den voors. commis Van den Bosch gerescribeert heeft dat hij sijne dimissie van Uw Ed: versocht hebbende deselve swaericheijdt hadde gemaeckt om hem die te accorderen, ende sich van sijnen dienst te ontdoen, soo vinde ick mij verplicht Uw Ed: mitsdesen te versoecken ten eijnde deselve sijn eijgen commoditeijt postponerende aen den dienst vant landt de voors. versochte dimissie gelieve in te willigen, met verseeckeringe dat Uw Ed: daermede den lande dienst doen ende oock particulierlijck verobligeren sal die gene die waerlijck is etc.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0050.jpg
paginanummer:  50]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0051.jpg
paginanummer:  51]

Aen den resident Malapert den 21 martij 1672.

Mijn heere Uw Ed^ts missive vanden 9^e deser loopende maendt is mij wel ter handen gecomen; daerop Uw Ed: tot antwoorde sal gelieven gedient te sijn, eerstelijck voor soo veel belangt de aenbiedinge bij den heere graeve Frederick van Schoombergh gedaen om ten dienste van desen Staet een regement paerden op te rechten, dat haer Ed: Groot mo: al op den 9^e ende 10^e der voorlede maendt niet alleen alle de regementen te paerdt ende te voet op dese provincie gerepartieert, begeven ende met de noodige officieren bestelt hebben, maer dat deselve noch daerenboven acht cavaillers die doenmaels niet geaccommodeert conden werden, tot rithmeester hebben geeligeert, om bij voortgang van de naedere geprojecteerde wervinge den Staet te dienen; ende zedert bij den Raedt van State op nieuws eene petitie geformeert ende uutgescheven sijnde, is bevonden dat denselven Raedt van State in de gem: petitie maer twee regementen paerden gebracht heeft, daervan bij t formeren van de repartitie een regement op Hollandt gebracht is, twelck al bij voorgaende resolutie aen den heere hertoch van Ceurlandt is geustecteert; sulx dat Uw Ed: uut t’gene voors. is wel

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0052.jpg
paginanummer:  52]

sal connen affnemen dat haer Ed: Grootmo: niet in staet sijn om eenige meerdere regementen te paerdt te doen werven, maer selfs te moeten speculeren op expedienten om de voors. acht supernumeraire rithmeesteren ten besten te accommoderen; Overt aennemen van 3600 Switschers off daeromtrent is met den heere Graeve van Dona genoechsaem gecontracteert, ende vertrouwe ick dat die saecke sijn voortgang hebben sal, sulx dat den capitain Huldrich in de voors. Uw Ed^ts missive vermelt, sich aen de gem: Graeve van Dona sal moeten addresseren. Soolange de saecken tusschen Vranckrijck ende desen Staet tot geene feijtelijckheden ende openbaere rupture uutgebersten sijn, dunckt mij het noch te prematur te wesen om eenige saecken in forme van apologie off diergelijcke aldaer in de hoochduijtsche taele door den druck gemeen te maecken ende dese hiermede affbreeckende sal ick verblijven etc.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0053.jpg
paginanummer:  53]

Aen de heer Wiarda tot Aurijck den 25 martij 1672

Mijn heere Uw Ed^ts aengenaeme missive vanden 18^e febr: lestleden is ons wel ter handen gecomen, ende vinden wij ons verplicht Uw Ed: mitsdesen ten hoochsten te bedancken over ende ter saecke van de goede officien bij deselve aengewendt tot het leggen van een nieuwe sluijse in plaetse van de opgedrevene Zouteler rijke; wij attribueren het succes daervan alleen aen Uw Ed^ts goede directie ende veel vermogend credit, ende sullen wij derhalven verlangen naer occasie om in gelijcke gelegentheijdt ofte oock veel andersins Uw Ed: alhier eenige aengenaeme dienst te mogen doen ende betoonen dat wij waerlijck sijn etc.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0054.jpg
paginanummer:  54]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0055.jpg
paginanummer:  55]

Aen alle de steden ter dachvaert comparerende ende aen de Gecommitteerde Raeden vant Noorderquartier den 27^en Martij 1672.

Edele welachtbaere heeren Hoe dat de Engelsche oorlochschepen eenige daegen herwaerts alle Hollandtsche coopvaerdijschepen in zee aengetast ende genomen oock op den 23^en deses de vloten ende het convoij comende uut de Straet ende van Lissebon geattacqueert hebben, mitsgaeders in wat voegen den Coning van Groot Britannien aen de heeren ambassadeurs van desen staet verklaert heeft daer toe expresse ordre te hebben gegeven, sullen Uw Ed: Achtbaerheden al voor de receptie deses vernomen hebben; maer de wijle den capitain IJsselmuijde het gevecht met de convoijers ende straetschvaerders in persoon bijgewoont hebbende mij daer van huijden een pertinent relaes heeft gedaen, soo vindt ick mij verplicht Uw Ed: Achtbaerheden ’t voors. gerefereerde alhier kortelijck te verhaelen, zijnde sulx dat op

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0056.jpg
paginanummer:  56]

den 23^en deses eenige Engelsche oorlochschepen, de voors. vlote met haere convoijers, ontrent het Eijlandt Wicht in’t gesicht gekregen hebben; wesende doenmaels de voors. Engelschen negen schepen sterck ende de convoijers van desen staet vijff in getaele, te weten capitain De Haese uut Zeelandt aldaer commanderende, capitain Du Bois van de Maeze doenmaels vice-commandeur capitain Cornelis Evertsz de jonge van Zeelandt schout bij nacht, capitain Poort ende capitain Jacob van Nesch den ouden, gemeenlijck genaemt den ouden Boer Jaep mede beijde uut de Maeze, (daer bij naederhandt, geduijrende ’t gevecht, ontrent de middach gecomen is een kleijne convoijer van Amstelredam gevoert door capitain Kindt, in fallor comende met eenige coopvaerdijschepen uut Lissebon) dat de voors. Engelsche schepen verscheijde zeijnschoten geschoten hebbende, ende ontrent negen uijren voorde middach, doenmaels twaelff sterck geworden sijnde, op de onsen sijn affgecomen; dat den commandeur van de Engelschen voerende een kloeck schip met in de tachtich stucken den commandeur De Haeze toegeroepen hebbende denselven commandeur De Haeze daerop sijne chaloupe uutgesett ende daermede sijn schipper aen het boordt vanden Engelschen commandeur gesonden heeft; dat de voors. schipper met twee van sijne chalouproeijers in het Engelsche schip overgegaen sijnde, ende aldaer soo’t schijnt aenstondts gemerckt hebbende datter een quaedt voornemen was, sijne vordere chalouproeijers toegeropen heeft dat zij een goedt heenen comen souden soecken; dat deselve chalouproeijers daerop haer touw hebben laeten

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0057.jpg
paginanummer:  57]

slippen ende alsoo achter uut gedreven sijn, begevende haer alle platt op den bodem van de chaloupe op haere buijcken, dat d’Engelschen vervolgens uut den voors. commandeur met musquetten op de voors. chaloupe ende met de volle lange canon op den voorn. commandeur De Haeze los geschoten hebben, sonder dat tusschen henluijden eenige woorden sijn gewisselt; dat den vice commandeur vande Engelschen insgelijx aen den vice commandeur Du Bois toegeropen heeft dat hij sijne chaloupe soude uutsetten, ende aen boordt comen, doch dat denselven daerop heeft geantwoordt dat soo hij Engelsche capitain hem capitain Du Bois hadde te spreecken, hij selfs bij hem soude overcomen, ende dat daerop uut het Engelsch schip eerst drie schoten, te weten twee door’t schip van capitain Du Bois ende een door’t wandt, geschoten sijn; dat vervolgens, naer weijnich ceremonien, soo haest den Engelschen commandeur aen capitain De Haeze de volle laege gegeven hadde, den Engelschen vicecommandeur oock aen capitain Du Bois de volle laege gegeven heeft, ende dat alsoo daerop het gevecht met hevigheijdt ten wederzijden was begonnen, ende gecontinueert hadde tot een off twee uijren naerde middach dat d’Engelschen alsdoen affgeweecken waeren, soo’t schijnt om haer wat te repareren ende herstellen, hebbende oock met den anderen krijchsraedt gehouden, ende dat zij daerop, naer’t verloop van eenige uijren, wederom op de onsen waeren aengevallen, ende het gevecht gecontinueert

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0058.jpg
paginanummer:  58]

hadden tot dat den avondt haer gesepareert ende ’t gevecht gestaeckt heeft; Dat doenmaels noch niet een van de onsen reddeloos geschoten oock niet een eenich coopvaerdijschip genomen was, ende dat het gevecht van de zijde vande onsen seer ordentelijck was toegegaen; dat daerentegen den vice commandeur van de Engelschen t’ eenemael reddeloos was sulx dat hij sich des anderen daechs niet weder heeft vertoont; ende dat oock noch al eenige andere Engelsche schepen dese een fockemast, gene een bezaensmast verlonen ende anderen andere rampen geleden hadden, Dat den capitain ende commandeur De Haeze des avondts op’t eijndigen van’t gevecht was doodt geschoten, doch dat sijn lieutenant, met toestemminge van capitain Du Bois, om geen alteratie in de vlote te maecken, de wimpel van de groote stenge hadde blijven voeren, ende sich oock voorts doorgaens als een eerlijck soldaet gequeten hadde; Dat de anderen daechs de Engelschen een renfort eerst van drie ende naederhandt noch van twee schepen becomen hebbende, ’s morgens ontrent 8 uijren, ni fallor, wederom op de onsen aengevallen waeren, ende dat in’t selve gevecht den Engelschen commandeur in lij van capitain Du Bois was comen oploopen, hebbende hem met sijn boechspriet de vlagge van de compaigne affgestreecken ende het hackebordt wat ontramponneert, met noch twee andere fregatten te loeffwaerdt, sulx dat het een dessein scheen om hem Du Bois d’een van d’eene ende de twee anderen van de andere zijde aen boordt te klampen, maer dat sulx echter niet en was geeffectueert, zijnde den commandeur naer het wisselen van vele canonnades ende oock door musquetterije wel begroet wesende, eijntlijck weder affgeweecken, ende oock, soo vertrouwt werdt reddeloos van doen voortaen mede buijten het gevecht gebleven, dat deselve oock niet seer wel van de voors. twee fregatten gesecondeert was geworden; Dat het

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0059.jpg
paginanummer:  59]

voors. gevecht, oock dien ganschen dach, met eenige intermissien nochtans was gecontinueert, dat capitain Du Bois ontrent den middach sijne lincker handt affgeschoten was, ende dat naerde middach vanden voors. 24^en deses capitain Van Nesch ende daer naer eerst tegens den avondt drie coopvaerdijschepen doorde Engelschen waeren verovert , al naer zonnen ondergang, te weten het schip de Landtman schipper Hillebrandt Dircksz. den Haen comende van Smirna ende gedestineert naer Amstelredam, sijnde geweest, soo hij capitain IJsselmuijde verstaen hadde, een rijckgelaeden schip; het schip de Vrede van Rotterdam schipper Jan Veth comende van Messina meest met zijden gelaeden; ende noch een Zeeuwsche fleuijt, daer van hem capitain IJsselmuijde de naem onbekent was, doch soo ick van anderen vernomen hebbe, genaemt de Fortuijn, comende van Mallaga met wijnen, wesende een kleijn scheepken ende de laedinge van weijnich waerdije; Dat d’Engelschen daermede tegens den donckeren waeren affgeweecken , ende zedert de onsen, (die doenmaels niet verre van de hooffden waeren, ende deselve hooffden des nachts in de eerste wacht sijn gepasseert) niet meer hadden geattacqueert ofte gevolgt; sulx dat van ontrent de tseventich schepen, de voors. drie coopvaerders, met den voorn. capitain Van Nesch ’t schip Kleijn Hollandia een oudt schip, niet sterck gemant noch kostelijck gemonteert geweest sijnde, door Engelschen sijn genomen; Alle de capitainen van oorloch hebben, naer hij capitain IJsselmuijde hadde

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0060.jpg
paginanummer:  60]

connen bemercken haer wel gequeten; alleenlijck hadde den voorn. capitain Van Nesch hem den eersten dach wat meerder onder off bij de coopvaerdijluijden gehouden als capitain Du Bois (waerop hij capitain IJsselmuijde eerst alleen de soldaeten, ende naer de voors. quetsure van Du Bois het geheele schip gecommandeert heeft) gemeijnt hadt te behooren; ende naer dat hem capitain Van Nesch de Engelschen den tweeden dach aen boordt geleijt hadden, was het kort gedaen geweest; Waermede, naer mijne beste memorie, de substantie van’t voors. rapport alhier gerepeteert hebbende sal ick affbreecken ende verblijven etc.

Haege den 27^en martij 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0061.jpg
paginanummer:  61]

Aen de heer fiscael Fannius. den 28^e martij 1672.

Mijn heere Uw Ed^ts missive vanden 26^e. deser loopende maendt met de nevensgevoechde verclaeringe van Joost Hendricksz schipper opt schip de Goude Leeuw raeckende de rencontre met de Engelschen op den 23^e. daerbevorens ende volgende daegen voorgevallen, is mij wel ter handen gecomen, ende vinde ick mij verplicht Uw Ed: voor de communicatie van dien mitsdesen te bedancken; wij hebben op den voors. 26^e. deses mede alhier van de voors. rencontre eenige precursoire tijdinge gehadt, maer gisteren den capitain IJsselmuijden, die ’t gevecht opt schip van capitain Du Bois mede heeft bijgewoont, hier in den Haege gearriveert sijnde, heeft ons daervan een ampel ende gecircumstantieert relaes gedaen, gelijck Uw Ed: alle ’t selve breeder uut de ingeleijde missive, die ick daerover aen de leden deser provincie hebbe geschreven, sal gelieven te vernemen, tot geleijde van de welcke dese voornaementlijck dienende, sal ick verblijven etc.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0062.jpg
paginanummer:  62]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0063.jpg
paginanummer:  63]

Aen de heer ambassadeur Van Haren den 29^en martij 1672.

Edele gestrenge heere Ick hebbe getardeert Uw Ed: te rescriberen op de brieven door deselve den 3^en febr: lestlede overgesonden, raeckende d’intentie vanden heere generael Coningsmarck om sich in dienst van haer Ho: Mo: te begeven ende voor desen Staet eenige volckeren te werven, tot dat de geprojecteerde naedere wervinge finaelijck ingewillicht ende gearresteert soude sijn, ’t welck op gisteren geschiedt wesende kan ick Uw Ed: jegenwoordich verseeckeren dat het haer Ho:Mo: aengenaem sal sijn dat den gem: heere Graeve Coningsmarck ten dienste vanden lande werve ende herwaerts over brenge drie regementen infanterije, ijder regement van veerthien compagniën ende ijder compagnie van honderdt coppen. Dat oock den gem: heere Graeve absolutelijck sal

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0064.jpg
paginanummer:  64]

Na bijlaege

werden geaucthoriseert om selfs voor de eerste reijse te verkeesen alle de officieren van de voors. compagniën ende regementen tot de sergeanten major ende lieutenant collonels inclusief, mits daerinne achtervolgende de capitulatie, ende acte van qualificatie beijde hiernevens gaende tot Uw Ed^ts naerichtinge. Ende wat belangt de character waermede den gem: heere Graeve Coningsmarck alhier soude wesen bekleedt, dienaengaende en heeft tot noch toe niet finaelijck geresolveert connen werden, dewijle het selve niet anders bequaemelijck geschieden kan dan met ende nevens de begevinge van de vordere hooge militaire charges, welcken aengaende soo al vrij wat tusschen de provincien valt in te schicken; niettemin is daerover preallablement uut gebracht het advis inde bijgaende resolutie van haer Ho: Mo: vanden 11^en deses, schriftelijck geëxtendeert. Van gelijcken is haer Ho:Mo: intentie ende resolutie den heere Grave de la Gardie, sone vanden heere Rijxcancellier van Sweden mede aen te bieden de charge van collonel met aucthorisatie om denselven een regement ten dienste vanden Staet onder de conditien ende in manniere voors. te laeten werven; van alle ’t welcke Uw Ed: de gem: heeren van nu aff aen sal connen preadverteren; ende sal ick de handt daer aen helpen houden ten eijnde daer toe finaele resolutie bij haer Ho:Mo: genomen ende Uw Ed: met de volgende post toegesonden moge werden.

Na bijlaege

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0065.jpg
paginanummer:  65]

het heeft de heeren Gedeputeerde Staten van Vrieslandt geliefft de versochte voldoeninge van de bewuste 19169 gln tot noch toe te dilaijeren, ende daerover voor te wenden de oude exceptie van de aenneminge van 25 coppen over ijder compagnie in den jaere 1665 gedaen, daerop wij haer Ed: Mo: nochmaels door de heere fiersse doenmaels alleen aenwesende gedeputeerde van Vrieslandt de peremptoire solutien Uw Ed: bekent hebben laeten te gemoedt voeren, waerop tot huijden noch voldoeninge noch oock selfs eenige rescriptie is gevolgt; weshalven ick mij verplicht vinde Uw Ed: bij desen gansch gedienstich te bidden door desselfs brieven, imformatien ende recommandatien van daer die saecke ten besten te willen helpen faciliteren, dewijle de heeren Gecommitteerde Raeden van Hollandt daerop onfeijlbaerlijck sullen assigneren de penningen die Uw Ed: tot laste vande selve provincie sullen competeren uut de post van de defroijementen soo wanneer de quote van Vrieslandt inde selve post tot desen loopenden jaere incluijs voldaen sal sijn. Waermede mij voorts nopende de publijcque saecken refererende tot de resolutien van haer Ho:Mo: op Uw Ed^ts depesches voor henen genomen, ende op’t gunt deselve hiernevens noch van importantie ter handen comen sal, mitsgaeders nopende de vijantlijcke aggressie door de Engelschen op den 23^en ende 24^en deses aen de Smirnaesche vlote van desen Staet gedaen tot het relaes bij mij dienaengaende aen de steden van Hollandt overgeschreven ende copijelijck hiernevens gaende, sal ick affbreecken ende verblijven etc.

Na bijlaege Haege den 29^en martij 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0066.jpg
paginanummer:  66]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0067.jpg
paginanummer:  67]

Aen de heer Romswinckel minister van de heer Churvorst van Brandenb. den 29 martij 1672. Tot Cleeff

Mijn heere De missive waermede Uw Ed: nevens den heere Spaen mij geliefft heeft te vereeren den 13/23 deser loopende maendt ten den ende ten eijnde de bewuste twee sammereusen met het ingelaeden buspolver voor den heere Churvorst van Brandenb. vrij ende onbecommert naer Calcur souden mogen opvaeren, mij wel ter handen gecomen sijnde, hebbe ick dearvan aenstondts communicatie gegeven ter plaetse daer sulx behoort; Wat daerop bij de heeren Gecommitteerde Raeden, mitsgaeders bij de Raeden ende meesters van de reeckeningen over haer Ed: Grootmo: domainen zij geresolveert, sal Uw Ed: uut de ingeleijde depesches die bij expresse boden affgesonden sijn, breeder gelieven te vernemen, die ick van mijn plicht geacht hebbe Uw Ed: hiernevens bij copie te laeten toecomen omme te strecken tot desselfs imformatie; waermede vertrouwende Uwer Ed^e intentie te hebben voldaen sal ick naer eenige imporanter occasie verlangen om metter daedt te mogen betuijgen dat ick waerlijck ben etc.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0068.jpg
paginanummer:  68]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0069.jpg
paginanummer:  69]

Aen de heere ambassadeur Meerman den 29^en martij 1672.

Edele Gestrenge heer Uw Ed^ts pacquet vanden 22^en deser loopende maendt is mij op den 26^en daeraenvolgende wel ter handen gecomen; ’t gunt daerop bij haer Ho:Mo: soo in volle vergaederinge als door de heeren derselver gedeputeerden tot het beleijdt van Uwer Ed^en negotiatie geaucthoriseert noch ten voors. daege ende vervolgens is geresolveert sal Uw Ed: hierbenevens van wegen den Staet ter handen comen. Uwer Ed^en trouhertige waerschuwinge, dat naementlijck, naer haer oordeel, daer voortaen niets meer te doen was als te dencken op middelen van eene animeuse defensie ter zee ende te lande, met ’t gene verder daer bij gevoecht is heeft mij sonderlinge wel gevallen, ende is deselve oock alhier ten respecte van sommigen ten hoochsten noodich geweest, dewijle op de voorgaende fluctuerende advertentien van daer ingecomen eenige provincien

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0070.jpg
paginanummer:  70]

ende naementlijck mede die van Gelderlandt ende Overijssel alhoewel met de landtmilitie meest geprotegeert moetende werden, tot geen consent opde jongst geprojecteerde wervinge van noch 14 regementen te voet, twee te paerdt ende twee dragonders gepermoveert hebben connen werden, op eene opinie die deselve uut de voors. advisen opgevatt hadden, dat Engelandt niet alleen sich tegens desen Staet niet soude kanten, maer dat selfs den Coning van Groot Britannien in weijnich tijdts met die van Vranckrijck opentlijck soude breecken: soo dat wij daer door den tijdt van meer als een maendt verloren hebben welck verlies van tijdt wel het verlies van den ganschen Staet soude connen naer sich slepen; ende hebben wij het voors. consent niet connen uutwercken voor ende aleer nevens de voors. Uwer Ed^en trouhertige waerschuwinge het effect selve gesproocken heeft door het vijantlijck attacqueren van de Smirnasche, Spaensche, ende Lisbonsche vloten met haere convoijers, naer het arrivement van welcke tijdinge de heeren van Gelderlandt op onfangen resolutien van de heeren haere principaelen, ende die van Overijssel sonder ordre, op’t behaegen van de heeren Staeten haere committenten in de voors. nieuwe wervinge hebben geconsenteert: maer ick wil gaerne bekennen dat ick, noch met de voors. trouwhertige waerschuwinge, noch met de baerblijckelijcke gelegentheijdt der saecken eenichsins hebbe connen compasseren het advis vanden heere ambassadeur Boreel nevens de voors. brieven onder adresse aen de heere Mauregneault overgecomen,

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0071.jpg
paginanummer:  71]

ende in eene der voors. haer Ho:Mo: resolutien vermelt; als met alleenlijck het selve buijten alle apporentie van succes, maer oock t’ eenemael onmogelijck houdende, weshalven wij wel gaerne waeren geimformeert van de fondamenten waerop soo notabelen advis gefondeert is geweest, dat, sonder het voors. voorvall van de attacque der Smirnaesche ende andere vloten, capabel soude hebben connen sijn de vigueur tot de voors. gerecommandeerde animeuse defensie noodich, t’ eenemael te doen slabacken. Aengaende de voorslach bij de Uw Ed^en gedaen om het jongste concept ontrent het strijcken van de vlagge door Uw Ed: alhier op’t papier gebracht ende bij haer Ho:Mo: geapprobeert alsnoch geteeckent over te leveren heeft sijne speculatien pro et contra gevonden, ende is derhalven raedtsaemst geoordeeldt dienaengaende bij de genomene resolutie te verblijven, ende aen Uwer Ed^en oordeel onderworpen te laeten off deselve aldaer acht connende nemen op alle teeckenen ende circumstantien die wij alhier ignoreren, souden mogen bevinden dat het overleveren van de voors. memorie naer de voors. voorgevallene publijcque attacque , noch goedt soude connen doen, waeraen ick mij oock seer gaerne submittere, alhoewel ick van dat humeur ben dat als ick aen ijemandt, die met mij soo openhertich hadde geprocedeert als Uw Ed^en met d’heeren commissarissen van den Coning aldaer hebben gedaen, soodaenigen fieren bejegeninge hadde gegeven als Uw Ed^en daerop soo van de gem: commissarissen als van sijne Majesteijt selfs hebben ontfangen, het mij seer

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0072.jpg
paginanummer:  72]

onverwacht soude voorcomen, dat die gene die ick soo fier bejegent hadde mij daer naer noch geteeckent soude comen overleveren een papier daerop ick in’t vrundtlijck geconsuleert wesende off het geteeckent sijnde mij behaechlijck soude mogen wesen jegens hem met soodaenigen desdain gesproocken ende die conversatie abruptelijck affgebroocken hadde; ende dat ick die complaisance voor een teecken van laeg ende flaeuwhartigheijdt met mespris soude opnemen: ick meijne oock wel te connen bemercken dat Uw Ed^en daer van niet veel goedts van de Coning ende van’t hoff sijn te gemoedt siende, maer wel daerhenen schijnen te inclineren om de gemoederen vande natie daerdoor noch meerder te contenteren ende van de saecke van desen Staet favorabelder te doen oordeelen: die consideratie soude bij mij mede vrij meerder ende beter ingressie vinden, gelijck deselve oock eene vande voornaemste oorsaecken is geweest waeromme ick naerde gearresteerde antwoorde vanden 3^en febr: laetstlede op den 4^en daeraenvolgende noch voorgedraegen hebbe de naeder voldoende clausule die noch tenselven daege daerin gevoecht is; alleenlijck gelieve Uw Ed: alhier in bedencken te nemen off kloecke ende verstandige geesten de penne aldaer in de handt nemende niet seer met ende klaer aen een ijder souden connen aenwijsen dat in de voors. memorie effectivelijck ende metter daedt niet meer was residerende dan eene repetitie met corte woorden van ’t gene met meerder woorden in de voors. antwoorde vanden 3^en febr: lestlede staet geëxtendeert, ende off dan het werck doorde voors. memorie niet meerder

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0073.jpg
paginanummer:  73]

verachtert als gevordert soude sijn, doordien de voors. memorie als ijets satisfactoirder dan de voors. antwoorde behelsende voorgestelt ende gedebiteert soude schijnen te sijn; ende dat over sulx het contrarie van dien bij soodaenigen ontledinge aengewesen werdende, de sinceriteijt ende de candeur van haer Ho:Mo: ende derselver ministers aldaer wel eenichsins verdacht gemackt soude mogen werden; immers ende de saecke ten schoonsten comende vreese ick dat men ons naederhandt soude vergen uut de voors. memorie te lichten alle de termen ende perioden die deselve tot de voors. antwoorde relatiff, ende oversulx, soo als voorhenen gesproocken is conditionneel maecken: ende dat dan sulx niet geschied ende haer Ho:Mo: van manquement van sinceriteijt geinsimuleert souden werden, doch dat sulx geschiedende groot pre judicie voor den Staet geleijdt ende in de saecke selfs niets ter wereldt gevordert soude wesen; aengesien ick voor indubitabel achte dat den Coning van Groot Britannien sijn woordt aen Vranckrijck specifijquelijck gegeven voor eerst sal moeten presteren, maer dat, onder Godes zegen, bij vervolch wel lichtelijck toevallen souden connen voorcomen om sijne Majesteijt van die partije te desgageren ende het waere interest van de natie te helpen verdedigen: Niettemin dewijle Uw Ed^en in loco van alles veel beter sullen connen oordeelen, ende dat ick van Uw Ed^ts bekenden ijver voorst beste van ons algemeene lieve Vaederlandt soo vele preuves gehadt hebbe, soo sal ick helpen verdedigen ’t gene bij Uw Ed^en daerontrent geresolveert ende gedaen ofte gelaeten sal worden. Waermede in haest affbreeckende sal ick verblijven etc.

Haege den 29^en martij 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0074.jpg
paginanummer:  74]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_24_0075.jpg
paginanummer:  75]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0001.jpg
paginanummer: 1]

Aen alle de steden ter dachvaert den 5^en april 1672.

Edele wel achtbaere heeren Met de jongste post uut Engelandt is alhier ingecomen de nevensgaende declaratie van oorlogh bij den Coning van Groot Brittannien jegens desen Staet gedaen, dewelcke door ordre van de regeringe uut de Engelsche in de Nederlandtsche taele getranslateert sijnde, ick van mijn plicht geacht hebbe Uw Ed: Achtb. hiernevens bij gedruckte copie te laeten toecomen; ende dese tot egeenen anderen eijnde dienende sal ick Godt Almachtich bidden Uw Ed: Achtb. directie ende personen ten dienste vant landt te willen zegenen ende verblijven die ick waerlijck ben Edele etc.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0002.jpg
paginanummer: 2]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0003.jpg
paginanummer: 3]

Aen de heer W. van Wijnbergen Maerschalck van Montfoort Drossaerdt van Zuijdtende Noordtlinschoten, Heekendorp ende Snelrewaerdt den 12^e. april 1672.

Mijn heere Uw Ed^ts missive vanden 28^e. der voorlede maendt is mij wel ter handen gecomen; daerop U Ed: tot antwoorde gelieve gedient te sijn dat, mijns oordeels niet redelijck soude sijn ende dat ick dienvolgens oock niet gaerne soude sien, dat bij de jegenwoordige conjuncture van tijden ende saecken in dewelcke de ingesetenen ten platten lande soo veel als in de steden deser provincie met extraordinaris schattingen, waepeninge ende anders soo merckelijck werden beswaert noch tot onderhoudt van een schoolmeester in Zuijdt ende Noordtlinschoten over ijder nierge een str soude werden omgeslaegen; maer soude ick veel gevoechlijcker oordeelen dat aldaer geen genoechsaeme middelen tot onderhoudt van een schoolmeester in voorraedt sijnde, die van Zuijdt ende Noordtlinschoten voorn. sich bijreijtheijt quaemen te addresseren aen de heeren Staten van Hollandt ende Westvrieslandt ende aldaer te versoecken om ten fine voors. met eene moderate somme gesubsidieert te mogen werden; Waermede dese affbreeckende sal ick verblijven.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0004.jpg
paginanummer: 4]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0005.jpg
paginanummer: 5]

Aen de hereen Lucas van Neck ende Huijch borgemeesteren steden Hoorn ende Enckhuijsen den 18^e. april 1672

Mijn heere Dese sal alleenlijck dienen tot geleyde van de ingesloten resolutie die ick van mijn schuldige plicht geacht hebbe Uw Ed: hiernevens te laeten toecomen, omme te strecken tot desselfs naerichtinge ende voorts ten eijnde Uw Ed: de goede meijninge ende intentie van haer Ed: Grootmo: daerinne vervatt op volgen ende naer comen als naer behooren; tot geleijde van de welcke dese alleenlijck dienende sal ick verblijven etc.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0006.jpg
paginanummer: 6]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0007.jpg
paginanummer: 7]

Aen de heer ambassadeur Van Haeren den 16^en aprilis 1672.

Edele Gestrenge heere De declaratie van oorloch bij den Coning van Vranckrijck tegens desen Staet uutgegeven dunct ons alhier een klaer bewijsch te sijn dat geene andere rede van sijne indignatie tegens haer Ho:Mo: voogewendt kan worden als dat deselve sijne Majesteijts voornemen om sich van de Spaensche Nederlanden meester te maecken hebben helpen breecken ende stuitten dewijle het palpabel is dat soo sijne Majesteijt eenige andere oorsaecke tot den oorloch gemoveert hadde deselve explicite uutgedruckt soude sijn geworden, maer dese en heeft niet mogen werden geexpresseert om de leden vande triple alliancie niet publijcquelijck te necessiteren haer tegens hem te kanten, in voegen dat wij reden hebben om te gelooven dat de Croone van Sweden haer woordt bij de voors. triple alliancie geinterponeert eerlijck houden ende naercomen sal; Den Graeve van Coningsmarck door Uw Ed: aen haer Ho:Mo: overgesonden hebbende eenige consideratien bij sijn Ed: voorgestelt ontrent het werven van de bewuste regementen hebben haer Ho:Mo: aen alle deselve consideratien gedefereert, alleenlijck haer met positive connen verbin-

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0008.jpg
paginanummer: 8]

den tot het aenhouden van sijn regement off eenige compagnien van’t selve, dewijle, soo als Uw Ed: bekent is, sulx met de ordre van de regieringe ende de crijchsraedt van de consenten van de provincien niet en is in te schicken maer d’extensie dienthalven te maecken sal mede brengen dat daerop soo favorabelijck sal werden gereflecteert als het eenichsins doenlijck sal sijn: Ondertusschen is oock op den 12^en deses de charge van lieutenant generael van de infanterije op sijn Ed: finaelijck geconfereert, het tractement daer toe staende is vijffhonderdt gln ter maendt ordinaris, ende noch 500 gln ’s maendts extraordinaris geduijrende de campaignes ende expeditien te velde: Ende naedemael daeraen ten alderhoochsten is gelegen dat de voorgenomen wervinge op’t alderspoedichste werde voltrocken soo gelieve Uw Ed: de saecke op’t effecacieuste daerhenen te beleijden dat den gem: heere Graeve Coninxmarck sonder eenich uutstel in’t werck trede, sijne officieren aenstelle, ende de wervinge soo haest doenlijck voltrecke; sonder op het presteren van eedt, het ontfangen van commissie, off om andere formaliteijten een eenich moment te versuijmen. Off de resolutie vande heeren Staten Generael die op de voors. overgesonden consideratien gisteren genomen is noch met dese post sal connen affgaen twijffele ick, ende hebbe derhalven van mijn plicht geacht, om tijdt te winnen, dese in antecessun, aen Uw Ed: te laeten affgaen. Waermede besluijtende sal ick verblijven etc.

Haege den 16^en Apr: 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0009.jpg
paginanummer: 9]

ende op dan de ingesetenen van dese provinie bij comparatie tegens haere naegebuijren haer geluck te rechte al leerende kennen met des te meerder vigueur ende animositeijt haer lijff ende leven mogen waegen ende opsetten om haeren geluckigen Staet te helpen conserveren. Waerover ick den zegen van Godt Almachtich soo wel als over Uwer Ed: Achtb. personen ende directie affbiddende sal affbreecken ende verblijven etc.

Haege den 18^en apr: 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0010.jpg
paginanummer: 10]

Aen alle de steden ter dachvaert comparerende den 18^en apr: 1672. item aen de heere Van Thilt ende andere commissarissen van de Staten van Hollandt ende Westvrieslandt in de respective zee dorpen.

met uutlaetinge van’t aengehaelde ende invoeginge van’t gesublimeerde in margine. om die gene aen dewelcke Uwer Ed: Mo: commissie te wercke moet werden geleijt noch den gerequireerden standtvastigheijdt

Edele mogende heeren Gisteren is Uw Ed: Achtb., onder couverte van de heer secretaris van Beaumondt, toegesonden de resolutie nopende het emploij van de vijffde man uut de arbeijdende officianten op ’s landts vlote die bij haer Ed: Gr:Mo: op inschrijvens tegens donderdach toecomende is genomen; hier bij gaet noch ene exceptie raeckende de mennogesinden, sijnde in effecte een appendix van de voors. resolutie; ende noch hier nevens gaet een extract uut seecker advis van Londen ingecomen waerbij Uw Ed: Achtb. sullen gelieven te bemercken wat uutterste vigueur ende ijver bij de vijanden toegebracht wordt om haere vlote tot destructie van desen Staet completelijck ende spoedichlijck te bemannen, off mogelijck het selve conde dienen om, voor soo veel des noot zij, Uw Ed: Achtb. noch naeder op te wecken in haeren loffelijcken ijver om het haere tot een rechtmaetich ende noodich tegenweer mede met alle bedenckelijcke resolutheijdt ende vigilantie te contribueren.

Aen de lieutenant admirael De Ruijter den 18^en april 1672.

Edele Gestrenge heere Soo aenstondts comt mij wel ter handen Uw Ed: missive van huijden, waerop kortelijck tot antwoorde dienen sal dat ick al voorde receptie der voors. Uw Ed^ts missive den s^rs Andringa geordonneert hadde Uw Ed^ts commissie over de compagnie mariniers te lichten, ende aen de heeren Gecommitteerde Raeden bij eene memorie te  versoecken dat mijn broeder den Ruwaerdt van Putten geaucthoriseert moge werden Uw Ed: daerop den gewoonlijcken eedt aff te nemen, daeraen ick de handt sal houde dat alsoo toegestaen ende geordonneert moge werden; hebbende denselven oock verders geopent mijn sentiment ende gevoele hoe Uw Ed: sich in’t maniement, ende ’t onderhouden van de voors. compagnie soude behooren te gedraegen, daertoe ick mij gedraege.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0011.jpg
paginanummer: 11]

Naeder ordre ende last van haer Ho:Mo: om met Uw Ed^ts onderhebbende schip ende andere ’s landts gereedt leggende schepen naer het bekende rendevous te verseijlen sal mijns oordeels geensins noodich wesen, maer genoch sijn dat Uw Ed: uutloope met voorweten ende goedtvinden van de heeren Raeden ter Admiraliteijt aldaer off van haere Gecommitteerden, ende hoe ’t selve eerder geschiede hoe het, mijns oordeels beter wesen sal. Waermede in haest affbreeckende ende Uw Ed: in Godes H. bescherminge bevelende sal ick affbreecken ende verblijven etc.

Haege den 18^en aprilis 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0012.jpg
paginanummer: 12]

Aen de heer borgemeester Van Thilt, Maes, ende Hopp. 18^en apr: 1672

Mijn heere Mits de menichvuldigheijdt ende het embaras van saecken die, naer’t scheijden van haer Ed: Gr:Mo: vergaederinge, spoedige executie vereijscht hebben, ende de distractie daer door gecauseert hebb’ ick, bij inadvertentie ende haestigheijt in Uw Ed^ts commissie over de zeedorpen aff te leggen vergeten te voegen de commissarissen uut het Noorderquartier met de clausule dat het werck bij de presenten soude werden aengevangen; weshalven hier nevens gaet een  gecorrigeert exemplaer, daer naer ick bidde dat Uw Ed: sich gelieve te reguleren, ende mijne gecommitteerde faulte, om redenen voors. te excuseren: Ick hebbe de voors. resolutie commissoriael oock a droicture toegesonden aen alle de andere heeren Gecommitteerden, ’t welck van sijn plicht geacht heeft Uw Ed: mede te adverten die gene die is ende altijdts sal blijven etc. Haege den 18^en apr: 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0013.jpg
paginanummer: 13

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0014.jpg
paginanummer: 14

Aen de heere Raedtpensionaris van Zeelandt den 19^en apr: 1672.

Edele gestrenge heere Uw Ed^ts missive vanden 10^en deses is mij ter rechter tijdt wel ter handen gecomen, ende hope ick bij Uw Ed: lichtelijck excuse te sullen vinden over de traege beantwoordinge, sijnde sulx dat ick zedert die tijdt alhier soodaenich geaccableert ben geweest dat mij naeuwelijx eenige tijdt tot nachtrust overgebleven is, alsoo de vergaederinge van de heeren Staeten van Hollandt ende Westvrieslandt in de laatste daegen eerst over de middernacht jae in de laetste sessie van saturdach voorlede tot tusschen drie ende vier uijren in de morge stondt eerst is gescheijden, mij dan met de depesche ende expeditie van all het geresolveerde besett laetende. Ick ben met Uw Ed: in een ende ’t selve verstandt dat het ten hoochsten hardt is in dese conjuncture van tijden ende saecken de provincien van Hollandt ende Zeelandt soo seer, jae de eerste totaelijck van militie te ontblooten, nietjegenstaende deselve soo merckelijcken gedeelte

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0015.jpg
paginanummer: 15]

van de voors. militie is betaelende, ende echter nu geobligeert is haere Borgers welcke tot onderhoudt van de voors. militie soo excessivelijck geschatt ende geperst werden, noch uut haere woonsteden neeringen ende winsten te trecken, ende inde frontieren te versenden om met haeren lijffdienst te helpen suppleren het defect van die soldaeten die zij selfs betaelen. Maer aen d’ander zijde hebb’ ick niet sonder alteratie geconsidereert den soberen toestandt van de besettinge dier steden ende plaetsen die, naer apparentie, den eersten aenstoot vande geoeffende Fransche militie hebben te verwachten. Sulx dat ick mij tegens de  geheele ontblootinge van Hollandt niet seer hebbe derven formaliseren; gelijck ick oock wil hopen ende vertrouwen dat Uw Ed: aldaer sal hebben helpen  condemneren het ophouden van seven compagnien tegen de solemnele overgifte bij de gesaementlijcke bondt genooten al op de groote zaele noodich geacht, ende den 4^en febr. lestelede met expressie van alle particulariteijten geperfectionneert; Ick hebbe naer de rupture met Engelandt op de voors. Uw Ed^ts missive de handt daer aen helpen houden dat twee regementen voor Rammekens geposteert, ende veerthien compagnien inden Briele ende in Hellevoetsluijs versonden souden werden; dat oock eenige compagnien ruijters in Hollandt ende Zeelandt souden werden gebracht, alhoewel daer toe geen ander volck te becomen is geweest als dat vande nieuwe lichtinge vanden 4^en febr. voorn. ’t welck ick beducht ben dat seer traech bij sal comen. Dat mede den collonel Schotte het gouvernement van Sluijs provisionnelijck soude werden toevertrouwt ende tot bewae-

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0016.jpg
paginanummer: 16]

ringe van alle plaetsen van Vlaenderen soodaenigen directie ende aucthoriteijt geestablisseert als daer toe convenabel geoordeelt is. De saecke van Suriname, ende voornaementlijck de bescherminge der voors. colonie tegens beduchte occupatie van vijanden sal ick oock gaerne naer vermogen, helpen handthaeven, ende waere het mijns oordeels, ten hoochsten noodich derwaerts wederom een bequaem commandeur aff te schicken, waer toe ingevalle d’heer Lichtenberch conde werden verwillicht het, mijns bedunckens, best bestelt soude wesen; met dewelcke dan oock affgesonden soude connen werden het volck dat dese provincie voor de eene helfft aengenomen heeft aldaer te onderhouden; het poinct om eenige schepen derwaerts te senden sal, mijns oordeels, met de collegien ter Admiraliteijt overleijdt ende ingeschickt moeten werden, daer toe die van de Admiraliteijt in Zeelandt ter eerster bijeenkomste van gecommitteerden uut de collegien instantie doende ick niet naerlaeten sal haer daerinne, soo veel doenlijck, te secunderen. Het leenen van canon  aen eenige provincien off collegien ter Admiraliteijt en is niet in de macht van de heeren Gecommitteerde Raeden, maer wel het uutgeven van’t selve voor geldt; echter hebben de gem: heeren Gecommitteerde Raeden haer noch soo verre geëslargeert dat zij aen de Admiraliteijt aldaer de begeerde stucken hebben laeten volgen op belofte van dat het geldt aenstondts herwaerts soude werden gesonden, ende onder het particulier verbandt van twee heeren gedeputeerden voor de prestatie van dien. Ick hebbe met moeijelijckheijdt gesien de bottigheijdt van mijn

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0017.jpg
paginanummer: 17]

volck in’t stellen van’t opschrift mijner brieven aen Uw Ed: daerover ick haer nu voor de tweede mael eene reprimende gegeven hebbe, willende hopen dat die faulte voortaen niet meer gecommitteert sal worden. Mijn broeder den Ruaerdt van Putten heeft, volgens commissie van haer Ho:Mo: op sich genomen de aenstaende expeditie ter zee bij te wonen, ende gelijck Uw Ed: seer wel kan oordeelen, is hem ende voor al mede den Staet daer aen ten hoochsten gelegen dat soo hem ijemandt uut de provincie van Zeelandt soude werden toegevoegt, het selve mach sijn een verstandich, ende voor al mede een cordaet standtvastich man; hij heeft tot Brussel met den heere van Vrijbergen seer wel connen sijmboliseren, ende ick houde den gem: heere van Vrijbergen oock te wesen een man van standtvastigheijdt die mede wel wat soude derven ondernemen ende uutstaen, die ick oock mercke dat ter Generaliteijt voorgedraegen werdende, niet onaengenaem sal sijn, weshalven ick Uw Ed: bidde, indien de provincie van Zeelandt geraeden soude mogen vinden ijemandt tot het voors. emploij voor te stellen, de saecke daerhenen te willen helpen dirigeren dat de verkiesinge op de persoon vanden gem: heere van Vrijbergen vallen moge; daermede ick vastelijck vertrouwe dat ’s landts dienst ten besten sal wesen gevordert, gelijck oock daer door particulierlijck sal wesen verobligeert die gene die is ende altijdts sal blijven etc.

Haege den 19^en apr: 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0018.jpg
paginanummer: 18]

Aen den heere Prince van Oraigne den 25 aprilis 1672.

Doorluchtige hoochgebore vorst ende heere Naer het vertreck van Uwe Hoocheijt uut dese plaetse is alhier niets van sonderlinge consideratie voorgevallen dat alleenlijck de aenbiedinge door den heere Graeve van Montereij gedaen om met Uwe Hoocheijt ten overstaen van gedeputeerden vanden Staet te abboucheren, waerop bij haer Ho:Mo: ilico gedisponeert, ende deselve dispositie noch tenselven daege aen de heeren haer Ho:Mo: gedeputeerden ende gevolmachtichden te velde, mitsgaeders oock aen Uwe Hoocheijt toegesonden is; ende alhoewel uut deselve aenbiedinge, schijnt geconcludeert te moeten werden dat men van de zijde van Spaigne geresolveert soude sijn tegens Vranckrijck mede in rupture te treden, soo ben ick nochtans ten hoochsten beducht dat den  gem: heere Graeve van Monterij daer toe niet sal derven comen sonder naedere ende expresse aucthorisatie van de Coninginne Regente ende den Raedt van Spaigne, in de welcke wij uut de jongste advisen van daer

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0019.jpg
paginanummer: 19]

ingecomen de gewenschte dispositie daerontrent noch niet connen bemercken;  waer bij dan comende dat den Coning van Groot Britannien alle sijne onderdaenen, ende particulierlijck de coopluijden op Spaigne traffijcquerende, gelijck oock  de geheele wereldt door sijn uutgegeven declaratie heeft doen verseeckeren dat de Aeckensche vrede, onaengesien dese oorlogen, punctuelijck sal werden geobserveert, ende dat de voors. coopluijden sijne Majesteijts onderdaenen geen becommernisse behoeven te hebben voor haere schepen ende effecten in Spaigne, maer sonder eenige apprehensie in die traffijcque mogen continueren; ende noch boven dien uut Parijs geadviseert wordende dat den affgesante van de Churvorst van Ments den Coning van Vranckrijck verseeckert heeft van de neutraliteijt van de Keijser ende ’t Rijck, indien maer de ruste van het Rijck ende particulierlijck van de Burgondische Creits niet en werdt getroubleert, soo staet te beduchten aen d’eene zijde dat Spaigne door de waepenen van Vranckrijck niet eerst geattacqueert werdende van haere zijde tot geene rupture sal resolveren, ende van de andere zijde dat Vranckrijck soo om aen Engelandt woordt te houden, als om van de neutraliteijt van de Keijser ende van’t Rijck te mogen gauderen, alle occasie van offensie aen Spaigne te geven seer sorgvuldichlijck sal vermijden, in  welcke bekommeringe ick des te meer gesterckt werde overmits den heere Baron de Lisola tot noch toe geen last ontfangen heeft om de over lange ontworpene acte van secours met haer Ho:Mo: te  sluijten ende te teeckenen, maer is den gem: heere Baron de Lisola op saturdach voorlede te gelijck met den heere Van Beuningen naer Brussel vertrocken, hebbende

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0020.jpg
paginanummer: 20]

mij voor sijn vertreck verseeckert, van de redenen hem voorgehouden om ten minsten bij provisie de ses regementen van desen Staet uut de Spaensche Nederlanden weder te rugge te mogen becomen, t’eenemael gepersuadeert te sijn, ende dienvolgende oock daer toe gaerne bij den heere Graeve van Monterey dispositie te sullen helpen verwecken. Ick en wete niet off de voors. aengeboden conferentie door Uwe Hoocheijt, sonder meerder versuijm van de saecken aldaer te  bestellen, sal connen werden waergenomen, ’t welck oock  bij haer Ho:Mo: absolutelijck aen’t oordeel van Uwe Hoocheijt is gesubmitteert; doch bij soo verre Uwe Hoocheijt de aengeboden conferentie sal hebben geaccepteert, wil ick hopen dat in de selve de saecke met een onderling genoege soodaenich sal connen werden ingeschickt off dat den gem: Graeve van Monterey sich schriftelijck tot eene absolute rupture jegens Vranckrijck verbinde, off wel dat hij de bonne grace permittere dat voor aff de voors. ses regementen gevoegt mogen werden bij ’t leger van desen Staet, off immers daer het, naer de contenantie vanden vijandt, voor desen Staet dienstichst geacht sal werden op dat deselve ten minsten in state mogen wesen om de vijandt affbreuck te connen doen, ende niet gehouden te werden in een landt daeruijt men niet bevoecht is tegens de vijanden van haer Ho:Mo: offensive te ageren, ende alwaer men, mijns oordeels, om de voorverhaelde redenen, geen attacque heeft te vresen soo lange men selfs niet geresolveert is de eerste pas te doen. Ick sal, tot besluijt, hier bij voegen, off het mogelijck eenichsins tot Uwe Hoocheijts naerichtinge conde dienen dat mij vanden 22^en deses uut ’s Hertochenbosch geadviseert is dat uut Fransche brieven aldaer behendichlijck geopent

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0021.jpg
paginanummer: 21]

bespeurt is geworden dat den Coning van Vranckrijck binnen weijnich daegen tot Luijck soude comen, den Prince van Condé tot Sedan, ende den hertoch van Crequij in Vlaenderen. Waermede Godt Almachtich biddende Uwe Hoocheijt per soon directie ende executien ten dienste vanden Staet te willen zegenen sal ick verblijven etc.

Haege den 25^e. apr: 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0022.jpg
paginanummer: 22]

Aen de heer van Vrijberge, extraordinaris gedeputeerde van den Staet der Vereenichde Nederlanden uut Brussel den 25^e aprilis 1672.

Edele Gestrenge heere Wat haer Ho:Mo: geresolveert hebben op de receptie van Uw Ed^ts importante depesche vanden 21^en deses sal deselve uut het overgesonden extract tijdelijck vernomen hebben; tot beantwoordinge van ’t gene Uw Ed: mij de eere gedaen heeft daerbenevens in’t particulier te adviseren sal deselve gelieven gedient te sijn dat ick daeruijt seer gaerne vernomen hebbe de confirmatie van dat den Graeve van Monterey in volle genegentheijt is om den Coning van Vranckrijck in de desseijnen die sijne Majesteijt heeft tegens den Staet van haer Ho:Mo: soo veel doenlijck te steuijten, ende van volcomene intentie om de stadt van Maestricht te helpen conserveren; maer ick en kan niet begrijpen dat die goede genegentheijdt, ende resolute intentie ons sonderlinge ten mitte comen kan soo lange den gem: Graeve van Monterey sich niet gequalificeert vindt om tegens Vranckrijck te breecken ende echter in plaetse van ons eenich considerabel secours

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0023.jpg
paginanummer: 23]

toe te senden, den Staet blijfft onthouden de fleur van haere infanterije die wij jegenwoordich meest van noode hebben, ende bij defect van de welcke Hollandt ten dienste van de unie alle de gesoldoijeerde militie uutgesonden heeft ende sulx genootsaeckt geworden is die borgers die deselve militie door excessive swaere schattingen helpen betaelen noch haere lighaemen in plaetse van de selve militie in de frontieren tot affkeeringe van de vijanden te doen posteren ende laeten gebruijcken; hebbende naer de publijcque declaratien van oorloch tegens desen Staet uutgecomen ende sulx in den tijdt dat geen gedachten meer conden overblijven om derwaerts secours te senden maer wel om van daer assistentie te ontfangen, ter naeuwer noodt binnen de voors. provincie becomen 14 compagnien van de vier regementen die bij Bergen op den Zoom geposteert sijn geweest; sijnde de overige compagnien versonden voor Rammekens in Zeelandt daer deselve mede wel ten hoochsten van noode waeren. Daerenboven hebben de heeren Staeten van Hollandt ende Westvrieslandt, buijten eenich consent van de unie ende sulx bij provisie sulx bij probisie te haeren particulieren laste, geresolveert te doen lichten de nombre van 5830 waerdtgelders ende noch 14000 voetknechten ordinaris gesoldoijeerde militie, daer toe, voor soo veel de voors. waerdtgelders ende de eene helffte van de voors. 14000 voetknechten belangt, de ordres albereijdts uutgegeven sijn maer de volckeren seer beswaerlijck sullen wesen te becomen, tot het lichten van de wederhelfft ende sulx van noch 7000 voetknechten sal ter eerster weder bij eencomste van haer Ed: Gr:Mo: ’t welck ick gisse ontrent over 14 daegen te sullen wesen, mede de vereijschte ordre gestelt worden; weshalven bij soo verre eenige goede ende geëxperimenteerde officieren

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0024.jpg
paginanummer: 24]

Na. bijlaege

aldaer genegentheijdt mochten hebben om den Staet in qualiteijt als collonelen, lieutenant collonelen, sergeanten major off capitainen te dienen, ende ten dien fine regementen off compagnien op te rechten, sal Uw Ed: wel doen deselve negens dien tijdt herwaerts te laeten affcomen gemunieert met haere oude commissien off legaele attestatien om te betoonen dat zij voldoen connen aen de requisiten vervatt in de capitulatie ende acte van qualificatie hier nevens gevoecht. De gedachten vanden gem: Graeve van Monterey om den heere veltmaerschalck Wirtz de post binnen Maestricht te  doen waernemen, connen bij voortgang van de voorgeslaegene entreveue in de selve wel eens op het tapijt gebracht werden, maer Uw Ed: is bekent dat den  gem: heere veldmaerschalck al over lange, alhoewel seer abusivelijck, sijn beklach gedaen heeft dat men van voornemen soude sijn hem binnen Maestricht te senden, met demonstratie van sulx voor een  groote hoon ende schimp op te  nemen, behalven dat den heere Prince van Oraigne van sijne presentie ende assistentie in’t  leger gaerne gedient waere; sulx dat ick niet en previdere dat daer van ijets sal connen vallen. Wat mij belangt, behalven dat het waernemen van de voors. conferentie eijgentlijck is van de functie van de heeren gedeputeerden ende gevolmachtichden te velde, soo sal ick eerstdaechs mij, nevens andere haer Ho: Mo: gedeputeerden dienen te vervoegen naer ’s landts vlote, off ’t meerder gedeelte van dien jegenwoordich leggende in’t Vlie, om, naer voorgaende gebruijck, te helpen bevlijtigen dat deselve vlote gereedt werde, dat een ijder die’t aengaet daer toe sijn debvoir aenwende, ende sijne naerstigheijdt bij brenge, ende dat de heeren gedeputeerden ende gevolmachtichden van haer Ho:Mo: op deselve

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0025.jpg
paginanummer: 25]

vloten mitsgaeders den heere lieutenant admirael op’t uutzeijlen van de intentie vanden Staet tot haere gerustheijdt schriftelijck geinstrueert mogen werden; Ick wil hopen, ende mijn Broeder wenscht van ganscher herte dat Uw Ed: in die expeditie soo wel als in de Brusselsche commissie, het werck met hem onder Godes zegen moge helpen uut voeren; welck mijn verlangen ick aen den heere Prince van Oraigne ende de heeren gedeputeerden van de provincie van Zeelandt serieuslijck bekent gemaeckt hebbe, ende heeft sijn Hoocheijt mij toegeseijt, gelijck oock den heere van Odijck, voor sijn vertreck naer Zeelandt mij belooft heeft de saecke daerhenen te sullen helpen dirigeren. Waermede Uw Ed: in Godes H. bescherminge bevelende sal ick verblijven etc.

Haege den 25 aprilis 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0026.jpg
paginanummer: 26]

Aen de heer Brasser extraordinaris gedeputeerde aen de vorsten van Bronswijck ende Lunenb. den 22^e. april 1672.

Edele Gestrenge heere Uw Ed^ts missive vanden 8^e. deser loopende maendt is mij wel ter handen gecomen; ick hadde wel gewenscht dat den heere Iselsteijn sijne genegentheijdt om den Staet te dienen wat eerder aen Uw Ed: hadde bekent gemaeckt, ten eijnde hij alhier met een regement te paerdt geaccommoddeert hadde moge werden; maer aengesien men alhier jegenwoordich van genoechsaeme ruijterije voorsien sijnde voor eerst geen meerder cavallerije sal aennemen, soo sal het oock dienvolgende onmogelijck sijn den gem: heere Iselsteijn in sijne goede genegentheijdt in te volgen; ondertusschen vinde ick mij verplicht Uw Ed: mitsdesen bekent te maecken dat haer Ed: Groot mo: van meijninge sijn in corten noch verscheijden commissien uut te geven tot het werven van ontrent seven duijsent voetknechten, ten eijnde Uw Ed: eenige bequaeme ende wel geëxperimenteerde officieren wetende, die genegentheijdt souden mogen hebben om den Staet te dienen, deselve daervan kennisse gelieve te geven, op dat sij haer ten spoedichsten herwaerts begeven, aengesien haer Ed: Grootmo: over drie weecken off daerontrent van de hooge ende mindere charges sullen desponeren niet twijffelende off sullen soodaenige officeren bij dese tijdts gelegentheijdt wel met een sortabel emploij onder de voors. te werven troupes voorsien connen werden. ende dese tot egeenen anderen eijnde dienende sal ick verblijven etc.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0027.jpg
paginanummer: 27]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0028.jpg
paginanummer: 28]

Au duc de Holstein le 25 avril 1672 Au serenistime Prince le seigneur Bernard Prince hereditaire de Norttegue duc de Sleswig et de Holstein etc.

Monsieur J’aij receu la lettre, que vostre altesse m’a fait l’honneur de m’escrire de Groningue du 10/20 de ce mois, en y ay veu la diligence qu’elle a faite pour mettre son regiment sur pied, et l’accident qui est arrivé aupres de Glucstadt a un navire, qui portois une partie de ses gens et son bagage. V. A. se peut a fleurer, que le Zele qu’elle témoigue our le seraice de l’estat, est tres agreable, et pour ce qui est de la rencontre de la saisie du navire, comme c’est une chose, donc on ne vous peut pas attribuer la faute, je ne manqueray pas d’en faire rapport la ou il sera besoin, et en des termes qui ne justifieront pas seuelement vos bonnes intention, mais qui vous témoigueront au sly que la mienne est de vous seruir en toutes les occasions, ou je junnay donner des preuves de l’affection, avec loquelle je suis Monsieur V. Altesse

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0029.jpg
paginanummer: 29]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0030.jpg
paginanummer: 30]

Aen de heeren borgemeesteren ende regeerders van Hoorn den 25^e apr: 1672.

Edele wel Achtb. heeren Uwer Ed: Achtb. missive vanden 22^en deses is mij wel ter handen gecomen, ick hebbe daer van aen de heeren Gecommitteerde Raeden communicatie gegeven, die mede wel wenschten dat de jegenwoordige conjuncture van tijden ende saecken oonde lijden dat men wat meerder militie vanden IJssel ende uut de frontieren van’t landt conde missen ende binnen Hollandt ende Westvrieslandt doen comen, maer sulx en is, naer overslach van alles, ende naer rapport daer van aen haer Ed: Gr:Mo: gedaen, niet doenlijck, oock  ter Generaliteijt niet uutwerckelijck geweest, waeromme  dan oock haer Ed: Gr:Mo: tot het lichten van 5830 waerdtgelders, ende van noch 14000 voetknechten ordinaris militie geresolveert hebben, welcke als op de been ge-

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0031.jpg
paginanummer: 31]

bracht sullen sijn particulierlijck tot defensie van Hollandt geëmploijeert sullen worden; onderentusschen sijn patenten uutgesonden op eenige nieuwe compagnien paerden om uut de frontieren daer zij haere loopplaetsen gehadt hebben herwaerts te connen daer van eenige in de zijp, in Egmondt op de Hoeff, in Alcmaer ende in de Beverwijck geplaetst sullen werden, volgens resolutie ter vergaederinge van de heeren Staten van Hollandt ende Westvrieslandt daer toe speciaelijck genomen; op Den Helder en is voor alsnoch geene commoditeijt om paerden te connen doen subsisteren; ende soo haest in’t Noorderquartier eenige compagnien waerdtgelders opgerecht sijn, sullen deselve derwaerts gesonden connen werden; maer ick ben van opinie dat het eenige ende, onder Godes zegen, het seeckere mddel om den vijandt het landen te beletten is de spoedige expeditie van ’s landts vlote, daeraen ick met leedtwese verneme in Westvrieslandt ende den Noorderquartier niet soo veel te wesen gevordert, als door extreme diligentie wel hadde connen geschieden, ende den dienst van’t  landt wel ten hoochsten comt te vereijsschen, waer toe indien Uw Ed: Achtb. noch ijets connen contribueren, ick deselve van ganscher herten bidde daerontrent een uutterste efforte te doen, mij verwonderende ende ten hoochsten bedroevende dat in eene saecke waer aen onser aller welvaeren off ruine, ner menschelijcke apporentie, dependeert, ijets oock het alderminste werdt genegligeert; indien de Fransche vlote met die van

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0032.jpg
paginanummer: 32]

Engelandt comt te conjungeren eer wij in zee sijn, soo is de saecke, naer menschelijcke schijn, buijten remedie, daer ter contrarie, bij soo verre de onse voor de voors. conjunctie de Engelschen kan aentreffen, groote hope schijnt te wesen van eene gewenschte uutcomste onder den goedertieren segen van Godt Almachtich in wiens H. bescherminge ick Uw Ed: Achtb. sal bevelen ende verblijven etc. Haege den 25^en apr: 1672. De commissarissen in’t Noorderquartier op de securiteijt door’t waepenen, dresseren ende ordentelijck emploijeren van borgers ende huijschluijden gecommitteert sijnde de heeren van Fladracque, Cortleven ende Piteijs, als Uw Ed: Achtb. uut de bijgaende resolutie breeder sullen gelieven te bemercken. Ende door’t inlaeten van waeteren, Fladracque, Dirck Quirijnsz., ende Taemsz. N. in te sluijten de resolutien vanden 2^en 7^en ende 16 apr: ni fallor,

Aen den heere Van Beuningen extraordinaris gedeputeerde tot Brussel den 26^en apr: 1672.

Edele Gestrenge heer Naer Uw Ed^ts vertreck van hier hebben d’ heeren Gecommitteerde Raeden aen den heere ontfanger Uuttenboogaerdt laeten affgaen een creditbrieff in communi forma om te accepteren de wisselen die Uw Ed: in de voors. commissie soude mogen comen te trecken. Hier bij gaet copije van mijne antwoorde op een missive vanden heere van Vrijberge die ick van mijn plicht geacht hebbe tot Uw Ed^ts imformatie, hiernevens te voegen, daer toe ick mij, mits defect van tijdt, genootsaeckt werde te refereren als mede tot het gene Uw Ed: hierbenevens op den naeme van

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0033.jpg
paginanummer: 33]

haer Ho:Mo: toecomen sal aengaende de versterckinge van’t garnisoen aldaer met noch twee regementen; ick en kan in goeden gemoede, niet anders oordeelen, off is aen de conservatie van Maestricht den Coning van Spaigne soo vele gelegen dat den gem: Graeve voor’t interest van sijn meester daer toe blijgeestich soude behooren te resolveren, al en waere den hoochstgedachten Coning van Spaigne bij acte tot geen secours aen desen Staet verbonden, ende al waeren ter contrarie aen sijn Excellentie geen secours van ses regementen van deser zijde toegesonden; Ick hope dat alles op eene vrundtlijcke wijse ende met onderling genoege sal connen werden affgehandelt, ende dat den Graeve van Montereij de saecke soodaenich sal insien dat als de stadt van Maestricht een gedeelte van sijn eijgen gouvernement was, ende dat de voors. ses regementen soo wel als alle de vordere militie in de Spaensche Nederlanden waeren sijn coninx eijgen troupen, hij onfeijlbaerlijck, mits de aenstaende visible belegeringe van de voors. stadt, daer ilico, op soo serieuse representatien van den gouverneur aldaer, noch ten minsten een renfort van twee regementen soude insenden; ende dat hij mitsdien daerontrent nu noch meerder redelijckheijdt sal vinden nu het is een stadt van haer Ho:Mo: besettinge, ende een gedeelte van haer Ho:Mo: eijgen trou-

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0034.jpg
paginanummer: 34]

pes die tot conservatie van de selve versocht werden. Waermede in haest affbreeckende sal ick verblijven etc.

Haege den 26^en apr: 1672.

Aen den heer Prince van Oraigne den 27^en aprilis 1672.

Doorluchtige hoochgebore vorst ende heere huijden heeft den heere Gockinga mij ende de heere griffier Fagel bekent gemaeckt de twee notable poincten om deweleke sijn Ed: de reijse herwaerts aengenomen hadde, het eerste wil ick vertrouwen jegenwoordich genoechsaem vol daen te sullen sijn aengesien de provinciaele acten van  alle de provincien, Zeelandt alleen uutgesondert soo wij vernemen albereijdts gedepescheert ende affgesonden sijn, oock apperentelijck al voor de receptie deses aldaer sullen wesen ontfangen; wij hadden alhier het voors. defect oock ten alderhoochsten geapprehendeert, ende derhalven al voor het arrivement van den gem: heere Gockinga serieuse brieven aen de deficierende provincien laeten affgaen om

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0035.jpg
paginanummer: 35]

de voors. acten a droicture derwaerts te senden. Het tweede poinct hebb’ ick, soo veel in mij is geweest, bij eenige heeren vanden Raedt door particuliere aenspraecke ten besten getracht te faciliteren ende tot eene goede inschickinge te disponeren, welcken aengaende ick mij referere tot het bericht door de gem: heer Gockinga over de gelegentheijdt ende den toestandt der saecken bij den Raedt verricht, aen Uwe Hoocheijt te doen; dienende dese voornaementlijck ende genoechsaem alleen om Uwe Hoocheijt bekent te maecken dat ick, volgens commissie van haer Ho:Mo:, op morgen vroech, bij Godes toelaetinge, vertrecke naer ’s landts schepen van oorloge leggende inde Vliestroom om soo veel mogelijck de handt daer aen te helpen  houden dat’t gene noch tot voortsettinge van de esquipagie is gerequireert, met alle spoedt bevordert werde, ende dat ’s landts vlote soo haest doenlijck in zee moge geraecken, ’t welck ick van mijn plicht geacht hebbe Uwe Hoocheijt mitsdesen bekent te maecken, op dat geene depesches aen mij geaddresseert mogen werden voor ende aleer ick alhier wedergekeert sal sijn, daer van ick alsdan Uwe Hoocheijt aenstondts wederom advertentie sal geven, verblijvende altijdts die ick waerlijck ben etc.

Haege den 27^en apr: 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0036.jpg
paginanummer: 36]

Aen de heer van Amerongen, extraordinaris gedeputeerde aen de Churvorst van Brandenb.

Wel Edele Gestrenge heere den 27^e. april 1672. Uw Ed^ts missiven vanden 9^e. ende 13^e der voorlede mitsgaders 17^e deser loopende maendt sijn mij successivelijck wel ter handen gecomen; ende gelieve Uw Ed: den heere Pelnits te verseeckeren dat ick seer gaerne alles sal helpen contribueren om desselfs compagnie op sijn zoon te doen confereren; maer mijn gevoelen is altijts geweest, gelijck ick oock den gem: heere Pelnits voor desen bekent gemaeckt hebbe, dat sijne pretensie daerontrent tot geen goedt eijnde kan werden gedirigeert soo lange desselfs zoone niet en heeft geadimpleert den ouderdom van negenthien jaeren ende sulx in sijn twintichste jaer sal wesen getreden, als wanneer ick vertrouwe dat de vaeder de compagnie, naer behoorlijcke preparatie, soude connen stellen in handen van haer Ed: Groot mo:, ende dat die vervolgens op de tijdt daertoe volgens de wetten geprescribeert, soude connen werden geconfereert op de zoone, off wel dat eene andere compagnie die tenselven tijde mede vacant soude mogen wesen gelijck jegenwoordich vacant is de compagnie vanden marquis d’Estrades, op hem off op den lieutenant van de compagnie vanden gem: heer Pelnits zijnde een soone van wijlen den lieutenant admirael Tromp sa: ged^e: geconfereert soude mogen werden om daerdoor te eviteren

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0037.jpg
paginanummer: 37]

de oppositien die ick van de zijde van de vrunden vanden gem: lieutenant andersins te gemoedt sie; off nu den zoone vanden gem: heere Pelnits jegenwoordich de jaeren heeft geadimpleert offe niet is mij noch onbekent, maer soo lange ’t selve niet en is kan ick in die saecke geene uutkomste vinden, ende soo sulx is off soo haest sulx sal wesen, wil ick gaerne als voren mijn gering talent toebrengen om hem ’t effect van’t voors. sijn versoeck, in manniere voren verhaelt, te doen erlangen, morgen vroech sal ick mij, volgens commissie van haer Ho: Mo:, begeven naer ’s landts oorlochschepen leggende in’t Vlie ende elders, om naer mijn vermogen te helpen te wege brengen dat ’s landts vlote soo haest doenlijck bij een ende vervolgens in zee geraecken moge Waermede mij voorts referende tot ’t gunt deselve soo directelijck van wegen den Staet als uut de griffie van haer Ho:Mo: toegesonden werdt, sal ick verblijven etc. Haege den 27^e april 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0038.jpg
paginanummer: 38]

Aen de raeden ter admiraliteijt int Noorderquartier den 27^e. april 1672.

Edele mogende heeren Uwer Ed: Mo: missive vanden 22^e. deser loopende maendt is mij wel ter handen gecomen; ick en sie geene apparentie om Uw Ed: Mo: intentie daerinne vervatt te connen uut wercken ende sulx van hier derwaerts te doen aff senden de quantiteijt van canon gerequireert tot monture van de schepen aldaer onder esquipagie sijnde, ten waere ’t selve nevens d’overleveringe in baeren gelde betaelt wierde; ’t welck van sijn schuldige plicht geacht heeft Uw Ed: Mo: in antwoorde op de voors. derselver missive toe te voegen die gene die waerlijck is ende altijts sal blijven etc.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0039.jpg
paginanummer: 39]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0040.jpg
paginanummer: 40]

Aen de heer Joost Wilhelm Frederick van Hassell den 14^e. meij 1672 Tot Meurs

Mijn heere Ick hebbe met aengenaemheijdt uut Uw Ed^ts missive van den 6^e. deser loopende maendt verstaen dat desselfs lieve huijschvrouwe voor de eerste mael was verlost van een jonge zoon ende dat Uw Ed: mijn plaetse als getuijge over den heijligen doop van de jonggeboren hadde doen waernemen door de heere baron van Merode; ick vinde mij verplicht Uw Ed: over de bewesene civiliteijt mitsdesen te bedancken, Godt Almachtich biddende den jonggebooren soon in alle deuchden te willen laeten opwassen ende de craemvrouw wederom ten spoedichsten tot haere vorige gesontheijdt ende krachten te verhelpen; ’t welck van herten u Ed: toewenscht die gene die is etc.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0041.jpg
paginanummer: 41]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0042.jpg
paginanummer: 42]

Aen den heere Prince van Oraigne den 15^en meij 1672.

Doorluchtige hoochgebore vorst ende heere Geduijrende mijne absentie uut dese plaetse in’t Vlie, in’t Texel ende daerontrent hebb’ ick mij niet connen acquiteren van mijn plicht volgens de begeerte van Uwe Hoocheijt ontrent de saecke van den heere van Albrandtswaerdt ende ’t emploij ’t welck de heeren Gecommitteerde Raeden van Hollandt ende Westvrieslandt voor deselve alhier in dese provincie hadden gedestineert; doch soo haest als ick alhier wedergekeert sijnde het collegie in een competent aentall bij een hebbe connen vinden, hebb’ ick haer Ed: Mo: voorgedraegen de redenen waeromme Uwe Hoocheijt mitsgaeders oock de heeren haer Ho:Mo: gedeputeerden ende gevolmachtichden te velde geoordeelt hadden dat den gem: heere van Albrandtswaerdt sonder ondienst

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0043.jpg
paginanummer: 43]

vanden Staet, ende oock sonder merckelijck ongerieff van Uwe Hoocheijt in’t particulier, van daer niet soude connen werden getrocken; gelijck oock den heere van Asperen het selve gerespresenteerde uut brieven bij sijn wel Ed: van Uwe Hoocheijt ontfangen, heeft geconfirmeert; ende is daerop vervolgens goedtgevonden aen de voors. geallegueerde redenen te defereren ende mitsdien die saecke daer bij te laeten, ’t welck ick van mijn debvoir geacht hebbe Uwe Hoochteijt bij desen te no tificieren. A. De vlote vanden Staet is jegenwoordich sterck sevenenveertich schepen ende twaelff fregatten van oorloch met eenige branders, gemonteerde advisjachten ende ander kleijn vaertuijch, die noch daegelijx werden versterckt met eenige schepen bij de respective collegien ter Admiraliteijt onder esquipagie leggende, ende ten tijde van’t uutseijlen derselver vlote noch niet volcomentlijck gereedt geweest sijnde, voornaementlijck van die van Vrieslandt die noch niet een schip van oorloge onder de vlagge gepresteert hebben; de jongste tijdinge uutter zee brengt mede dat d’Engelsche vlote op den 12^en deses uut de reviere van Londen uutgeloopen was, ende dat d’onse haer soude gaen opsoecken, soo als Uwe Hoocheijt uut de bijgevoechde copijen breeder sal gelieven te vernemen, daerop wij het verder vervolgende een goedt succes van den

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0044.jpg
paginanummer: 44]

zegen van Godt Almachtich te gemoedt sien. Ondertusschen sijn wij alhier mede in geduijrige bekommeringe over de saecken vanden Staet te lande, ende particulierlijck over het werck vanden IJssel mitsgaeders van de steden ende frontieren aen den Rhijn gelegen, als mede voor die van Breda, ’s Hertogenbosch, Bergen op den Zoom, Heusden etc. ingevalle het mochte comen te gebeuren dat d’armee van den Coning van Vranckrijck Maestricht laetende leggen Brabandt ende de Meijerije vanden Bosch quaeme in te trecken; maer voor al heeft het mij bedroefft te vernemen dat het leger aen den IJssel soo lange van buspolver onvoorsien is geweest, ende mogelijck op dese huijdige uijre noch van affeuijten ontbloot blijff; ick bidde dat Uwe Hoocheijt mij van tijdt tot tijdt gelieve te doen adverteren in wat toestandt de saecken sich aldaer bevinden, ende wat deselve oordeelt dat ick van hier, naer mijne geringe capaciteijt ende naer mijn kleijn vermoge, sal connen contribueren om Uwe Hoocheijt ende ’t leger vanden Staet met alle noodige commoditeijten ende behulpmiddelen te helpen stercken; niet sullende naerlaeten mijn uutterste applicatie ende ijver te gebruijcken om daerinne te mogen reusseren, ende voorts metter daedt te betoonen dat ick waerlijck ben ende altijdts sal blijven etc.

Haege den 15^en meij 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0045.jpg
paginanummer: 45]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0046.jpg
paginanummer: 46]

[Aan Coenraad van Beuningen, 15 mei 1672: originele, verstuurde brief]

Edele Gestrenge Heere Dewijle de armée van den Coning van Vranckrijck sich jegenwoordigh vande landen vanden Coning van Spaigne begint te esloigneren, ende dat mitsdien geen pretext van apprehensie off apparent gevaer meer overich is, soo en connen wij ons niet anders inbeelden off de vijff regementen vanden Staet sullen van daer met alle promptitude weder te rugge gesonden worden, daer over aen Uw Ed^en. jongst wederom is geschreven, gelijck ick op huijden oock inden naeme vanden Staet daer over aenden heere de Lyra gesproocken hebbe; sijn Ed: heeft de redenen van haer Ho:Mo: ende de noodt die jegenwoordich hier is seer wel begrepen, ende gaet desen expressen voornaementlijck aff om de depesche vanden gem: heere de Lyra derwaerts over te brengen; Ick hebbe sijn Ed: mede hoochlijck gerecommandeert het senden van eenich meerder secours herwaerts aen, ende dat het mochte wesen infanterije in plaetse vande geprojecteerde cavallerije, sullende duijsent voetknechten ons alhier meerder dienst connen doen, als twee duijsent ruijters, ’t welck sijn Ed: mede [onderaan de brief genoteerd: d’heer Van Beuningen]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0047.jpg
paginanummer: 47]

aengenomen heeft den gem: heere Graeve van Monterey serieuselijck te representeren. Maer dewijle maximum in mora periculum is soo gelieve Uw Ed: doch de goede handt daer aen te houden dat het eijgen volck van desen Staet ende het secours vande vrunden niet te laet moge comen; De jongste advisen uut ’s landts vlote gaen mede hiernevens tot Uw Ed^ts. naerichtinge, daer op wij alle daegen eenich vervolgh te gemoet sien ’t welck Godt Almachtigh geve tot verheuginge, in wiens H. bescherminge ick Uw Ed: hiermede bevele ende verblijve Edele Gestrenge heere Uw Edts. ootmoedigen dienaer Johan de Witt 1672. Haege den 15^en. meij 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0048.jpg
paginanummer: 48]

Aen den heere Van Beuningen den 15^en meij 1672.

Edele gestrenge heere Dewijle de armee van den Coning van Vranckrijck sich jegenwoordich van de landen van den Coning van Spaigne begint te esloigneren, ende dat mitsdien geen pretext van apprehensie off apparent gevaer meer overich is, soo en connen wij ons niet anders inbeelden off de vijff regementen van den Staet sullen van daer met alle promptitude weder te rugge gesonden worden, daerover aen Uw Ed^en jongst wederom is geschreven, gelijck ick op huijden oock in den naeme vanden Staet daerover aen den heere de Lyra gesproocken hebbe; sijn Ed: heeft de redenen van haer Ho: Mo: ende de noodt die jegenwoordich hier is seer wel begrepen, ende gaet desen expressen voornaementlijck aff om de depesche vanden gem: heere de Lyra derwaerts over te brengen. Ick hebbe sijn Ed: mede hoochlijck gerecommandeert

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0049.jpg
paginanummer: 49]

het senden van eenich meerder secours herwaerts aen, ende dat het mochte wesen infanterije in plaetse van de geprojecteerde cavallerije, sullende  duijsendt voetknechten ons alhier meerder dienst connen doen als tweeduijsendt ruijters, ’t welck sijn Ed: mede aengenomen heeft den gem: heere Graeve van Monterey serieuslijck te representeren. Maer dewijle maximum in mora periculum is soo gelieve Uw Ed: doch de goede handt daeraen te houden dat het eijgen volck van desen Staet ende het secours van de vrunden niet te laet moge comen. De jongste advisen uut ’s landts vlote gaen mede hiernevens tot Uw Ed^ts naerichtinge, daerop wij alle daegen eenich vervolch te gemoedt sien ’t welck Godt Almachtich geve tot verheuginge, in wiens H. bescherminge ick Uw Ed: hiermede bevele ende verblijve etc.

Haege den 15^en meij 1672

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0050.jpg
paginanummer: 50]

Aen den heere lieutenant admirael De Ruijter den 15^en meij 1672.

Mijn heere Volgens Uw Ed^ts goedtvinden ende begeeren hebb’ ick alhier aengecomen sijnde, soo haest doenlijck, met de heeren Gecommitteerde Raeden gesproocken over de directie ende ’t herstellen van de compagnie scheepschsoldaeten onlangs op Uw Ed: geconfereert, doch heeft den heere van Asperen mij verseeckert soodaenigen ordre te hebben gegeven aen den lieutenant onlangs over de voors. compagnie gestelt dat deselve, met correspondentie van Uw Ed^ts huijschvrouwe, alles sal doen ende berrichten ’t gunt ten voors. eijnde ende tot Uw Ed^ts ontlastinge in dien deele noodich sal sijn; met verklaeringe dat Uw Ed: sich daerop gerustelijck

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0051.jpg
paginanummer: 51]

mach verlaeten, gelijck ick mij dan oock daerop gerust gehouden hebbe. Het is ons van herten leedt geweest uyt de brieven vanden 13^en deses ende uut het journael vanden capitain De Munnick te vernemen dat d’Engelsche vlote, off immers een goedt gedeelte van de selve op den 12^en daer te voren uut de reviere van Londen uutgeloopen was; welckenaengaende ick mijne geringe gedachten hiernevens aen mijn broeder ben over schrijvende, niettemin blijven wij in hope leven, ons op de goedertierentheijdt van Godt Almachtich ende op onse goede saecke betrouwende, in wiens H. bescherminge ick Uw Ed: hiermede sal bevelen ende verblijven etc.

Haege den 15^en meij 1672

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0052.jpg
paginanummer: 52]

Au duc Bernard de Holstein Le 27 avril 1672

Monsieur Depuis que j’ay fais passir la réponse a la lettre que V. A. m’avoit fait c’ honneur de m’escrire du 10/20 de ce mois, j’ay receu celle du 13/23 en suivant. Elle m’apprend que le navire, dont vous estie en peine, parce que vous y avie chargé une partie de vos gens en de vostre bagage, est arrivé a bon port; et comme je prens part a hut ce qui vous arrive de bien ou de mal, je me rejoüis avec vous de cette bonne nouvelle. J’espere que je vous pourras bientuet feliciter au sly, quand vous me fere la faveur de me faire scavoir, que les trois Compagnies, qui manquent encere a vostre regiment, seront complettes, parce que ne dousant poinct, que V. A. n’ait fais choix de bons officiers, je veux croire qu’ils s’acquitteront dans peu de jours de ce qu’ils doivent a leurhonneur et au service de ce Estat, et ainsy que j’auray plus d’occasion de faire considerer vostre personne, et de vous pouvoir teinoigner jusques a quel poinct je suis Monsieur de V. A.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0053.jpg
paginanummer: 53]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0054.jpg
paginanummer: 54]

Aen de commissaris Visscher den 15^en meij 1672.

Monsieur Visscher Wij hebben wel ontfangen de pacquetten vanden 11^en, 12, ende 13^en successivelijck uut ’s landts vlote ingecomen; ende naedemael de gaillotschippers off anderen die de brieven uut deselve vlote overbrengen dickmaels noch wel eenige uijren laeter van boordt vaeren als de brieven geschreven sijn, immers dat zij de vlote noch al eenige uijren daer naer in’t gesicht houden, ende dat zij oversulx somwijlen eenige notable particulariteijten connen weten die in de brieven niet en staen vermelt; soo sal U L. de moeyte gelieven te nemen van de voors. gaillottschippers off andere

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0055.jpg
paginanummer: 55]

brieffdraegers t’elckens naeuwkeurichlijck op alles te ondervraegen, ende mij  haer rapport ende bericht over te schrijven, doch soo het van eenige importantie is alsdan den gaillotschipper off brieffdraeger die ijets van importantie weet te rapporteren selfs herwaerts over te senden. Het sal mij oock aengenaem sijn t’elckens te  mogen vernemen, off eenige advisbarcken aen de wal sijn ende noch eenigen tijdt sullen verblijven, om in’t  affvaerdigen van eenige brieven naer de vlote mij daer naer te mogen reguleren. Waermede zijdt gode bevolen. In  ’s Graevenhaege den 15^en meij 1672. Uw L. goede vrundt

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0056.jpg
paginanummer: 56]

Aen de heeren Van Beuningen ende Vrijbergen den 19^en meij 1672.

Weledele Gestrenge heeren Uijt Uwer Ed^en missive vanden 17^en deses hebben wij met bijsondere aengenaemheijdt bespeurt dat den heere Graeve van Monterey eijntlijck geresolveert hadde niet alleen de vijff regementen vanden Staet weder te rugge te senden maer selfs oock noch het regement onder den marquis van Westerlo tot secours van haer Ho:Mo: daernevens herwaerts te schicken ; wat bij haer Ho:Mo: daerop zij geresolveert sullen Uw Ed^en uut derselver resolutie hier nevens overcomende gelieven te bemercken; ende connen Uw Ed^en den gem: heere  Graeve van Monterey verseeckeren dat als wij, naer het versenden van secoursen derwaerts, niet gehouden werden in die perplexiteijt dat door’t wederhouden van de selve secoursen aldaer, als de steden van desen Staet in groot gevaer geraecken,

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0057.jpg
paginanummer: 57]

deselve steden bij defect van ons eijgen volck souden connen verloren gaen, haer Ho: Mo:, bij opcomende swaerigheijdt ontrent steden ende plaetsen vanden Coning van Spaigne, niet sullen naerlaeten deselve steden ende  plaetsen te seconderen met gelijcke resolutheijdt ende vigueur als off het waeren steden ende plaetsen van desen Staet selfs. Nu sal de uutterste spoedt geadhibeert moeten werden om de voors. ses regementen soo tijdich herwaerts te doen comen dat geene van de steden ende plaetsen waerinne deselve bij de overgesonden patenten gedestineert sijn door de vijanden belegert off berent mogen wesen eer ende bevorens het voors. volck daerbinnen come te geraecken; ende voorwaer, indien den Coning van Vranckrijck die diligentie gebruijckt ende soodaenige spoedt gemaeckt hadde als het in saecken van oorloch gerequireert is, de stadt van Breda off eenige andere in dat district hadden al lange connen besloten geweest sijn, eer ende bevorens het mogelijck soude sijn geweest het volck uut de Spaensche Nederlanden daer binnen te  krijgen, jae, bij soo verre den hoochstgedachten Coning alsnoch daermede soo veel bespoedicht als het wel soude connen geschieden, sullen wij noch groot pericul loopen dat het voors. volck te laet sal comen. Weshalven Uw Ed^en het voort pressen van’t selve ten hoochsten werdt gerecommandeert. De tweeduijsendt paerden sullen ons voor eerst noch soo groote diensten niet connen doen, maer bij vervolg, naer dat het Fransche leger sich hier off daer sal hebben geattacheert, sal men daervan met meerder utiliteijt

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0058.jpg
paginanummer: 58]

connen disponeren; ende hebben Uw Ed^en sonderlinge wel gedaen t’eenemael vande handt te wijsen het voorgeslaegen voorschott aen de voors. ruijters alhier te doen, als zijnde eene saecke niet alleen ten hoochsten onredelijck, maer oock absolute onmogelijck, soo als Uw Ed^en oock lichtelijck sullen begrijpen, want de voors. ruijters over de provincien pro quota te repartieren soude langer aenloopen om daer toe uut de respective provincien de consenten te becomen, als de voors. ruijters hier in’t landt staen te verblijven; ende daer toe uut de provincien het geldt in’t comptoir generael te krijgen is ondoenlijck, soo als selfs in’t regardt van claere ende liquide schulden aen Denemarcken, aen Lunenborch etc. is gebleecken; het eenige middel dat daer toe soude connen gebruijckt werden soude wesen negotiatie tot laste van’t con comptoir generael van de Generaliteijt, maer, Godt betert, soo en is daer jegenwoordich geen credit met allen, comende niemandt in dese tijdt sijn capitael aldaer depositeren, maer wel opeijsschen. Ende soude het, mijns oordeels, oock wesen vande alderhoochste disreputatie voor den Coning van Spaigne, als sijnde ongehoort dat de geattacqueerde bondtgenoot, die meerder heeft te draegen als hij voeren kan, aen de niet geattacqueerde bondtgenoot geldt soude verstrecken; als het casus daer was dat Spaigne scheen geattacqueert te sullen worden, soo hebben haer Ho:Mo: haer ultro geoffereert om, tot haere behoudenisse, op een suffisant hijpotheecq drie, vier off meer millioenen te verstrecken; sulx dat wij nu selfs in twee swaere oorlogen geinvolveert sijnde de reciprocatie van Spaigne niet geattacqueert wesende wel hadden te verwachten,

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0059.jpg
paginanummer: 59]

ende oock wel hoochlijck van noode in voegen dat het seer verre van daer is dat wij eenige geldtleeninge aen Spaigne soude connen doen. De jongste tijdinge uut ’s landts vlote alhier ingecomen gaet hiernevens, ende naedemael de onsen geresolveert hebben de Engelschen in wicht te gaen opsoecken ende attacqueren, sullen wij nu alle daegen den uutslach van dien met verlangen gaen te gemoedt sien. Godt Almachtich biddende dat het selve voor den Staet favorabel wesen moge, in  wiens H. bescherminge Uw Ed^en mitsdesen bevelende sal ick verblijven etc.

Haege den 19^en meij 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0060.jpg
paginanummer: 60]

Aen de heer Diderich Hoeufft Gecommitteerde Raedt ter Admiraliteijt tot Rotterdem den 26^en meij 1672. Item aen de heer secretaris Lodensteijn Noch aen de Hollandtsche Raeden ter Admiraliteijt in’t Noorderquartier

uutlaetende ’t gesublimeerde ende aengehaelde Aen de Hollandtsche Raeden in’t Noorderquartier uut te laeten

Mijn heere ende broeder De groote vigilantie ende promptitude bij’t collegie ter Admiraliteijt aldaer gebruijckt ende betoont in’t vervaerdigen ende uutpressen van haer contingent in de schepen van oorloge tot ’s landts vlote behoorende heeft de regieringe sonderling contentement ende vergenoeginge gegeven; maer dewijle nu alle daege eene seer scharpe rencontre met twee Coninglijcke vloten te gemoedt gesien wordt, ende dat de schepen van oorloge staende tot besorginge van’t collegie ter Admiraliteijt aldaer niet soo completelijck van volck sijn voorsien als het in soo heeten occasie wel is vereijscht, voornaementlijck dat aen het schip daerop commandeert Capiteijn IJsselmuijden noch tsestich bootsgesellen

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0061.jpg
paginanummer: 61]

Na. dit aen de Hollandtsche Raeden ter Admiraliteijt in’t Noorderquartier uut te laeten

ende aen dat van Capitain Rees noch twintich mariniers waeren manquerende ten tijde deselve onder de vlagge sijn gecomen, soo bidd’ ick dat Uw Ed: ten dienste van’t gemeene landt, de goede handt efficacieuslijck daer aen gelieve te helpen houden ten eijnde door alle sortable ende bedenckelijcke middelen bij den Raedt ter Admiraliteijt aldaer gelaboreert moge werden om noch meerder bootschvolck aen de handt te krijgen, ende dat ’t selve vervolgens op’t spoedichste naer de  vlote werde versonden, daer toe wij eenige gaillots ende hoeckerschepen aen den Oraigne polder onder de directie vanden commissaris Visscher gereedt laeten leggen, om bij defect van andere commoditeijt, het geworven bootschvolck daermede successivelijck naer ’s landts vlote versonden te mogen werden; Uw Ed: sal mij sonderlinge verobligeren indien ick door een letterken bij rescriptie moge comen te verstaen wat debvoiren hierinne bij den gem: Raedt albereijdts mogen wesen ende bij gevolch noch sullen werden aengewendt. Aen de heer secretaris De Wildt den 26^en meij 1672. Wenetende ’t gesublimeerde inden text ende invoegende ’t gesublinieerde in margine. Op den 16^en der voorlede maendt hebben d’heeren Staten van Hollandt ende Westvrieslandt geresolveert dat het collegie ter Admiraliteijt aldaer t’haeren particulieren laste noch soude esquiperen ende naer ’s landts vlote versenden ses goede brandtschepen, soo als de heeren Van der Dussen ende Bisschop ’t selve des anderen daechs aen den Raedt hebben voorgedraegen, ende is oock zedert noch tot diversche maelen daerover aen het gem: collegie geschreven; ende naedemael de hooftofficieren op ’s lands vlote alle dae-

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0062.jpg
paginanummer: 62]

gelijx aenhouden om noch met meerder aentall van branders voorsien te mogen werden, soo wenschte ick mede  wel geimformeert te mogen nwesen off ende hoe verre met  d’esquipagie der voors. brandtschepen is geavanceert, ende tegens wat dach Uw  Ed: oordeelt dat deselve sullen connen werden uutgesonden. Godt de heere doedt ons eene onuijtspreeckelijcke genaede met dese continuele oostelijcke winden, in verscheijde respecten, ende onder anderen mede om alles tot versterckinge van ’s landts vlote dienende in een etmael bij de vlagge te verhelpen, welcke genaede ick hope dat niet verwaerloost, maer bij alle  mogelijcke vigilantie door een dobbelden ijver met de hoochste oodtmoedt ende danckbaerheijt waergenomen ende gebruijckt sal worden; want bij de eerste veranderinge van windt sullen, naer alle menschelijcke apparentie, de vijanden ons eerder op de hals wesen als wij selfs het gereede volck, branders ende andere nootsaeckelijckheden van hier bij de vlote sullen connen krijgen. Ick bidde Godt Almachtich Uw Ed: ende alle anderen die de wachte in desen tijdt mede bevolen is, te  willen animeren ende stercken, ende dat wij alle te  rechte mogen practiseren het oude Hollandtsche devis vigilate Deo confidentes; ende verblijve etc.

Haege den 26^en meij 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0063.jpg
paginanummer: 63]

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0064.jpg
paginanummer: 64]

Aen den heere Prince van Oraigne den 28^en meij 1672.

Doorluchtige hoochgebore Vorst ende heere Het accablement van saecken, ende eenige daegen absentie uut Den Haege hebben mij belett Uwe Hoocheijt eerder reeckenschap te geven van’t gene bij de heeren Staten van Hollandt ende Westvrieslandt is geresolveert ende in’t werck gestelt op het voornaeme poinct influerende in Uwe Hoocheijts missive vanden 16^en de¬  ses naementlijck het uutsenden van een goedt aentall gewaepende huijschluijden derwaerts, niettemin hebb’ ick onderentusschen niet genegegeert, naer uutterste vermoge de goede handt daer aen te houden ten eijnde voorgaende haer Ho: Mo: resolutie op’t selve subject genomen ende Uwe Hoochteijt bekent, voor soo veel het contingent van Hollandt belangt, met alle doenlijcke promptitude geamplecteert ende ter executie geleijdt mochte werden; waerover dan naer eenige discrepantien tusschen het Zuijder- ende het Noorderquartier

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0065.jpg
paginanummer: 65]

nopende de proportie dienthalven tusschen deselve quartieren te observeren eijntlijck op den 20^en deses genomen sijnde eene goede ende eenpaerige resolutie, die ick vertrouwe door den heere Van Beverningh aen Uwe Hoocheijt te sullen wesen gecommuniceert, ende daer van ten overvloedt noch een exemplaer hier nevens gaet, soo hebben sich in eenige veendorpen tegens de executie van dien eenige onstuijmigheden ende onwilligheden geopenbaert; daerjegens bij haer Ed: Gr:Mo: op eergisteren genomen sijnde de resolutie copijelijck hiernevens gevoecht, ende des nachts daeraenvolgende het exploict jegens den oppersten oproermaecker tot Berckel door den advocaet fiscael met behoorlijcke assistentie te  wercke geleijt sijnde, is bevonden dat denselven oproermaecker de vlucht genomen hadde, sulx dat tegens hem verder bij mandement crimineel geprocedert sal worden; zedert en is ons van geen verdere oppositie tot noch toe ijets ter ooren gecomen, maer wel dat het werck in’t Noorderquartier met goedt genoege tot de executie was geprepareert, ende dat in Zuijdt Hollandt geen sonderlinge oppositie was vernomen als alleenlijck van sommige wijven, die met het arresteren van eenige van de selve mede is verdwenen, soo dat ick geensins twijffele off Uwe Hoocheijt heeft de nombre van over de vierduijsendt gewaepende huijschluijden uut dese provincie noch inde aenstaende weecke aldaer te gemoedt te sien. Wat daerenboven ten regarde van de ses regementen uut Brabandt comende, mitsgaeders oock ten aensien vande cavallerije aldaer tot secours van haer Ho:Mo: gereedt staende, wijders tot versterckinge van ’s landts macht aen den IJssel bij haer Ho:Mo: zij geresolveert, sal Uwe Hoocheijt uut de overgesonden extracten vernomen hebben; ende indien Uwe Hoocheijt oordeelt dat ten dien fine van hier noch ijets verders kan werden gecontribueert, ick sal daeraen seer gaerne de goede handt houden. Het schijnt een smertelijck ongeluck geweest te sijn dat de vlote van desen Staet die van Engelandt voor haere conjunctie met de Franschen niet heeft connen attraperen, soo als, naer beloop van

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0066.jpg
paginanummer: 66]

weder ende windt volgens menschelijck vermoede, sonder twijssel soude sijn geschiedt indien de Zeeuwsche schepen, volgens iterative ordres van haer Ho:Mo: mede uutgeloopen ende haer bij’t gros vervoegt hadden soo als die van de Maeze tijdelijck hebben gedaen; nu sal het, naer apparentie, eene hasardeuse ende bekommerlijcke bataille vallen; maer Godt de heere, die alles bestiert weet wat voor den Staet best is, onder welckers wille wij ons gehoorsaemelijck moeten buijgen, gelijck ick Uwe Hoochteijt in sijne Goddelijcke bewaeringe bevele ende van sijne genaede een goedt succes van ’s landts geprovoceerde waepenen te waeter ende te lande, met een vast betrouwe, te gemoedt sie, verblijvende die ick waerlijck ben etc. Haege den 28^en meij 1672. De jongste advisen uut ’s landts vlote ingecomen gaen hiernevens tot Uwe Hoocheijts informatie.

Aen den heere Prince van Oraigne den 28^en meij 1672.

Doorluchtige hoochgebore Vorst ende heere Den borgemeester Balfour, sijne commissie in ende ontrent Duijnckercke, mijns oordeels, wel ende met goede opmerckinge uutgevoert hebbende, vervoegt sich jegenwoordich derwaerts om Uwe Hoocheijt van alles pertinent rapport te doen ende desselfs verdere ordre aff te wachten; naer ick uut sijne onderrichtinge kan affnemen sijn de vijanden in dien hoeck meerder in standt om te vresen als om gevreest te worden. Ick hebbe gaerne gesien dat de heeren Gecommitteerde Raeden alhier hem gefurmneert hebben de penningen die hij tot sijne reijse noodich heeft gehadt, op dat de kleijne provisie die Uwe Hoochteijt tot het houden van secrete correspondentien in handen is gestelt, daer door niet meer ende meer geëxtenueert wierde. Indien het met Uwe Hoocheijts goedtbelieven conde geschieden

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0067.jpg
paginanummer: 67]

souden wij wel gaerne sien dat de voorn. borgemeester Balfour jegenwoordich sijn werck maeckte om te observeren de navale machten van de vijanden soo in de haevenen van Engelandt als in Vranckrijck, dewijle wij te gemoedt sien dat de heere ambassadeur Boreel van Londen eerstdaechs sal moeten vertrecken, ende dat naer een hooft treffen tusschen wederzijdts vloten den Staet daer aen ten alderhoochsten sal sijn gelegen dat wij perfectelijck geimformeert mogen wesen vanden toestandt der schepen van de vijanden, ende hoe verre zij in eene nieuwe esquipagie van tijdt tot tijdt avanceren; waer toe hij sich oock wel genegen toont, doch alles onder het welgevallen van Uwe Hoocheijt, die ick bij desen toewensche den zegen van Godt Almachtich ende victorie tegens de vijanden vanden Staet; verblijvende altijdts die ick waerlijck ben etc.

Haege den 28^en meij 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0068.jpg
paginanummer: 68]

Aen de heere secretaris Lodesteijn den 31^en meij 1672.

Mijnheer Uijt Uw Ed^ts missive vanden 26^en deses hebb’ ick gaerne gesien de groote vigilantie bij’t collegie aldaer gepleecht wordende in’t besorgen ende bevorderen van saecken ’t selve bij haer Ho:Mo: aenbevolen ende bij haer Ed: Gr:Mo: gerecommandeert, verhopende dat die goede debvoiren ten beste van de republijcque een promt ende compleet effect sullen erlangen. Indien het gaillot tot transport van haer Ho:Mo: gedeputeerden naer ’s landts vlote ingehuijrt voor een maendt in dienst genomen is, soo sal het, mijns oordeels, oock  geduijrende dien tijdt bij ’s landts vlote dienst moeten doen, ende tegens de expiratie van deselve tijdt affgedanckt moeten werden; maer soo het voors. gaillott oock eerder kan werden gelicentieert, sal

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0069.jpg
paginanummer: 69]

het, onder correctie, best sijn, ’t selve soo haest doenlijck uut den dienst te ontslaen, ende gelieve Uw Ed: in’t een en ’t ander gevall de reeckeninge off begrootinge van de verdiende loon off huijrpenningen over te senden off over te schrijven, om op de betaelinge de vereijschte ordre gestelt te worden. Wij sien nu alle uijre tijdinge van eene bataille ter zee te gemoedt, ende hebben haer Ed: Gr:Mo: al op sondach voorlede ordre gestelt dat all het buspolver ’t welck in’t magasijn tot Delff noch in voorraet houde mogen wesen aenstonds ingescheept ende voor de Maeze gereedt gehouden soude mogen werden om, naer eene bataille, tot suppletie van defecten in ’s landts vlote gebruijckt te mogen werden. Godt Almachtich geve dat ’s landts waepenen te waeter ende te Lande een goedt succes mogen hebben tot  bevorderinge van vrede in de Christenheijdt, ende bewaere Uw Ed: onder sijne H. bescherminge, ’t welck van herten wenscht ende bidt die gene die is ende altijdts sal blijven etc.

Haege den 31^en meij 1672. Ick sal verlangen te verstaen off ende wanneer het fregatge de Graeff van Hollandt volgens resolutie van haer  Ho:Mo: geëxpedieert ende naer de vlote versonden is.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0070.jpg
paginanummer: 70]

Aen de commissaris Visscher den 5^en junij 1672.

Eersaeme discrete goede vrundt Huijden ontfangen wij advis door de heeren Raeden ter Admiraliteijt tot Rotterdam dat gisteren aldaer vijff branders gereedt laegen om naer ’s landts vlote te verseijlen onder het convoij van’t fregatge genaemt de Graeff van Hollandt; ende naedemael ons daer aen gelegen is dat wij perfectelijck weten mogen wanneer ’t voors. fregatge met de voors. branders in zee is gesteecken, als oock wanneer eenige schepen off vaertuijgen tot ’s landts vlote behoorende off andersins van consideratie sijnde incomen oft uutloopen, soo dient dese om Uw L. de moeijte te vergen van mij soo nu als hiernaermaels perfectelijck te adviseren op wat dach ende uijre de voors. branders ende ’t voors. fregatge in zee sullen wesen geloopen, ende op wat tijdt hiernaer successivelijck eenige schepen alsboven sullen incomen off uutloopen.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0071.jpg
paginanummer: 71]

huijden sijn oock wederom twee distincte pacquetten met brieven naer de vlote van hier affgesonden, de eerste om noch wast doenlijck met het voors. fregatge de Graeff van Hollandt bestelt, off in cas het selve fregatge al uutgeloopen mochte wesen, soo haest doenlijck naer gesonden te worden; de andere om met een van de ordinaris gaillots als naer gewoonte derwaerts te werden affgevaerdicht; ick sal verlangen te verstaen wat tijdt ende uijre de voors. brieven in zee geraeckt sullen wesen, ende sal het mij aengenaem sijn dat U L. voorts van tijdt tot tijdt in diergelijcke advertentien continuere, daermede U L. den lande dienst doen ende voorts oock verplichten sal die gene die is U L. goede vrundt

Haege den 5^en junij. 1672.

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0072.jpg
paginanummer: 72]

den 22^en junij 1672 Aende Staten van Hollandt ende Westvrieslandt item mutatis mutandis aen de Vrouwe Van Swijndrecht Heere Van Beverningk Ruaert Van Putten Reeckenmeester De Witt d’heer Deutz heer Van Swieten heer van Suijtpolsbroeck Beuningen

Edele Groot Mo: heeren Mevrouwe ende veelwaerde suster Gepremitteert hebbende dat ick mij bevinde in goede dispositie, vinde ick mij verplicht Uw Ed: bij desen bekent te maecken dat ick Gisteren laedt inden avondt tusschen elff ende twaelff uijren comende uut de vergaederinge van de heeren Staten van Hollandt ende Westvrieslandt Uw Ed: Groot Mo: vergaederinge heeft seecker persoon mij onbekent, mijn dienaer die met een brandende flambeaux voor uut gingh het licht met gewelt uut de handt gewrongen, ende het selve uut gedaen ende; noch gesmeten hebbende, sijn aenstonds op de plaets bij het gericht vier manspersoonen alle met bloot geweer mij te gelijck aengevallen ende hebben sonder eenige woorden te spreecken eerst soo veel mogelijck naer mij gesteecken ende daer nae mij inden hals gehouwen, met dewelcke ick eenigen tijdt geworstelt hebbende ben eijntlijck ter neder gevallen ende hebb alsoo een groote contusie met een quetsuijr in’t hooft gecregen, daer nae weder opgeraeckt wesende sijn sij alle te saemen door geloopen, vertrouwende soo het schijnt haer desseijn te hebben volbracht, doch hebben echter mij maer twee wonden in’t lichaem geinfligeert, daer van d’eene is een steeck inde rechter zijde tusschen de vijffde ende sesde ribben ende de andere een steeck van achteren gegeven ontrent de juncture vande slingker schouder, mitsgaders ’t gene alsboven wegens mijn hals ende hoofft is gementioneert; de heeren doctoren Vander Straten ende: Helvetius als mede de twee churgijns genaemt De Wilde die mij gevisiteert ende verbonden hebben oordeelen dat geene van alle de voors. wonden voor alsnoch met pericul is vermengt, soo dat ick bij provisie reden heb om Godt de Heere te dancken dat die rencontre niet arger affgeloopen is; alle het welcke ick alsboven mij verobligeert geacht hebbe Uw Ed: bij desen bekent te maecken, opdat de geruchten die mogelijck breeder daervan souden connen werden overgebracht Uw Ed: niet te veel souden mogen bekommeren. Waermede Uw Ed: in Godes H: bescherminge bevelende sal ick verblijven etc. Sijnde nochtans niet in state om mijn dienst ende functie bij de U Ed: Groot

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0073.jpg
paginanummer: 73]

Mo: te connen waernemen daer van ick mitsdien eerbiedelijck versoecke tot beter gelegentheijdt ende dispositie te mogen blijven gedispenseert, Waermede Godt Almachtich biddende U Ed: Groot Mo: loffelijcke regieringe in dese gansch becommerlijcke tijden met sijne extraordinaire genaede te willen bijwoonen ende zegenen sal ick verblijven. Edele Groot Mog: heeren etc. Haege den 22^en. junij 1672. was geteeckent: Johan de Witt

[link afbeelding: NL-HaNA_3.01.17_25_0074.jpg
paginanummer: 74]