Nanning Keyser wil iets terugzeggen, maar hij wordt afgeleid door het geluid van een naderend rijtuig. Een zwarte koets met vier grote, Friese paarden komt aangereden uit de richting van het Buitenhof. Graaf Willem Frederik, stadhouder van Friesland. De graaf ziet hen. Hij glimlacht vriendelijk en wuift naar hen. De mannen nemen hun hoeden af en maken een buiging voor de graaf, die met een minzaam hoofdknikje het Friese Hof voorbijrijdt en zijn weg vervolgt in de richting van het Haagsche Bosch. [Musch, p. 50]
Nanning Keyser, de pensionaris van Hoorn, staat met Jacob de Witt en zijn zoons te praten, op de Lange Vijverberg, ter hoogte van het Mauritshuis, als graaf Willem Frederik van Nassau-Dietz passeert. Ze staan pal voor zijn residentie in Den Haag (tegenwoordig Lange Vijverberg 15). Nanning Keyser heeft in 1651 zijn herinneringen aan de zomer van 1650 opgeschreven (1), maar dit voorval wordt door hem niet genoemd. De scène is gebaseerd op een passage uit een brief die graaf Willem Frederik vlak voor zijn heimelijke vertrek op 30 juli 1650 naar Amsterdam aan prins Willem II schreef:
Monseigneur. Passant au Viverberch, pour me faire voir aux gend, je voyois le sieur de Witt et Keiser ensamble se complimenter et faire force révérances; jéspère que V.A. les aura demain ensamble, que Nieupoort sera de la compagnie, et touts ceulx que V.A. cognoit estre ses ennemis et par conséquant de l’estat. (2)
In Musch heb ik deze passage als volgt “vertaald”:
Passeerde in de namiddag de Vijverberg, mij zo veel mogelijk in het openbaar vertonend, om, zoals afgesproken, geen argwaan te wekken en zag de heren De Witt en Keyser met elkaar praten en beleefde buigingen maken. […] Ik […] hoop dat Zijne Hoogheid de twee sujetten morgen gevangen zal nemen, samen met alle andere Hollanders die onze vijanden zijn. [Musch, p. 54]
Ik heb Willem Nieupoort (1607-1678), de pensionaris van Schiedam, niet genoemd, om de wildgroei aan personages in Musch tegen te gaan. Als het aan de graaf had gelegen had Nieupoort hetzelfde lot ondergaan als de andere zes regenten, maar om een of andere reden is Nieupoort de dans ontsprongen. Jammer voor Nieupoort, maar niet getreurd: hij zal nog wel aan bod komen in de twee vervolgdelen van de trilogie.